Ақпараттық технология

-    лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;

-    бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;

-    бақылау тестiлерiнiң жинағы;

-    телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;

-    глоссарий;

-    әдебиеттер тiзiмi және Интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;

-    озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;

-    үйренушiнiң жұмыс папкасы;

-    мұғалiмнiң жұмыс папкасы.

 

Биология  пәні сабақтарында интерактивті тақтаны  пайдалану

 

Биология сабақтарында интерактивті құрылғылардың барлық мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық даралығын қалыптастыру үшін сабақта төмендегі іс-шаралардың қолданудың маңызының зор екені байқалады:

• Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеру арқылы жаңа материалдарды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру және оқыту үрдісіне интерактивті құрылғылардың мүмкіндіктерін пайдалану.
• Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылық іс-әрекетін компьютерлік ойындар және т.б.) сабақта жиі қолдану.
• Проблемалық зерттеу, аналитикалық және модельдеу әдістерін қолдану арқылы классикалық әдістерді жетілдіру.
• Жаңа ақпараттық технология құралдарын (жаңа типті компьютерлер, телекоммуникация, виртуальді орта және мультимедия-технология, интерактивті құрылғылар) пайдалану арқылы оқу процесінің материалдық техникалық базасын жетілдіру.

Оқушы жастаржың  көпшілігі естігенінің бес пайызын  және көргенінің жиырма пайызын есте сақтайтыны белгілі. Ал аудио және видео  ақпаратты бір мезгілде қолдану  есте сақтауды қырық, елу пайызға  дейін арттырады. Бұған қоса, интернетке қосылған интерактивті тақта арқылы басқа қаладағы, басқа мемлекеттегі оқытушылардан да дәріс алуға мүмкіндік бар.

Бағдарламалық-техникалық кешеннің құрамына кіретін интерактивтік  тақтаны оқытушыға сабақты қызықты  және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен оқушылардың қызығушылықтарын тудыратындай оқуға мүмкіндік беретін визуалды қор деп атауға болады.

Интерактивті  тақта – оқытушыға оқыту үрдісін  оңтайландыруға, білім алушының танымдық белсенділігін дамытып, мазмұнды және көрнекті тапсырмалар құруға, сабақты құрылымдауға, сабақ барысы мен қарқынын жақсартуға жаңка мүмкіндіктер береді.

Интерактивті  тақтаның көмегімен презентация  көрсетуге, үлгі құрауға, білім алушылардың  материалды меңгерудегі белсенділіктерін арттыруға, сабақ барысы мен қарқынын жақсартуға болады. Тақта кең спектрлі ресурстарды қолдануға мүмкіндік береді: презентациялық программалық жабдықтамамен қамтамасыз ету, мәтіндік редактор, CD және DVD, интернет, бейнелеу, бейне-файлдар, дыбыс күшейткіш болған жағдайда дыбысбық файлдар, интерактивті тақта үшін программалық қамтамасыз ету. Компьютерге салынған барлық материалдарын демонстрациялауға болады. онда обьектілер мен жазуларды қозғауға, мәтінге, суретке, диаграммаларға түсіндірме жасауға, түсін өзгертуге, негізгі бөліктерін белгілеуге болады.

Құралдар тақтасының «перде» құрал-сайманымен мәтіндерді, суреттерді, кестелерді жасыруға болады. оқытушы мен жауап беруші білім  алушының барлық сынып алдында тақтада  жасаған іс-әрекеттері сыныптың назарын  түгелдей өздеріне аударады. Интерактивті тақтамен жұмыс оқытушыға білім алушылардың білімін тексеруге, оларды пікір таласқа тартуға, топтық жұмысты ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Интерактивті  тақтамен жұмыс істеу материалдарды  шығармашылықпен пайдалануды көздейді.

Файлдар немесе беттерді алдын ала дайындап, сабаққа қажетті басқа ресурстарға бекітіп қою керек. Дайындалған мәтіндер, кестелер, сызбалар, суреттер, музыка, карталар, тақырыптың CD-ROM-дар, мультимедиялық файлдар мен интернет-ресурстарға гиперсілтеме (гиперссылка) қосу. Дағдылы тақтаға мәтінді жазуа немесе экраннан клавиатураға ауысуға кететін уақытты үнемдейді. Барлық ресурстарға тікелей экранға түсіндірме жасауға және келесі сабақтарға жазбаны сақтауға болады. өтілген сабақтардың файлын кез келген уақытта алып, қайталау үшін пайдалануға болады.

Флипчарттың беттері  экранның бір шетіне нобай түрінде  орналастырылған, оқытушы сабақтың өтілген кезеңіне қайта оралуға және сабақтың негізгі кезеңдерін қайталауға мүмкіндік алады. Интерактивті тақтаның бағдарламалық жабдықтарымен оқу сабақтарын әзірлеу мазмұны терең және көрнекі тапсырмаларды жасауға, барлық білім алушылардың назарын аударуға көмектеседі.

