Қазақстан Республикасының банк жүйесі туралы

Коммерциялық банктің  құрылым ел эконмикасының банктік  секторында қалыптасқан объективті-субъективті  мән-жайларға орай мынадай көрініс  табуы мүмкін:

1.Коммерциялық банк акционерлерінің  жалпы жиналысы-банктің Басқармасы  –банк Басқармасының төрағасы-Директорлар  кеңесі-Директорлар кеңесінің төрағасы-ревизиялық (тексеріс)комиссиясы(немесе Комитеті)-оның  басшысы-кредиттік комитет-оның  басшысы;

2.Кредиттік басқарма:қысқа  мерзімге кредиттеу бөлімі;ұзақ  мерзімге кредиттеу бөлімі;

3.Валюталық басқарма:валюталық  бөлім;шетелдік корреспонденттік  шоттар бөлімі.

4.Депозиттік операциялар  басқармасы:қор бөлімі;депозиттер  және есеп айырысу шоттары  бөлімі.

5.Делдалдық  операциялар  басқармасы: трастық (сенімгерлік) бөлімі; бағалы қағаздар бөлімі.

6.Есепке алу-операциялық  басқармасы:есеп айырысу бөлімі;операциялық  бөлім;кассалық операциялар бөлімі; инкассациялау бөлімі;бухгалтерия.

7.Қызметтер көрсету бөлімдері:кадрлар  бөлімі;заңи бөлім;автоматтандыру  бөлімі;тексеру бөлімі;әкімшілік-шаруашылық  бөлімі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                        Пайдаланылған әдебиеттер 

 

1. Қазақстан Республиккасының  Конституциясы (1995 жылғы 30 тамызда  өткізілген Республикалық референдумда  қабылданған), (1998 жылғы 7 қазандағы  Қазақстан Республикасы заңымен тиісті өзгерту енгізлген)

2. «Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі туралы» 1995 ж. 30 наурыздағы  Қазақстан Республикасының заңы (соңғы өзгерістер 2005 ж. 8 шілдедегі  Қазақстан Республикасы заңымен  енгізлді.

3. «Қазақстанның Даму  Банкі туралы» 2001 ж. 25 сәуірдегі  Қазақстан Республикасының Заңы (соңғы өзгерісте 2004 ж. 20 желтоқсандағы  Қазақстан Республикасы заңымен енгізілді)

4. «Қазақстан Республиксындағы  банктер және банк қызметі  туралы» 1995 ж. 31 тамыздағы Қазақстан  Республикасының заңы (соңы өзгерістер 2005 ж. 8  шілдедегі Қазақстан Республикасы заңымен енгізілд

5. «Лицензиялау туралы»  1995 ж. 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасының  заңы (соңғы өзгерістер 2005 ж. 8 шілдедегі  Қазақстан Республикасы заңымен  енгізілді),4(1, 2, «2,3»)

 6. Алексеева Д.Г.,Пыхтин С.В.,Хоменко Е.Г. Банковское право. М.:Юристь, 2003.(Раздел 11.Функциональная составляющая банковская деятельности.С.245-478).

7. Банковское право Россйской Федерации. Особенная часть. Том 2.(Отв.ред. Г.А Тосунян).М.:Юристь,2002

8. Банковское право.(Отп. Ред. А.А Травкин). М.:Юристь, 2005

9. Банк қызметі туралы. Қазақстан Республикасының құқықтық актілері жиынтығы. Алматы,Юрист, 2005

10. Банковское дело. (Под ред. Г.Н Белоглазовой, Л.П.Кроливецой).М.,Финансы и стастистика,2004.

11. Банковское дело (Под.ред. В.И.Колесникова, Л.П.Кроливецкой). М.,Финансы и статистика,2000.

 

                                      Қорытынды 

Қорыта келгенде, нарықтық экономиканың тиімді ұйымдастырылып, тиімді қызмет етуінің негізі, жалпы  экономиканың басты қозғаушысы қаржы  секторы болса, ал оның басты құралы банк жүйесі болып отыр. Содықтан, экономиканы реформалауда ең бірінші банктік жүйені реформалау қажет. өйткені банктік жүйе жүргізетін ақша-несие, валюталық реттеу және бақылау саясаттары арқылы экономиканы одан әрі реформалап, жан-жақты дамытуға болады.Сонымен, банк жүйесі – нарықтық экономиканың ең маңызды және біртұтас құрылымдарының бірі. Несие жүйесінің негізгі буыны – банктік жүйе болып табылады. Себебі масштабы және маңызы жөнінен несие қатынастарының басым бөлігі банктер арқылы өтеді. Жалпы жұмыс барысында мен банк жүйесінің екі деңгейлі болып келетіндігінің тиімділігіне көзіміз жетті. Яғни бірінші деңгейдегі Ұлттық банк елдегі бірден – бір ақша эмиссиялайтын, экономиканың тиімді дамуын іске асыратын ақша-несие саясаттарын және барлық екінші деңгейдегі банктерді қадағалап отыратын «банктердің банкі» ретінде маңыздылығын түсіндім. Ал екінші деңгейдегі банктер осы Ұлттық банкпен шаруашылық салалары арасындағы қаржы делдалы қызметін атқарушы болып табылады. Сондықтан еліміздегі Ұлттық банк «банктердің банкі» атағын алып, ал коммерциялық банктер экономикалық салаларды дамытуда басты құрал болып отыр. Олар арқылы экономикада қызмет атқарушы жеке және заңды тұлғаларға несие беріліп, олар өндірісті алға жылжытады. Ұлттық валютаның енгізілу сәтінен бастап, 1995 ж-ға дейін Орталық банктің қызметін атқару, жүйе қызметін реттеп отыратын нормативті құжаттарды қарастыру және қабылдау тұрғысындағы дәстүрлермен тәжірибесі жоқ Ұлттық банк дербес түрде ақшалай-несиелік саясат жүргізу тәжірибесін қолға алды. Бұл кезең, содай-ақ ұлттық валютаның бағаларды ырықтандыру саясатына орай шарттасылған ақша-несие құралдарының және факторлардың әрекетіне бейімделуі болатын. Сонымен бір мезгілде, 1995 ж. 15 ақпанда ҚР Президентінң қаулысымен бекітілген, 1995 ж. арналған Қазақстандағы банктік жүйені реформалаудың бірінші бағдарламасы жасалынды.Осы жасалған бағдарламалар нәтижесінде және еліміздің қаржы саласының толық қанды дамуына байланысты ұлттық банк жүйесі қазіргі уақытта ТМД елдері бойынша ең нақты нарықты экономика негізінде қызмет етіп отырған жүйе болып отыр. Бүгінде Ұлттық банк жүргізген ақша-несие саясаты өзінің реттеу қызметтерін іске асыру құралдары мен әрекеттері бойынша әлемдік дамыған елдердің ақша-несие саясатын жүргізу стандартына өте бастады.Бүгінгі таңда жалпы еліміздің банк жүйесі нарықтық экономика жүйелері ішіндегі ең бір дұрыс қалыптасқан жүйе және ол экономикалық өсуді қамтамасыз ететін бірден-бір құрылым десек артық болмас.