Бухгалтерлік құжаттар

      Бұған қоса кэсіпорында (негізгі жэне қосалқы  өндірісте) мыналар бар:

      а) қосалқы цехтар (побочные цехи) - қалдықтарды кэдеге жаратады (мақтаның қалған-кұтқанынан вата (мақта) өндіру цехы жэне т.б.);

      э) қосалқы (подсобное) - өнімді негізгі  материалдан дайындайды, алайда негізгі және қосалқы өндірістерде пайдаланған материалдан дайындайды (тараны және буып-түю материалдарын дайындайды);

      б) эксперименттік жэне тәжірибелік цехтар – тәжірибеліқ үлгілерді дайындайды және әр түрлі эксперименттік жұмыстарды орындайды.

      3. Қосалкы өндіріс - өндірістік  процеске аса кажетті шыныққан  жұмысшылары, құрал-сайманы, аспаптары  бар ұйымдасқан-оқшауланған кэсіпорын,  негізгі өндіріске қажетті өнімдерді өндіреді және оны мына тараптарға өткізеді (ашық кеніш, ағаш өндіру шеберханасы, пісіргіш және т.б.). 

      Өндіріс тұрпаттары.

1. Жеке (жеке-дара) - өнім жеке даналармен немесе аса көп емес, қайталанатын партиямен дайьшдалады (бірегей станоқ, турбин өндірудегі ауыр машина жасау), бұл Ірада цехтардың тұрпаты нақты мамандандьфылудан айырылған, бұйымдардың жэне мардың бөліктерінің көп бөлігі өндіріледі, әзірлеу және аяқтау жұмыстарына үлкен ошғын кетеді, өндірістіқ қезең ұзаққа созылады.
2. Сериялық өндіріс - біркелкі бұйымдарды эзірлеу жэне шығару кезеңдік қайталануымен сипатталады. Сериялардың мөлшеріне байланысты сериялық өндірістің үш түрін бөліп қөрсетуге болады:

      а) ірі сериялық өндіріс (өнім үзіліссіз жыл бойы дайындалады);

      э) сериялық (мамандандьфылуы тар болады, ал өндірістік желілер мен цехтардың пәндіқ жэне технологиялық мамандандырылуы болады);

      б) үш сериялы (ұсақ сериядағы өнімдерді шьггару жеке-дара өндірістен келген формамен шығарылады).

      Сериялық  өндірісте шығын есебінің мөлшерлік немесе қайта бөлу (попередельный) әдісі қолданылады жэне өнімнің өзіндік құны калькуляцияланады.

      3. Жаппай өндіріс - уақыт кезеңшің ұзақтығында (ұзақты күні) бірқелкі өнім дайындалады.

      Сипаттық  белгілері:

• аса    көп    ассортиментінде    өнім    шығарылымының    көлемі    айтарлықтай (значительно) болады;
• жабдықтардың жоғары деңгейде мамандандырылуы;
• өндіріс ырғақтығының жоғары болуы.

      Жаппай  өндіру машина жасауда қолданылады (аспаптар, жабдықтар өндіреді); прибор жасауда, кондитерлік өнеркэсіпте  және басқа өндірістерде қолданылады. Жаппай вндірісте шығын есебінің мөлшерлік эдісі жэне оның элементі қолданылады.

      Ірі сериялы және жаппай өндірісте талдамалы  есеп ауысым үпіін өнімділік туралы рапорт үлптастырылған бағыттық құжатта  жүргізіледі, ал жеке және үсақ сериялыда -кесімді жұмысқа жүктеліммен (наряд) жүргізіледі.

      Қорытынды 

      Субъект қызметкерлеріне кассадан шаруашылық шығындарына және іссапар бойынша шығындарға берілетін ақшалай аванс есеп берілетін сома деп аталады. Ақша беру тәртіп кассалық операцияларды жүргізу ережелерімен реттеледі. Іссапарлар бойынша есеп айырысуда қызметкерлердің іссапарларына байланысты шығындарды өтеуін мынадай мөлшерлері белгіленген Салық кодексінің 93 б. 1 т. басшылыкка алынды:

• пәтер-тұрақты  жалға  алуды  төлеу  -  тиісті  құжаттармен  расталған,   орын сақтағаны үшін төлем де кіретін, іс жүзінде шыққан шығындар бойынша;
• ҚР шегіндегі іссапарда болған әрбір күн үшін тәуліктің төлеу мөлшері тәулігіне екі айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек;
• іссапар орнына бару мен қайтаруға іс жүзінде шыкқан шығындар, бұған орын сақтағаны үшін төлеу де кіреді - тиісті құжаттармен расталған нақты сомада төленеді;
• ҚР-нан тыс жерлерге іссапарда болған әрбір күн үшін төленетін тәуліктілікті төлеу - ҚР үкіметі белгілеғен мөлшерлер шеңберінде.

      Қызметкерді іссапарға жіберу үшін субъект басшысы іссапардың орны мен мерзімі ескертілетін бұйрық шығарады. Бұйрық негізінде кызметкерлерге іссапарлық (7.1.-сызбасы) немесе №1а формасымен беріледі және іссапарлық сома есебі жүргізіледі.

      Есеп  беру үшін берілген аванс сомасын заңдарда белгіленген мөлшерлерге сәйкес жол ақы, тәуліктік, пәтерлік құндарды алдын-ала есептеу бойынша анықтайды. Алынған ақшаны тек қана берілген мақсатқа жұмсауга рұқсат етіледі. Есеп беретін адамдар белгіленген мерзімде ақтаушы құжаттарды тіркеп, іс жүзінде жұмсалған сома жайлы есеп тапсыруға міндетті. Іссапраға шыққан шығындар жайлы есеп іссапардан тселген соң 3 күн ішінде ұсынылады. Аванстың ұсталмаған сомасын есеп беруші адамдар кассаға кайтарады.

Бухгалтерия субъект  басшысы бекіткен аванстық есептерді (7.2-сызбасы) тексереді және шығындарды анықтайды.

         Курстық жұмысымның негізгі қағидаларының  бірі бухгалтерлік есептің ақпараттық  жүйедегі басты қызмыттерін бағалап,  тереңірек ашып көрсету.

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

 
 

1. Қазақстан Республикасының 1995-жылдың 26-желтоқсанындағы «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» №2732 Заңы

 

2. Балабанов И.Т., «Основы финансового менеджмента», Москва – 1998

 

3. Дүйсенбаев  К.Ш., «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау»,       Алматы – 2001

 

4. Жуйриков  К.К., «Финансовые риски и как они влияют на прибыль», Банки Казахстана, 2002, №2

 

5. Ковалева  А.М., «Финансы фирмы», Москва – 2002

     Колчина Н.В., Поляк Г.Б., «Финансы предприятий», Москва – 2003 

6. Мейірбеков  А.Қ., «Кәсіпорын экономикасы», Алматы – 2003

 

7. Романовский М.В., Сабанти Б.М., «Финансы», Москва – 2002

 

8. Стоянова  Е.С., «Финансовый менеджмент», Москва – 2003

 

9. Шеремет А.Д., «Теория экономического анализа», Москва – 2003