Бұл үшін онда барлық қажетті құралдар бар.

1. Интерактивті тақтадағы түстердің әртүрлілігі маңызды жерлерді бөліп көрсетеді және назарды аударуға, жалпы идеяны байланыстыруға немесе айырмашылықтарын және ойлану барысын көрсетуге көмектеседі (мысалы, ДНК және РНК схемамен жұмыс істеген кезде).
2. Жазба жазу мүмкіндігін мәтінге немесе экрандағы бейнелерге ақпараттар, сұрақтар қосуға мүмкіндік береді. Барлық ескертулерді сақтауға, қайта қарауға және шығаруға болады. Интерактивті тақтада табиғи объектілер болмаған жағдайда зертханалық жұмысты ұйымдастыруға болады (мысалы, зертханалық жұмыс: «Вариациялық қатарды құру және жапырақ ұзындығы өзгергіштігінің вариациялық қисық сызығы»).
3. Аудио және видеоны қосу арқылы материалды басқаша көрсетуге болады: видеобенелерді басталуға, оның жазбаларын талдап, жекелеп көрсетуге мүмкіндік береді (мысалы, «анализаторлар»).
4. Drad@drop білім алушылардың идеяларын топтастыруға, сипаттары мен кемшіліктерін, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтауға,суреттермен,сызбаларды жазуға көмектеседі.
5. Drad@drop сызба құрастыру,объектілерді салыстыру білім алушылардың білімін тез тексеруге мүмкіндік береді.
6. Интерактивті тақтадағы тест,сызба немесе суретті бөліп көрсетуге болады.экранның жарты бөлігін жасырын,қажет жағдайда көрсетуге болады.Прожектор құралы экранның белгілі бір бөлігіне назарды бағыттайды.
7. Экраннан объектіні тастауға, өшіруге, жоюға, көшіруге, қоюға, қайтаруға болады.
8. Беттерін кез-келген тәртіпте қарауға болады сабақтың белгілі бір тақырыптарының немесе жеткіліксіз қабылдаған тақырыптарды қайталап көрсетуге,мәтіндер мен суреттерді бір беттен екіншісіне ауыстыруға болады.
9. Сандық микроскопты қосу арқылы микроскоптық бейнелерді зерттеп,қарауға мүмкіндік береді.

Интерактивті  тақтамен жұмыс жүргізудің оқытушылар үшін тиімділігі:

• Оқытушыларға жаңа материалды сыныптың ортасында тұрып түсіндіруге, үлкен аудиториямен жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
• Кез-келген қосымшаның жоғары жағына өз ойын жазуға, сурет салуға мүмкіндік береді және импровизация мен икемділікті мадақтайды;
• Көп күш жұмсамай-ақ сабақ барысында кез-келген сөз сақтауға, тақтадан көрсетуге және материалдың меңгеру деңгейін жеңіл тексеруге мүмкіндік береді;
• Оқытушыларға дайын материалдарымен алмасуға және оларды қайтадан пайдалануға мүмкіндік береді;
• Оқытушыларға дайын оқу материалдарымен алмасуға және оларды қайтадан пайдалануға мүмкіндік береді;
• Оқытушыларды оқытудың жаңа жолдарын іздеуге ынталандырады, кәсіби жағынан өсуге ұмтылдырады.

Білім алушылар үшін артықшылығы:

• Сабақты қызықты етеді және мотивацияны (уәждеме) дамытады;
• Білім алушылар материалдың анық, тиімді және серпінді берілуі нәтижесінде күрделі сұрақтарды тез қабылдайды және игереді;
• Оқытушылар жекелеген қажеттілікке сәйкес белгілі бір ресурстарға сүйеніп, оқытудың түрлі әдістерін қолданады;
• Білім алушылар өз-өздеріне сенімді болады және шығармашылықпен жұмыс істейді.

Интерактивті  тақтаны қолдану барлық оқу үрдісінің  проблемаларын шешпейтінін түсінуіміз керек. Оқытушылардың барлық сабақта тақтада жұмыс істеуі міндетті емес.

Бірақ, тақтаны  қолдану сабақты қызықты, әрі  динамикалы серпінді етеді.

 

Ақпараттық  мәдениетті оқыту процесінде оқушы  бойына қалыптастыру

 

Адам мәдениетiнiң  компонентi қазiргi дүниетанудaғы бастысы екенi түсiнiктi.

Әрбiр мәдениеттi және тәрбиелi адамның өмip сүрiп отырған  қоғамда өзiн қоршаған ортаның  қалай құрылғаны туралы eң болмаса  жалпылама түciнiгi болуы ксрек. Табиғатты  сүю үшiн ондағы болып жатқан құбылыстарды, қандай заңдылыктарға байланысты өзгеpicтep болып отырғанын бiлу қажет.

