Отчет по практике в «БТА банк»

    1998 жылдың 1 қазанында «ТұранӘлем  Банкі» Жабық Акционерлік Қоғамы  «ТұранӘлем Банкі» Ашық Акционерлік  Қоғамы болып өзгертілді.

     2003 жылдың 26 қыркүйегінде «ТұранӘлем  Банкі» ААҚ қайта тіркелуіне  байланысты «ТұранӘлем Банкі»  Акционерлік Қоғамы болып өзгертілді.                                                  

     2008 жылғы 7 қараша күні «ТұранӘлем  Банкі» АҚ ребрендинг үдерісі  басталғаны туралы хабарлады. 2008 жылдың қаңтар айында қайта  тіркеу үдерісі аяқталғаннан  кейін «ТұранӘлем Банкі» АҚ «БТА Банкі» АҚ деген жаңа ресми атауға ие болды. Қазір банктің өзінде, сонымен қатар банк конгломератына кіретін еншілес компанияларда ренейминг пен ревизуализация жүргізілуде.

    ТұранӘлем Банкінің ТМД-дағы жетекші  қаржы институты болып және  халықаралық нарыққа шығу  жаңа стратегиясын қабылдағаннан кейін  Банк пен банк конгломератының жаңа бейнесінің қажеттілігі туындады.

    10 жыл ішінде «ТұранӘлем» бренді  Қазақстан нарығындағы айтарлықтай әйгілі және беделді брендке айналды. Бұған әйгілі әлемдік қаржы басылымдарының көптеген марапаттары дәлел. Солардың кейбіріне тоқтала кетейік. Әйгілі «Итоги» журналы жүргізген ТМД-ның беделді қаржы сарапшыларының сауалдама нәтижесі бойынша ТұранӘлем Банкі 2006 және 2007 жылдардағы «ТМД-дағы жыл банкі» атанды. Ықпалы зор The Banker журналы ТұранӘлем Банкін 2007 жылғы әлемнің 300 үздік банктері рейтингісіне енгізді, ал Euromoney басылымы «Орта Азиядағы үздік банк» атағына лайықты деп тапты.

    «ТұранӘлем» атауы посткеңестік  банктер арасында  бұрыннан танымал. БТА қаржы компаниясы тобы Украинада, Беларусьте, Грузияда, Арменияда, Қырғызстанда жұмыс істейді. 2007 жыл банк үшін халықаралық деңгейге шығумен:  ТұранӘлем Банкінің Түркияда стратегиялық серіктестігінің пайда болуымен есте қалды.

    Алайда, жалпыұлттықтан халықаралық брендке өзгеру үшін банкке халықаралық кеңістіктегі нарық үлесін қамти алатын  әмбебап, түсінікті, сонымен қатар жылы  шырайлы және инновациялы бренд қажет болды. Осылайша банк конгломератына кіретін барлық банктерді БТА бірыңғай брендіне біріктіру жөнінде шешім қабылданды. Банктің өзі БТА Банкі деп аталады. Бұл атау тез жатталады, айтуға жеңіл және қысқарма жан-жақты болғандықтан мейлінше тиімді.

    БТА-ның  жаңа логотипі банктің заманға сай және инновациялы екенін бейнелейді. Ашық жасыл түс – бұл адалдық, сәттілік, сенімділік. Алқызыл түс – бұл күштілік пен  қуаттылық. Логотиптің пішіні де тегіннен тегін таңдалмаған. Бір ізбен орналасқан төртбұрыштар сенімділік пен тұрақтылықты, олардың қиылысуы қазіргі заманғы банк жұмысының негізгі сапасының бірі - мөлдірлікті білдіреді. Бұл жағдайда да ТұранӘлем Банкімен сабақтастық сақталады. 

     Жаңа брендті құрайтындар –  бұл инновациялылық, технологиялылық  және сарапшылық.  Инновациялылық озық өнімдерді енгізуді білдіреді. Сарапшылық жоғары халықаралық  рейтингтер мен марапаттарда бейнеленген тұрақтылық пен сенімділік нышаны, банкке деген сенімділік, қызметкерлердің кәсіби шеберлігі мен басшылықтың беделі. Ал бейімділік әрбір нәрсеге мұқияттылықты, нарық өзгерістеріне тез бейімделу   қабілетін, оның барлық сұраныстарына икемделе  білуін, банктің әлеуметтік жауапкершілігін білдіреді. Бұл компания менеджменті құралатын басты үш қағида.

     2008 жылдың 24 қаңтарында «ТұранӘлем  Банкі» АҚ ребрендинг жүргізуге  байланысты Қазақстан Республикасы  Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі комитетінде қайта тіркеуден өтіп, № 3903-1900-АҚ куәлігін алды және «БТА Банкі» АҚ деп аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған Ребрендингті жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға бағытталған жаңа стратегияның қабылдануы болды. 

