Алтын валюта резерві қоры

   Ұлттық  Банк басқармасының 2004 жылдың 27 тамызындағы  №115 Қазақстан Ұлттық банкінің АВ қорын  басқару инвестициялық страегия қабылданды. Ол 2004 жылдың1 октябріненмбастап күшіне енді. Қабылданған стратегия бойынша АВ қоры ұзаұ мерзімді валюта қоры портфелі, қысқа мерзімді валюта активтері портфелі, алтын портфелі және ликвидацияпортфелі болып бөлінген.

      Алтынвалюта резервтерін басқару стратегиясындағы бұлайша өзгертулерді 2005 жылдың екінші жартысындағы АҚШ-та орын алған белгіленген проценттердің жаппай көтерілу циклының басталуы мен байланыстырылды. 

3 таблица. 2005-2006 жылдардағы АВ активтері  басқару портфелінің салыстырмалы  түрдегі түсімділігі.

 

 

      Ақша активтерінің қысқа мерзімдегі портфелі

              Ақша активтерінің ұзақ мерзімдегі  портфелі 

     Сурет 4. АҚШ-тың млн. долларымен алынғандығы 2005-2006 ыжлдардағы Ұлттық Банктің валюта активтері портфелінің динамикасы.

     Жыл бойынша қысқа мерзімді АВ портфелінің  АҚШ нарық  ішкі операциясынан доллардың қойылуына қарамастан ұзақ мерзімді АВ резервіне қаржы аударылымады. Ал 4 тоқсаннан бастап өз инвестиция портфеліне кіретін қысқа мерзімді портфель активі. 70% АҚШ доллармен және 30% евро және эталонымен 3 айлық АҚШ және Германия мемлекеттік векселі қызмет ететін өзгертулер бекітілген.

     Өзгертулер  болған жағдайға жауап ретінде уақытша шешім болып табылады және инвестиция портфелінің дюрациясы АҚШ саясатының қатал монетарлық жүйесін аяқталғаннан соң көтерілуі мүмкін.

     Ұлттық  банктың 2005 жылғы 9 шілдедегі «Ұлттық АВ активтерін басқарудың инвестициялық стратегиясын бекіту туралы» қаулысына сәйкес жаңадан инвестициялық стратегия қабылданып, ол 2005 жылдың 1 тамызынан бастап күшіне енді.

     Портфельдердің  шекаралық және валюталық құрамына өзгерістер енгізілді: қысқа мерзімді портфелдің құрамына Евро елдері және Англия нарқы, ұзақ мерзімді (порф) портфельге кейбір Европа елдерінің валюталары евромен жоғарғы корреляцияда болғандықтан енгізілді. Алтын валютасының активтері ұзақ мерзімді портфель эталоны болып келесі композитті индекс болып табылады:

     35% MLUS Treasuries and Agensciens 1-3 years

     35% ML EMI Direct Governments 1-3 years

     10% ML UK Gilts 1-3 years

     5% ML US Treasuries6 Inflation - linked

     5% ML Canadian Governments 1-3 years

     5% ML Australian Governments 1-3 years

     5% ML Japanese Governments 1-3 years

Алтын валютасының активтері қысқа  мерзімді портфель эталоны келесі композиттң индекс болып табылады:

      50% Merrill Lynch 3-month US Treasury Bill Index

      40% Merrill Lynch Euro Governments Bill Index

      10% Merrill Lynch UK Gilts 0-1 жыл.

     Алтынвалюта активтерінің ұзақ мерзімді потфелі. Ұзақ мерзімді АВ портфелінің құрылымы 5-суретте  көрсетілген.

      Ұзақ  мерзімді АВ портфелінің базар бағасы 2005 жылдың басында 3,4 млрд. долларды, ал жыл соңында 3,6 млрд. долларды құрады. Инвестициялық кіріс (реалистік және реалистік емес) портфель бойынша 231,1 млн. долларды құрады.

      АҚШ долларымен алғанда, АВ активтерінің ұзақ мерзімді портфелінің пайдасы бір  жыл ішінде 6,86% пайызды құрады. Эталон портфелінің пайдасындағы 6,56 % қосымша 30 б.п. құрады.

5 сурет. 2005-2006 жылдарға арналған портфелінің  құрылымы пайызбен.