Адамның жас  шaғында жетiлдiрiлмеген ойлау қабiлетi сол қалпында қалып қоятыны белгiлi. Сондықтан қазiргi ақпараттық қоғамдaғы өміpге балаларды дайындау үшiн олардың  тек ойлау қабiлетін, анализ бен  синтез жасау мүмкiндiктерiн ғана дамытып қоймай, оқыту процесiнiң ең маңызды бөлiгi - aқпараттық мәдениет элементтерiн бойларына сiңiрiп, ұғындыру керек. Ақпараттық заманда өмip сүpeтiн адам бастауыш мектептің өзiнде-ақ өзiн-өзi шектей бiлетiн негiзгi нормалар мен ережелердi игеруi тиiс.

Сол себепті  төменгі кестеде көрсеткендей:

 

                               Дүниетаным қабілеті жоғары

Дарынды                                                                       Ізденімпаз,

өнертапқыш                                                                   талапты

                                                                                   

 

                        Өз алдына мақсат қоя білетін  болуы тиіс

Осындай жаңа технологиялардың арқасында оқушының ақпараттық мәдениеті өрістеп, оқушының белсенділігі артып, жан-жақты талдауға өз ойын ашық айтуға оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауға үйренеді. Осындай жұмыстардың нәтижесінде бүгінгі күн талабына сай білімді, сауатты оқушылар тәрбиелеуге болады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқыту технологияларына байланысты түсініктер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Қорытынды

Жаңа коммуникациялық  технологияларды пайдаланудың басты  мақсаты - оқушылардың оқу материалдарын толық меңгеруі үшін оқу материалдарының практикалық жағынан тиімді ұсынылуына мүмкіндік беру. Бұл мақсаттарға жету жолында электрондық оқулықтар, тексеру программалары, оқыту программалары сияқты программалық өнімдер қызмет етеді. Білім саласында компьютер оқушы үшін оқу құралы, ал мұғалім үшін жұмысшы болып табылады. Оның қолданылуы нәтижелі болуы үшін бағдарламалық құралдар толық түрде мұғалімнің және оқушының алдына қойған мақсатына жетуін және шығару жолдарын қамтамасыз ету керек.

Бүгінде біз  орта білім беруді одан әрі ақпараттандырудың  екінші кезеңіне көштік, ол мазмұндық тұрғыда болады және компьютерлік сауаттылықтан жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетінің іргелі операциялық негіздеріне ауысуды білдіреді, мұнда әрбір оқушы ақпаратқа, қазіргі ақпараттық технологияларға назар салып қана қоймай, оны тиімді қолдана білуі, интернет ғаламдық ақпарат желісін пайдалана алуы тиіс.

Алайда, білім  беру жүйесінде білімдік және ақпараттық технологияларды іс жүзінде үйлестіре  қолдануда кемшіліктер кездеседі. Оның үстіне ақпараттық технологияның  тез жаңаруы мәселені қиындата түседі. Жағдайды жақсарту үшін білім беру технологиялары мен ақпараттық қарым-қатынастық технологияларды кіріктіру қажет, сонда педагог өзі білетін, жақсы меңгерген, бейімделген техникалық құралдарды сабақта тиімді қолданады. Қазіргі технологияларды білім жүйесіне енгізгенде, оқыту материалдарының педагогикалық мазмұндылығы мен әркімнің өзінің үйренуіне жағдай жасаудың маңызы зор. Оқыту ісінің тиімділігі мен сапасы көбінесе өздігінен оқып үйрену процесін тиімді ұйымдастыру мен пайдаланатын материалдардың сапасына тәуелді болады.

Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып  жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен  заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашуы керек.

Бүгінгі таңдағы  ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың  ойлау қабілетін қалыптастыратын  және компьютерлік оқыту ісін дамытатын  жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық  технологиялардың тиімділігі жоғары деп  есептейміз.        

 

 

 

Әдебиеттер  тізімі

 

1. Д.Ш. Матрос, Д.М. Полев, Н.Н. Мельникова. Управление качеством образования на основе новых информационных технологий; М; 2001; 30 - 33бб.
2. Долинер: Ақпараттық коммуникациялық оқыту технологияларының мәселелері және болашағы; 40 - 42 бб.
3. Е.К. Хеннер, А.П. Шестаков. Инфармационно-коммуникационная компетентность учителя: структура, требования и система измерения. Информатика и образование; 2004; №12; 5 - 6 бб.
4. Биология Қазақстан мектебінде. 2007 жыл, №8-8, 3 - 5 бб.
5. Биология Қазақстан мектебінде. 2009 жыл, №6-6, 7 - 8 бб.
6. Галишникова Е.М. Информатиканы оқытуда интерактивті тақтаны қолдану «Информатика негіздері». 2008 жыл, №5, 4 - 7 бб.