Жалпы Ұлттық Өнім (ЖҰӨ)

Бұл индекстер  өмір құнын өлшеу үшін арналған, яғни белгілі бір өмір деңгейін ұстап  тұру үшін қажетті шығындар. Әр түрлі  тауарлар бағасы әр түрлі өлшемге  өзгергенде Ласпейрес индексі өмір құнының өсуін Поаше индексіне  қарағанда нақтырақ көрсетеді. Ласпейрес  индексі белгілі бір тауар  жиыны есептеу үшін қолданылады, мұнда қымбат тұратын тауарларды арзан тұратын тауарлармен алмастыру мүмкіндігі ескерілмейді. Поаше индексінде тауардың бір бірін алмастыруы есепке  алынады. Бірақ мұнда әл ауқаттың төмендеу деңгейі көрсетілмейді. Тұтыну бағасының индексі, яғни мұнда тұтынушы үшін алма бағасы өсімі жоғарылайды. Бұл жерде өзгермейтін тауар жиыны қолданылады және алманы апельсинмен алмастыру мүмкіндігі есепке алынбайды. ЖҰӨ дефляторы  бұл Паоше индексі, мұнда керсінше , тұтынушы үшін бағаның жоғарылауы толығымен көрсетілмейді. Осы жерде ЖҰӨ дефляторы өсім құнын көрсетіп тұрған жоқ, дегенмен алма құнының жоғарылауы тұтынушы жағдайына жағымсыз әсер тигізді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         III. Қазақстан Республикасындағы ЖҰӨ

3.1 Жалпы ұлттық өнімнің көмегімен еліміздің экономикалық даму деңгейі мен пропорциясын шет елдермен тікелей салыстыруға мүмкіндік туды. Біріккен Ұлттар Ұйымының статистикалық қызмет ету орны жалпы ішкі өнімді ұлттық есептер жүйесін жасауда негізгі көрсеткіш ретінде пайдаланады. 1988 жылдан бері жалпы ұлттық өнім көрсеткіші біздің елімізде де осы Біріккен Ұлттар Ұйымының методологиясы бойынша есептеліп, халықаралық салыстыруға пайдаланып келеді.

      Экономикалық көрсеткіштер

	1991	1992	2009	2010
ЖҰӨ, млн. тенге	1014190,0	1415749,7	12849794,0	16052919,2
ЖҰӨ, млн. lоллар	16645,0	21041,0	91133,0	113850,0
Алдындағы жылға пайыз-бен нақты  көлемнің индексі	91,8	100,5	210,3	260,2
Дефлятор, %	260,9	138,9	85,1	72,7
Халықтың жан басына шаққандағы ЖҰӨ, тенгемен	64123,1	90880,2	529045,2	771991,3
Халықтың жан басына шаққандағы ЖҰӨ, доллармен	1052,4	1350,7	3752,9	5475,1
Халықтың жан басына шаққандағы ЖҰӨ, нақты көлемінің индексі, %	93,7	102,0	213,1	264,0
Доллардың бағамы	60,93	67,29	141,0	141,0

 

Жалпы ұлттық өнім

                                              Ағымдағы бағалармен;миллион теңге

	1991	2010
ЖҰӨ	1014190,0	16052919,2
Өнеркәсіп	238732,7	5162639,0
Құрылыс	65500,9	1296700,4
Ауыл, орман, балық шаруашылығы	125043,4	853341,6
Көлік және байланыс	108203,3	1769082,1
Сауда және айналым саласы	174642,1	1965081,1
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық	64487,1	116217,0
Денсаулық сақтау	23576,6	237392,1
Білім	39456,6	452237,8
Мәдениет және өнер	5125,3	664325,1
Ғылым және ғылыми қызмет көрсету	2808,9	606266,2
Банктер	12629,0	855494,9
Басқарма	23794,1	105266,3
Басқа қызмет түрлері	92552,5	800654,1
ЖҰӨ-нің нақты өзгеруі, %	91,8	280,9
Дефлятор, %	260,9	65,2
Халықтың жан басына шаққандаы  ЖҰӨ, мың тенге	64,1	325,9
АҚШ долларымен	1052,4	2311,3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                           Қорытынды

       Қорытындылап  айтқанда, жалпы ұлттық өнім экономикадағы  бір жылғы барлық тауар мен  қызмет көрсетудің түпкі өндіріс  көлемінің жиынтық рыноктық құнынан  тұрады.

Жалпы ұлттық өнім көмегімен еліміздің экономикалық даму деңгейі мен пропорциясын шет  елдермен тікелей салыстыруға мүмкіндік  туды. ТМД елдері мен Қазақстан  ЖҰӨ экономикалық есептеу практикасы 1988-ші жылы енгізілді.

Тәуелсiздiк  алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық  экономикада әлемдiк тауар рыноктарына  мұнай, газ, қара, түстi, жерде сирек  кездесетiн және қымбат металдар мен  уран өнiмдерiн шығаратын ел ретiнде  қарастырылады. Ауыл шаруашылық өнiмдерiнен  астық экспортының келешегi бар.

Өнеркәсiптiң  шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды  тарту және қаржы саласында құрылымдық-институционалдық өзгерiстердi жүзеге асыру жөнiнде  мемлекеттiк саясаттан жүргiзiлуiне байланысты Қазақстан экономикасының дамуында iлгерiлеу байқалуда, елде өмiр cүру деңгейi жоғарылауда және ұзақ мерзiмдi кезеңде индустриялық сервистiк-технологиялық даму сатысына өтуге мүмкiндiк беретiн қаржы  ресурстары жинақталуда.

 

 

 

 

 

 

         Қолданылған әдебиеттер

 

1. Н.Қ. Мамыров., М.Ә. Тілеужанова. Макроэкономика. Алматы, 2003
2. Р. Дорнбуш.,С. Фишер. Макроэкомика Алматы, 1997
3. Кенжеболатова М.Ш. Макроэкономика: Оқу құралы. Астана, 2009.

 

4. Ж.Ә. Күлекеев., К.С. Есенғалиева., Н.Б. Тастандиева. Макроэкономика. Алматы, 1995.

 

5. Берденов Қ. Қазақстан мемлекет ретінде қалыптасуы мен экономиканың дамуы.  Алматы, 1998.

 

6. Осипова Г.М., Экономикалық теория негіздері  Алматы, 2002.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

"Ұлттық есептеу жүйесіндегі ЖҰӨ"