Корпоративті қаржы

3.6

  Лекция кешені

1-модуль

Тақырып 1  Корпорациялар  қаржысы: ұйымдастыру  негіздері және олардың  қаржы ортасының  мазмұны

      Лекцияның мақсаты: Корпорациялар қаржысы: ұйымдастыру  негіздері және олардың қаржы  ортасының мазмұнын оқып-үйрену.

      Негізгі сөздер: Корпорациялар қаржысы, жарғылық, резервтік капиталдар, қорлану қоры, тұтыну қоры, еңбекке ақы төлеу қоры, валюталық, жөндеу қорлары.

      Негізгі сұрақтар:

1. «Корпоративтік қаржы» түсінігі мен  мазмұны, атқаратын қызметтері
2. Корпорация қаржысы ұйымдастырудың ішкі жүйесі
3. Корпорациялар қаржы қызмет орындарының мәселелері

 

1. Корпорациялар қаржысы – бұл корпорацияның  негізгі және айналым капиталын, ақшалай қаражат қорларын қалыптастыру және оларды пайдалану процесінде пайда  болатын қаржы немесе ақша қатынастары.

«Корпоративтік қаржы» пәні бұл корпорациялардың, яғни шаруашылық субъектінің қаржылық ерекшеліктерін зерттейді. Мұнда корпорацияеның қаржылық жағдайын бағалау, қаржылық жоспар мен болжамдар құру, экономиканың тұрақсыздығында корпорацияның қызмет ететін түрлі салаларда дұрыс қаржылық шешімдер қабылдау жағдайы сияты мәселелер қарастырылады.

      Корпорацияның қаржылық қатынастарын экономикалық мазмұнына  қарай келесі бағыттарда топтастыруға болады:

      -корпорацияны  құру сәтінде жарғылық капиталды  құрумен байланысты құрылтайшылар арасында пайда болатын қатынастар;

      -өнімді (тауарды, жұмысты және қызметті) өндірумен байланысты корпорация  мен ұйымдар арасындағы қатынастар;

      -корпорация  мен оның бөлімшелері арасындағы  қатынастар;

      -табыстарды  бөлу және пайдалану, акциялар  мен облигацияларды шығару және орналастыру, сыйақылар мен дивидендтерді төлеу және т.с.с. барысында корпорация мен қызметкерлер арасындағы қатынастар;

      -корпорация  мен жоғарғы ұйымдар, корпорацияның  мүшелік ететін одақтар мен  ассоцияциялар арасындағы қатынастар;

      -корпорация  мен мемлекеттің қаржы жүйесі  арасындағы қатынастар;

      -корпорация  мен банк жүйесінің арасындағы  қатынастар;

      -корпорация  мен сақтандыру компанияларының  арасындағы қатынастар;

      -корпорация  мен инвестициялық институттар  расындағы қатынастар.

      Корпорация қаржысының мәні оның атқаратын қызметтерімен айқындалады. Корпорациялар қаржысы келесідей қызметтерді орындайды:

      -ұдайы  өндірістік;

      -бөлу;

      -бақылау.

2. Корпорация  қаржысы ұйымдастырудың ішкі  жүйесі– бұл корпорацияның қаржылық  міндеттемелерін орындауға, ағымдағы шығындарды және өндірісті дамытумен байланысты шығындарды қаржыландыруға арналған меншікті ақшалай кірістер мен түсімдердің жиынтығы.

      Корпорацияның қаржы ресурстары қалыптасу көздеріне  байланысты меншікті, қатыстырылған  және қарыз деп бөлінеді.

      Корпорацияның ақшалай қорларына келесілер  жатады: жарғылық, резервтік капиталдар, қорлану қоры, тұтыну қоры, еңбекке  ақы төлеу қоры, валюталық, жөндеу қорлары.

3.  Корпорациялар қаржы қызмет орындарының мәселелері  белгілі бір қағидаларға негізделеді, олардың қатарына мыналар жатады:

-коммерциялық-шаруашылық  есеп (қаржылық қызмет саласындағы  дербестік, өзін-өзі қаржыландыру, қаржы-шаруашылық қызметінің қорытындысына  ынталылық, оның нәтижелері үшін  жауаптылық, корпорацияның қызметіне  бақылау жасау);

-жоспарлылық;

-меншіктің  барлық нысандарының теңдігі;

-қаржы  резервтерінің болуы.

      Бақылау сұрақтары:

1. Корпорациялар қаржысына түсініктеме беру керек.

      Корпорацияның қаржылық қатынастарын экономикалық мазмұнына  қарай қандай бағыттарда топтастыруға болады?  Корпорациялар қаржысы қандайқызметтерді орындайтынын атап өту керек. Корпорация қаржысы ұйымдастырудың ішкі жүйесі анықтау. Корпорацияның ақшалай қорларына не жатады? Корпорациялар қаржы қызмет орындарының мәселелері  белгілі бір қағидаларға негізделеді, олардың қатарына не жататынын анықтау керек. 

Негізгі оқу әдебиеттері

1. Кадерова Н.Н. Корпоративтік қаржы:Оқу құралы.-Алматы: Экономика, 2008.-376бет
2. Бұлақбай Ж.М. Корпоративтік қаржы.Оқу құралы.-Астана, 2010.-228бет
3. Закон РК  "О регистрации  сделок с ценными бумагами в РК" от 5.03.2008 г.
4. Закон РК  "Об акционерных обществах" от  10.07.2008 г. № 281-1
5. Закон РК № "О финансовом лизинге" от 5.07.2009 г.
6. Закон РК "О банкротстве" от 21.01.2007 г.
7. Бейли Р., Майерс С. Принципы корпоративных финансов. -  М.: Олимп-Бизнес, 2007 г.
8. Жуйриков К.К. Финансы хозяйствующих субъектов. Учебное пособие, тип «Комплекс», 2006г.
9. Жуйриков К.К. Финансы предприятия в условиях рынка. Алматы, изд. «Бастау», 2008г.
10. Жуйриков К.К., Раимов С.Р. Корпоративные финансы. Учебник.-Алматы:Алматинская академия экономики и статистики, 2009.-512с.