  1.2  «БТА Банк» АҚ- ның ұйымдық басқару құрылымы 

    Банктің ұйымдастырылу құрылымы  дегеніміз — алдына қойған  мақсаттарына жету үшін, оның  әртүрлі бөліктері арасында жүзеге  асырылатын байланыстарды білдіреді. 

    Бөлшек бизнестік басқарма, ол:

    - жеке тұлалардың ақшаларын салымға  тарту үшін жаңа бөлшек өнімдерді  ендіреді;

    - бөлшек өнімдер бизнесін жүргізу  үшін маркетингтік жоспар және  концепцияны өңдейді;

    - бөлшек бизнеске бағытталған,  нарықтың сегментін анализдейді және мақсатты топтарды таңдайды; 

    - облыстың территориясындағы өнімдерді  сату, мерзімдік сату бойынша  бизнес жоспарды өңдейді;

    - халықты   несиелендіру   бойынша   жаңа   жағдайларды   енгізеді,   бөлшек   несиелендіру бойынша  ссудалық  портфельге мониторинг жүргізеді;

    - Интернет-Банктың дамуын бақылайды;

    - Банктың ЕАБ-де қолма-қол ақшаларды,  құнды банктер және басқа құндылықтарға  ревизия жүргізеді;

    -банктің  барлық құрылымдық бөлімшелері,  басқарудың компетенциясына кіретіндер, инструкциялар, методикалық пособиялар             Ережені міндетті қолдануымен өңдейді;

    - қауіпсіздік     қызметімен     бірге     кассалық     бөлімшелерге     бекітілген     Ережелермен қауіпсіздендіру   норма  әрекеті  жағдайымен   қоса  және   Банктің ішкі  құжаттарын бұзбауына бақылау жасайды.

    Несиелік операциялар басқармасы, банктің барлық несиені беру бойынша жұмыстарымен айналысады, сондай-ақ несиелік операцияларды бақылап отырады. Құнды қағаздармен басқару, бұл басқарма банктің жалпы құнды қағаздар бойынша операцияларын орындайды және қадағалайды. Ішкі аудит бөлімі, ол банктің нарық жағдайына байланысты кез-келген уақытта ішкі аудиторлық тексеруді жүзеге асырады. Ол ең алдымен банктік операциялардың дұрыстығын және олардың құжаттарда дұрыс және өз уақытында көрсетілуін, сондай-ақ операциялардың сәйкестігін тексерумен айналысады. Кадрлар бөлімі, ол банк персоналдарын қабылдау, қызметінен босату немесе қайта оқытып кадрларды қайта дайындау жұмыстарын ұйымдастырады.

    Басты банктің ұйымдастыру құрылымын  қарастыра отырып, оның атқаратын функцияларын да айта кеткен жөн болады. Сонымен басты банктың негізгі функцияларына мыналар жатады:

1. банктың даму стратегиясын анықтайды;
2. негізгі   шешімдерді   қабылдайды   және   филиалдар   үшін   нормативті   құжаттар   мен жұмыстың методологиясын дайындайды;
3. филиалдар байланысының масштабын анықтайды;
4. даму жоспарына сәйкес филиалдардың жұмысын ұйымдастырады және оның қызметін қадағалайды;
5. басты банктың ұйымдастыру құрылымын анықтайды;
6. облыстың филиалдық мәртебесі мен мүмкіндігін анықтайды;

    Жоғарыда аталған басқармалар  мен бөлімшелер өзара тығыз  байланыста болады және барлығының  бірдей ортақ мақсаттары бар.  Сонымен бірге банк филиалдарының  ұйымдастыру құрылымынан бірқатар  айырмашылықтары аңғарылады.

    Ұйымдастырылу құрылымының келесі сатысына коммерциялық бөлімдер кіреді, яғни операционды бөлім. Ол банктың клинттерімен тікелей  жұмыс атқарады, яғни шот ашу, салымдарды қабылдау және тағы сол сияқты операцияларды орындайды.

    Несиелік бөлім, банктегі барлық  несиелік операциялармен байланысты жұмыстарды жүзеге асырады. Сондай-ақ қарыз алушының несие қабілеттілігі мен төлем қабілеттілігіне баға беру және несиелік портфельдің құрылымын талдау жұмыстарын орындайды.

    Құнды қағаздармен операциялар  бөлімі — ол банктің құнды  қағаздарын сату, сатып алу және орналастыру, сондай-ақ құнды қағаздар бойынша әртүрлі операцияларды іске асырады.

    Ақпараттық технология бөлімі  — ол қызметінің автоматизациялануын  және басқа банктермен ақпараттық  алмасуын қамтамасыз етеді.

    Валюталық бөлім, валютаны қабылдау, айырбастау және тағы сол сияқты валюталық операцияларды жүзеге асырады.

    Қауіпсіздік қызмет, ол жалпы  банктың қауіпсіздігін қамтамасыз  етеді және соған жауапты. 