 ПҚ АҚШ долларымен   ПҚ АҚШ-тың инфляциялық ЦБ

 ПҚ стерлинг фунттарымен   ПҚ канада долларымен

 ПҚ австралия  долларымен   ПҚ жапон ийенасымен

 ПҚ швейцария франкімен   ПҚ евромен

 ПҚ дания кронасымен   ПҚ швед кронасымен 

      Жаңа  инвестициялық стратегиясының қабылдануымен  байланысты төртінші кварталдың (тоқсанның) басынан бастап жаңа эталон портфеліне көшу жүзеге асты. Эталон портфеліне мынадай валюталар қосылды: канада доллары, дат кронасы, астралия доллары, швед кронасы және швейцария франкі. Эталон портфеліне жаңа валюталардың қосылуы халықаралық және валюталық бөлінудегі активті позициялардың үлкен көлемін алуды қамтамасыз етеді, ол үстеме табысты потенцияалды жоғарылатуға мүмкіндік береді.

      Инфляцияның өсу қаупіне байланысты портфельге құралдар қосылған болатын, олар активтерді инфляция өсу қаупінен қорғаайды, мысалы, индекс us Treasuries Iflation – Linked.

      Субпортфельдің  долларлық үстеме табысы 2005 жылы ішікі басқаруда 1 Басқарушының басқаруымен комиссиялық марапаттауды қоспағанда 19 б.п. құрады, ал 2 Басқарушының бақару субпортфелі бойынша – 143 б.п.-ны, комиссиялық марапаттауды қоса алғада – 7 б.п.-ды және өзіндік сала 101 б.п. құрады. Субпортфельдердің евро бойынша үстеме табысы 2004 жылдың бірінші жартыжылдығында комиссиялық марапаттауды қоспағанда (-75) б.п. құрады, ал комиссиялық марапаттаумен қоса (-80) б.п. болды. Үстеме табыстың кері жағдайына байланысты басқарма басына (-75) б.п. 2004 жылдың 3 шілдесінде Ұлттық БАНК Басқармасының орнатуымен №88-ші 3 басқарушыны босату туралы шешім қабылданды оның көлемі 2004 жылдың 14 шілдесінде 158,7 млн. долларды құрады. АВ активтерінің нарық бағасы ұзақ мерзімді портфель бойынша 2008 жылдың басында 3,6 млрд. АҚШ долларын құрады, ал жыл соңында 3,4 млрд. долларға кемиді.

      Басқа валюталарға қарсы доллардың  айдын бекітілуі инвестициялық  қортындыларға керісінше әсер етті, доллармен ұсынылғанда. Сонымен, доллар бір жыл ішінде басқа валюталарға қарсы бекітілді, эталон портфеліне кіретіндер: евроға қарсы 15,2%, англия доунт стерлингіне қарсы 11,8%, жапон иенасына қарсы 15,2%, ал австралия долларына қарсы 6,9%. Осыған қарамастан, доллар канада долларына қарсы 2,5%-ға әлсіреді.

      АВ  активтерінің ұзақ мерзімді портфелінің пайдасы валюта корзинасы бойынша 2006 жылы 2,64%-ды құрады. Эталон портфелінің пайдасын 2,24% болса, үстеме табыс 40 б.п. құрады. АВ активтерінің ұзақ мерзімді портфелі. АҚШ доллары бойынша (-) 4,56% болды. Эталон портфелінің кірісі (-) 4,92% үстеме табыс 36 б.п.

      Долларлық субпортфелдердің үстеме табысы 2005 жылды  ішкі басқаруда комиссиялық марапаттау есебінсіз 1 Басқарушы басқармасы субпортфелі  бойынша – 33 б.п., ал 2 Басқарушы басқармасы субпортфелі бойынша – 71 б.п. құрады. Комиссиялық марапаттауды қоса алғанда 18 б.п. және өзіндік құн 50 б.п.

      Ішкі  және сыртқы басқарудағы АВ активтері  ұзақ мерзімді портфелінің сектор бойынша  бөлініп орналасуы. Басқарушылар бір  жыл ішінде ақша бөлігін және оның эквивалентін 3,3% пайыздан 3,0%-ға төмендетті, агенттік бағалы қағаздар бөлігін 8%-дан 14%-ға, халықаралық қаржы мекемелерінің бағалы қағаздар бөлігін – 0,7%-дан 0,2%-ға, активтермен қамтылған бағалы қағаздар бөлігін – 0,8%-дан 7,2%, мемлекеттің бағалы қағаздар бөлігін – 11,3%-дан 71,1% көтереді (осыған қарамастан АҚШ-тың инфляциялық бағаны қағаздар бөлігі 2004 жылдың соңында 4,8 болды), корпорациялық бағалы қағаздар бөлігі 1,8%-дан 3,7%-ға өсті.

