Менеджмент басқару жүйесінің қызмет түрі ретінде

Өсудің элдеқайда мойындалған эдеттегі формасы корпо| циялардың қосылысы болып табылады.

Кеміту. Басшылар сирек таңдайтын әрі соңғы құралд| стратегиясы деп жиі аталатын балама кеміту стратегиясы бод| табылады. Мақсаттардың деңгейі өткен шақтағы қол жеткен т жеден төмен белгіленеді. Шындығында көптеген фирмалар үщ| кеміту операцияларды оңтайландыру мен қайта багдарлаудя сенімді жолын білдіреді.

Кеміту баламаларының аясында бірнеше нүсқалар 6oJ| мүмкін:

1. Тарату. Кемітудің ең үйымды нүсқасы үйымның май риалдық қорлары мен активтерін толық көтере сату (распрод^ болып табылады.

2. Артықтарды алып тастау (отсечение лишнего). Фирм, өзінің бірқатар бөлімшелері мен қызмет түрлерін өзінен б тастауды пайдалы деп есептейді (кәсіпорынның бір бөлігін Ц жэне т.б.).

3. Кеміту және қайта бағдарлау. Тоқыраған экономикадаА көптеген фирмалар пайданы көбейтуге талпынғанда өз кщ метінің бір бөлігін қысқартуды қажет деп санайды. Ж

Кеміту стратегиясына  көбінесе компания қызметінің көроІ| кіштері нашарлауын тоқтатпағанда, экономика қүлдыраган »^еМіЦ үйымды қүтқару үшін жүгінеді. Ц

Үштастыру стратегиясы. Ол барлық баламаларды (аіШ ғандарды) ұштастыруды үйғарады. Оны ең алдымен бірнЛ салаларда белсенді әрекет ететін ірі фирмалар қолданаЩ Ұштастыру стратегиясы жоғарыда келтірілген - шектеулі fl өсу және кеміту - үш стратегияның кез келгенін біріктірШ білдіреді.

3773

74 п I бөлім. Менеджменттщ теориялық және әдістаным негіздері

Ішкі және сыртқы өсу болады. Іштей өсу тауарлардд| ассортименте кеңейту жолдарымен болуы мүмкін. Сырттай ө| сатылас немесе деңгейлес өсудің формасындағы шектес саіі ларда болуы ыктимал (мысалы, өндіруші көтерме сауда фирмасьі и - жабдықтаушыны сатып алады немесе өнімнің белгілі бір түр{ _THj, өндіретін бір фирманы (айталық сусын шығаратын) неме^ (кәс^ басқасын сатып алады).

Өсудің әлдекайда мойындалған әдеттегі формасы корпор^ эрі циялардың қосылысы болып табылады. « жаісшЙ82І*^!

Кеміту. Басшылар сирек таңдайтын әрі соңғы құралдьв cipa^SCJJ^^ стратегиясы деп жиі аталатын балама кеміту стратегиясы больв °³ баДҢ^^і» табылады. Мақсаттардың деңгейі өткен шақтағы қол жеткен щ ^l''^V|u"^:''^:u-жеден төмен белгіленеді. Шындығында көптеген фирмалар үіщ фактсдм^^шц кеміту операцияларды оңтайландыру мен қайта бағдарлаудъ| ^с1Р^н,е* '•■ '^н°~ сенімді жолын білдіреді.

Кеміту баламаларының аясында бірнеше нұскалар бол# мүмкін:

іып. Менеджмент басқару жүйесінің қызмет... о 75

аламаларды қарастырганнан кейін менеджмент акты тоқталады. Стратегиялық баламаларды үйымньщ ұзақ мерзімді тиімділігін барын-табыладьі. Жоғары буынның басшылары тавдауға қол жеткізу үшін фирмалардың не оның болашағының дәл әрі бөлуші барлық не болуы керек. Стратегиялық таңдау нақгы болуы қажет. Қандай да бір нақты таңдауды (басыбайлы етіп алушылық) әдетте,. келешек ектеп тастайтындықтан шешім мүқият зерттеліп, ! керек.

күзеге асыратын стратегиялық таңдауга әр түрлі n етеді - тәуекелдік, бұрынғы (өткен шақтағы) білу, меншік иесінде тудыратын реакция, уақыт

1. Тарату. Кемітудің ең үиымды нүсқасы үиымның матг

риалдық қорлары  мен активтерін толық көтере сату (распродал болып табылады.

2. Артықтарды алып тастау (отсечение лишнего). ФирмаіС. өзінің бірқатар бөлімшелері мен қызмет түрлерін өзінен oejJH тастауды пайдалы деп есептейді (кәсіпорынның бір бөлігін ctfJJ жэне т.б.).