Қосымша әдебиет

1. Чент Ф. Ли, Джозеф И.Финнерти. Финансы корпорации: теория, методика и практика. - М.: ИНФРА, 2007.
2. Акбергенов И. и др. Финансово-кредитные проблемы развития экономики Казахстана  /Под  ред. К.К. Ильясова. - Алматы.: Билим, 2005.- 240 с.
3. Антикризисное управление: Учебник  /Под ред. Э.М. Короткова .- М.: ИНФРА-М, 2007. - 432 с.
4. Ван Хорн Дж.К. Основы управления финансами. - М.: Финансы и статистика, 2006.
5. Венер Беренс. Руководство по оценке эффективности инвестиций. - М.: АОЗТ, Интрерэкспорт, 2005.
6. Любушин Р.П. и др. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия: Учеб.пособие для вузов. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2006. - 471 с.
7. ШереметА.Д.,Сайфулин Р.С. Методика финансового анализа. - М.: ИНФРА-М, 2005
8. Четыркин Е.М. Методы финансовых и коммерческих расчетов. - М.:     Дело ЛТД, 2005. - 320 с.

Интернет  көздері:

http://www.kase.kz/- Казахстанская фондовая биржа

http://www.afn.kz/- Агентство по регулированию и надзору финансовых организаций

http://www.afk.kz/- Ассоциация финансистов Казахстана 

Электронды ресурстар

1. Политическая элита:  источники власти  и системы отбора // URL: hhtp //www.bief.ru/LIBRARY/sciwork/991/991-3.htm 
 

Тақырып 2  Қаржы – несие  шешімдерін қабылдауға қаржы-экономикалық есептеудің математикалық  негіздері

      Лекцияның мақсаты: Қаржы – несие шешімдерін қабылдауға қаржы-экономикалық есептеудің математикалық негіздерін оқып-үйрену.

      Негізгі сөздер: Дискондтау, компаудтау, ақшаның  уақытша  құны

Негізгі сұрақтар:

1.Ақшаның   уақытша  құны түсінігі

2.Дискондтау

3. Компаудтау

1.Ақшаның уақытша құны түсінігінің мәні неде.

     Ақша ежелгі заманда пайда  болды.Құнның жалпы құндық формасы  ақша формасына айналды .Ірі  еңбек бөлінісінің нәтижесінде  мал бағушылардың бөлініп шығуымен  мал айырбас құралына айналды.Ақшаның  мәні оның 3 қасиетінің бірігуінен  көрініс табады.

1.Жалпыға  тікелей айырбасталуы.

2.Айырбас  құнының дербес формасы.

3.Еңбектің  сыртқы заттық өлшемі.

 Ақшаның  әрбір қызметі ақшаның тауар  айырбастау процесінен туындайды.

Тауар өндірушілердің өзара байланысының формасы ретінде әлеуметтік-экономикалық маңызының белгілі бір жағын мінездайді.Ақша 5 түрлі қызмет атқарады.

1.Айналым құралы.

2.Қор жинау  құралы.

3.Құн өлшемі.

4.Төлем құралы.

5.Дүниежүзүлік  ақша.

2. Дискондтау  дегеніміз не?

     Дискондтау дегеніміз ағымдағы ақшаның құны белгілі болғандағы болашақ ақша құнын табу.Дисконд – дегеніміз несие және берілетін сумма

көлемі арасындағы айырма , яғни есеп ставкасы арқылы алынатын пайда.

P=S\1+(Д+К)і.

      

Қарызды өтеу соммасы  базалық қабылдау кезінде (100%).

Бұл жағдайда есептік  ставка d қолданылады.

Өсірілген сомманы  мына формула бойынша есептеуге  болады.

S=P\1-пd=P\1-а\kd

     Мұнда   п - ссуда мерзімі

               а  - есептік  ставка

               1-пd- дисконттық көбейткіш

 Басқа да  шарттар қойылған кездегі есептік  ставка кезенің анықтау  формулалары.

п=S-P\Sd

d=S-P\Sп=S-P\Sа К

п=S-P\рі

а=S-P\рі К

і=S-P\рп

і=S-P\ ра К

Р=S(1- пd)

 

Мысалы .Есеп 1.

20 млн. теңге  . Вексель  .Аудару  мерзімі 2 жыл.  Жылдық коммерциялық банкпен   есептік ставкасы 20%

1) Жай есептік  ставка бойынша несие алушының ақша соммасы және

банктің  дисконты қанша. 

S=20млн.                      Жай есептік ставка бойынша Р=S(1-dп)

п=2                                 Р=20(1-2  0,2)=12млн.

d=0,2                              Д=8млн

Табу керек, Р,Д

                                       Күрделі есептік ставка бойынша

Р=20(1-0,2)2=12,8млн

Д=7,2млн. 

3.Компаудтау дегеніміз не?   Ағымдағы ақша құны белгілі болған жағдайда болашақ ақша құнын табу дискондтау болатын, ал өсірілген сомма көлемін табу компаудтау деп аталады.

 Компаудтау  кезінде жай және күрделі ссудалық пайыздар қолданылады.

Жай ссудалық пайыздар қандай жағдайда қолданылады.

1.Жай ссудалық  пайыз.

S=P(1+пі)

S=(1+\к*і)

S=P(1+\360*і)

S=1+\365(366)*і)

2.Жай есеп пайызы .

S=P\1-пd

S=P\1-к*d