      Басқарушылар  ақша қоры мен олардың эквиваленттерін 1,5%-дан 2005 жылдың 3,0%-ға соңында 1,5%-ғағ мемлекеттің бағалы қағаздар бөлігін 6,3%-дан 71,1%, 64,7% кемітті, осыған қарамастан, инфляциялық АҚШ бағалы қағаздары 2006 жылдың соңында 5,1% құрады, агенттік бағалы қағаздарының қорын 2,9%-ды 14,9%-дан 17,8% көбейтті, халықаралық қаржы мекемелерінің бағалы қағаздарының қорын 6,2%-дан 3,7%-ға және 9,8% көбейтті.

      АВ  активтерінің қысқа мерзімді портфелі. Берілген субпортфельдің жалпы кірісі 4,26% құрады, эталон портфелінің пайдасында 4,16% үстеме 10 б.п. пайда әкелді.

      Ішкі  басқару бойынша субпортфельдің үстеме пайда комиссиялық марапаттау есебінсіз 8 б.п.-ны құрады. Басқару басынан бастап үстеме пайда 170 б.п.-ны құрады. Шығындарды азайту мақсатымен ішкі басқарма орнатқан Ұлттық Банк Басқармасының 2004 жылдың 15 желтоқсанындағы №165 келісімі бұзылды, ол инвестициялық басқаруға байланысты 2001 жылдың 13 қаркүйегіндегі №482 келісімі АҚШ нарығының мандаты бойынша іштей басқару. (Басқарушы №4).

      АВ  активтерінің қысқа мерзімді портфелі АВ активтері қысқа мерзімді портфелдің нарық бағасы 2005 жылдың басында 3,7 млрд. доллар, ал 2005 жыл соңында – 2,2 млрд. доллар құрады. АВ инвестициялық стратегиясына байланысты портфельге көлем беру үшін есеп беру кезеңінде АВ активтерінің қысқа мерзімді портфелі активтерді аудару 1,4 млрд. доллар эквивалентті соммаға тең болды, Ұлттық Банктің долларды ішкі нарық рыногінде сатуға байланысты.

      АВ  активті қысқа мерзімді портфелі 2005 жылға активтері, валюталар кәрзеңкесінде 2,99% бейнеледі. Эталон портфелінің кірісіндегі (-) 2,17% -дың үстеме пайдасы 18 б.п. болды.

     АВ  активті қысқа мерзімді портфелі (-)12,00% доллармен бейнеленді кірісіндегі (-) 2,17% үстеме пайда 17 б.п. болды.

     АВ  активтң жою портфелі. Берілген портфельдің  нарықтағы бағасы 2004 жылды 4 тоқсан (квартал) басында 1,3 млрд. долларды, ал жыл аяғында – 551,8 млн. долларды қүрады.

     АВ  активті қысқа мерзімді портфелі кіріс-шығыстарының көлемінің үлкен  болуына ішкі төлемдергі байланысты ішкі рынокта валютаны сатып аул, сатуға байланысты, Қаржы министрлігінің төлемдеріне байланысты, ішкі қарыздарды төлеу үшін АВ автивтерді жою қолданылады. Берілген портфель ақша-кредиттік саясатты жүзеге асыру үшін қолданылады және ол арқылы барлық ағындармен түрлі төлемдер іске асады. Ол АВ автивтерді кіріс бағасын көрсетпейді және онда эталон портфелі болмайды. Ең төмен мөлшердегі шектеу 300,0 млн. долларға орындалды.

     АВ  активтерді жою портфелі АВ активтерді жою портфелі нарықтағы бағасы 2005 жылдың басында 551,8 млн. АҚШ долларды құрады, ал 2005 жыл аяғында 370,9 млн. АҚШ  долларына тең болды.

     АВ  активтерді жою портфелі ақша-кредиттік  саясатың жүргізуіне арналған және барлық ағындар мен түрлі төлемдер сол арқылы жүзеге асырылады, берілген портфель АВ. Активтік кіріс портфеліне қосылмайды, онда эталон портфелі болмайды.

     Алтынның  портфель АП нарық бағасы 2004 жылдың басында 725,9 млн. долларды құрады, ал жы аяғында – 803-6 млн. долларды құрады. Бір жыл ішінде кірістер көлемі 90724,163 унция алтынға тең болды АВ активтерге қатысты алтын портфелінің бөлігі жыл соңында 9,3%-ды құрады.  

      Алтын портфелі. Алтын, алтын валюталық  активтер портфелінің нарықтық құны жылдың басында 803,6 млн. долларды құрады, ал 2005 жылдың аяғында 985,5 млн. доллар болды. Жыл ішінде түсімнің жалпы көлемі 82620,241 алтын унциясын құрады.