3. Кеміту және қайта бағдарлау. Тоқыраған экономикадаЦ^    w ^ көптеген фирмалар пайданы көбейтуге талпынганда ө° кы* _{кәстопьтііагз} метінің бір бөлігін қысқартуды қажет деп санайды. калай цы t уйг;

Кеміту стратегиясына  көбінесе компания қызметінің көр^с"Ъагыты болу кіштері нашарлауын тоқтатпағанда, экономика қүлдыраган неме^_кономи£ц_ІЫ үйымды қүтқару үшін жүгінеді. т_Ги Сасқаруі

Үштастыру стратегиясы. Ол барлық баламаларды (^аТ^£ьютсрлііСТех ғандарды) ұштастыруды үйғарады. Оны ең алдымен бірнеР^^ Менедткмі салаларда белсенді әрекет ететін ірі фирмалар колданаД^д^е ->кон©**и Ұштастыру стратегиясы жоғарыда келтірілген - шектеулі ^^Цгтехнвяо* өсу және кеміту - үш стратегияның кез келгенін біріктір«^^ер_Ж. білдіреді.

те үстау қажет: стратегиялық менеджмент орын-ұйғарады, ягни тек ойлап қана қоймай, соны іс уды қажет етеді.

Менеджменттің тратегиялық бағыттары

;.«, түтас нарықтық экономиканы және ішінара *ы баскарудың тұрақты тетіктерінің болганын рады). Бүл арада менеджменттің өз стратегиялық >» керек. Бүл бағыттардың схемасы нарықтық

менеджмент дайындауды, үйымдық қатынас-ы каита күруды, шетелдік тәжірибені жэне ком-«иканы зерделеп (үйреніп), иайдалануды қамтиды. нта даиындау мыналарды қамтиды: басқарушылық ^тық бшімдердщ философиясын; дайындау сапа-

ялык оіламді; дайындау формаларын; дайындау

33

7336

76 и I белім. Менеджменттің теориялык жэне әдістаным негіздері

Менеджменттің басты бағыты ретінде болатын өз компо] тері бар меншік түрлері; бәсекелестік; монополиясызданд] банк-кредит жүйелерін дамыту.

Басқару ісін қайта кұру мына бағыттарды қамтиды: 6aq руды орталықсыздандыру; баскарудың жаңа түрін қүқық-түрғыдан қамтамасыз ету; экономикалық басқаруды демо тияландьфу; басқарудың (үйымдастыру нысандары) икемдііхУ басқаруды кәсібилендіру.

Әр түрлі басқару жүйесіндегі менеджметтің орнын аны үшін типология деп аталатын басқару, ягни қүбылыста] жіктеудің ерекше түрі қарастырылады. Ол бір үлгідегі критер лердің (өлшемдердің) шектеулі шеңберін пайдалануды үйгар Басқарудагы нарықтың рөлі белгілі бір дәрежеде н аударуга тұрады. Бірінші критерий - директивтік басқару -өзін ақтаудан қалған, көнерген критерий. Маркетинг типіщі басқару үсыныс пен сүраныстың арақатынасын ескеретін жэі тауарды нарықта жьшжытатын менеджмент қызметін білдіреіі Мақсатты басқару - бүл нарықтық (экономикалық) басқа| ды жоққа шығармайтын максаттар бойынша басқару болі табылады. Басқарудың мүндай типі адами қүндылықтар мүддені өз тірегіне айналдырады.

Мақсаттық бағдарламалы басқару - даму багдарламаларі пайдаланатын мақсатты басқарудан гөрі үйымдастырылуы ә| қайда қатаң болатын басқару.

Ғылыми позиция түрғысынан басқарудың мына ерекшел| терін атауға болады:

Идеологияландыру - экономиканың даму қарқынына гымсыз эсер етеді.

Түжырымдамалық түргыдан басқару ғылыми негізделр ережелердің түтас жиынтыгын білдіреді, жүйе осы түтас жйі тыққа сәйкес дамиды.

Эмпирикалық басқару ең алдымен тәжірибеге, оны ко| тындылаү мен зеолелеүге негічлр.пел'

іюпчштикалык басқару - бүл бір сэттік (кьісқа мезеттіі ітікке баідарланатын басқару болып табылады. Жылда іяныжәие оперативтік тапқырлықты, сондай-ақ нарықть ш-ш ерекшеліісті білуді үйғарады.

6-такырып. Менеджмент басқару жүйесінің қызмет.

Менеджмент басқару жүйесінің цызмет түрі ретінде»

юн  MX, Альберт М, Хедоури Ф. Основы менеджмента: Пер. с ант

ювар  ЖЕ., Манаппов Р.Г. Менеджмент: наука и искуссті ления: Уч.пособие. - Тольятти: «Современник», 1992. шая экономика: Учебник. Т. 2, ч. I, - М.: СОМИНТЭК, 1992. с и менеджер. - М.: Азимут-Центр. 1992. чрф Б. Деловая стратегия. - М., 1993.

а В. В. Основы менеджмента: Учебно-методическое пособие. Изд. «Соци&тьная литература», 1995.

999999999999999999999999999