    "БТА Банк"АҚ-ның негізгі операциялары:

    - корпоративтік несиелендірудің  барлық түрлері;

    - тұрғындарды және корпорациялардың  жұмысшыларын жеке несиелендіру;

    - кіші және орта бизнесті несиелендіру;

    - қаржылық консалтинг және жобалык,  талдау;

    - сақтандыру бойынша операциялар;

    - әр түрлі қызмет көрсету операциялары;

    - клиенттермен салымдарды теңгемен және шетел валютасымен қабылдау;

    - валюталық, құнды қағаздар және  депозиттермен операциялар:

        - инвестициялық    және    зейнетақы    активтер,

    Банктің функционалдық құрылымына  барлық департаменттер мен бөлімдер  жатады. Тараз қаласындағы БТА Банкінің Жамбыл филиалында келесі негізгі бөлімдер қызмет атқарады:  шағын және орта бизнесті қаржыландыру басқармасы, құрылымдық қаржыландыру басқармасы, аймақтық қаржыландыру басқармасы, корпоративтік банкинг басқармасы, қазыналық операцияларды есепке алу бөлімі, несиелік операцияларды есепке алу бөлімі, құжаттау операциялау бөлімі, корршот және төлемдер бөлімі, кастодиандық операциялар бөлімі, қаржылық талдау басқармасы, сыртық талдау және маркетинг бөлімі, ішкі талдау бөлімі,  қаржылық жоспарлау бөлімі, филиалдар бюджет бөлімі, заң департаменті, заемдық операцияларды құқықтық сараптау бөлімі, келісім-шарттарды және банктік шоттарды құқықтық сараптау бөлімі, ішкі аудит басқармасы, жарнама бөлімі, несиелік тәуекелдер басқармасы, ақпараттық технологиялар бөлімі, банктік жүйе бөлімі, телекоммуникация бөлімі, проблемалық несиелер бөлімі, операциялық бөлім, бухгалтерия және тағы басқалары.

    Несиені беруді, оларды есепке  алуды, бакылауды, несие мәселелерін  реттеу бойынша шараларды банктің  несие бөлімі жүзеге асырады. Сонымен бірге несие бөлімі заңды және жеке тұлғаларға несие беру жұмысын аткарады. Сондай-ақ, несиелердің қайтарымдылығын қамтамасыз етуі тиіс. Несиелердің қайтарымдылығы айыпақымен, кепілмен, кепілдемемен және зандармен немесе шартпен көзделген баска әдістермен қамтамасыз етілуі мүмкін. Клиенттің несиені кайтаруға жоғары кабілеттілігі мен сенімділігі болған жағдайда банк несиені камтамасыз етусіз-ақ (банктік  несие) беру туралы шешім кабылдауға қуқылы. Банктің несие саясатының мақсаты - банктің несие қызметіндегі алғы шарттарды, банктің несие мен тәуекелділікті баскару стандарттарын, нормативтерін және принциптерін  анықтау болып табылады. Операциялық бөлімде бақылаушы кассирлер жұмыс аткарады. Олардың міндеті банктегі барлық есеп айырысуды, тұрғындарға еңбек акы, зейнет акы, жәрдем ақы беруді жузеге асырады. Сондай-ақ, олардан салымдар қабылдау, ақшаларын аудару, коммуналдық қызмет үшін төлем қабылдауды жүргізеді. 

    Заңға сәйкес банктің ішкі  ережелері банк бөлімшелерінің, ішкі аудит кызметінің, несие комитеті мен баска да органдар кызметінің кұрылымын, міндеттерін, кызметі мен өкілеттігін; кұрылымдық бөлімшелер басшыларынын құқықтары мен міндеттерін; банктін атынан мәміле жасаган кездегі лауазымды адамдар мен банк кызметкерлерінің өкілеттігін белгілеуге тиіс.

    Жалпы «БТА Банкі» Акционерлік  қоғамы Жамбыл филиалының банк  операцияларына мыналар жатады: заңды және жеке тұлғалардың  депозиттерін, банк шоттарын ашуды  және жүргізуді қабылдау; ұйымдардың  корреспонденттік есеп шоттарын ашу және жүргізу; кассалық, аудару, есептеу, заем, сенім, клиринг, сейфтік, ломбард операциялары; жеке және заңды тұлгалардың банктік шоттары бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру; төлем карточкаларын шығару; шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру; чек кітапшаларын шығару; бағалы кағаздар нарығындағы клирингтік кызмет; банк кепілдіктерін беру; аккредитивті ашу мен растау және ол бойынша міндеттемелерді орындау; ақша түрінде орындалуды көздейтін банк кепілдіктерін беру; үшінші тұлгалар үшін ақша түрінде орындауды көздейтін банктік кепіл болушылықтар мен өзге де міндеттемелер беру. Жоғарыда аталған операцияларды жүргізу үшін банктерге лицензияны Ұлттық Банк ғана бере алатындығы белгілі.  

   

Сурет 1  «БТА банкінің» АҚ ЖФ ұйымдастырылу  құрылымы