Монополия

      Сондықтан, өркениетті монополияға  қарсы саясаттың ерекшелігі –  мемлекеттің көп дәрежеде жанама  шаралар арқылы өз елінде түрлі  масштабтағы фирмалардың оптималды  қатынасын, қамтамасыз етуде. Практика дәлелдегендей, әлемдік аренада неғұрлым дұрыс институционалды-өндірістік құрылымды қамтамасыз ететін мемлекет жеңеді.

     Қазақстан Республикасының осындай жағдайда басты мақсаты рыноктік экономиканың негізгі сипаттарының бірі болып табылатын бәсекені жетілдіру, оған кедергі болатын барьерлердің алдын алу. Сонда ғана республикамыз рыноктік қатынастарда дұрыс даму жолында болады.

      Қорыта келгенде, біз Қазақстан  Республикасында монополияға қарсы  қандай саясат қолданылып жатқанын көрсеттік және де осы монополияға қарсы шараларды ашып көрсету үшін біз ең бірінші, антимонополияның даму тарихын қарастырдық, екінші, монополияға қарсы саясаттың мақсаттары мен міндеттерін қарастырдық.

     Реттеушілер шет елде бір саладағы реттелетін субъектілер үшін әдетте бірыңғай планканы белгілейді, ысыраптарға байланысты одан жоғары шығындар тарифке енгізілмейді. Осылайша, мысалы, Австрияда электр энергиясын беретін және тарататын кәсіпорындар үшін  бұл планка 2 %-ға тең.

      Сонымен қатар, әрекет етуге ынталар болмайынша елеулі ілгері жылжу болмайды. Сондықтан біз мыналарды ұсынамыз.

      Субъект инвестициялық бөлімді де қамтитын  нормативтен тыс ысыраптарды  жою жөніндегі ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың жоспарын әзірлеуге және оны іске асыруға кірісуге тиіс. Агенттік Ережелерге тиісті өзгерістер енгізуде, оларда мұндай Іс-шаралар жоспары болмаған жағдайда тарифтерді өзгертуге берілген өтінім қабылданбайды деп көрсетілген. 

     Бұдан басқа, бүгінгі күнге Агенттіктің  тарапынан мемлекеттік реттеуге жататын «Қазақстан темір жолы» ҰК»  АҚ-ның магистральдық темір жол желісі (бұдан әрі – МТЖ) қызметтеріне арналған тарифтері жүктердің тектері бойынша және қатынастардың түрлері (экспорттық, импорттық, ішкі республикалық) бойынша сараланады. Көмірді, астықты, темір рудасын тасымалдау кезінде МТЖ қызметтеріне тарифтер шикі мұнайды, қара және түсті металдарды, қара металл сынықтарын және басқа да қымбат тұратын жүктерді тасымалдау кезіндегі МТЖ қызметтеріне арналған тарифтерден төмен.

           МТЖ қызметтеріне негізделген  және ашық тарифтерді белгілеу мақсатында жүктердің тектерін, тасымалдау тектерін, жылжымалы құрамның үлгісін,  поездың санатын, бағытталуын ескере отырып, МТЖ қызметтерінің өзіндік құнын есептеу әдістемесін әзірлеу қажеттілігі бар. 
 
 
 

Пайдаланылған әдебиеттер

1. «Экономикалық теория негіздері» Әкімбеков  (1-3 бет)

2. «Государство  и бизнес» 3-ші кітап, 1-ші бөлім,  Алматы, 2002 жыл //Н.К.Мамыров, А.Н.Саханов,  Ш.С.Ахметов, Л.Брутази (4-6 бет) 

3. «Экономиканы  мемлекеттік реттеудің өзекті  мәселелері»  2002 жыл//Ж.О.Ихданов, Ә.О.Орманбеков(7-10бет)

4. «Экономиканы  мемлекеттік реттеу» 2008 жыл//МБ.Төреғожин  (10-11 бет)

5. «Монополизм и Антимонопольная деятельность РК»// А Бибатырова И.А лмтаы “Каз. Унив” 2001(15-17 бет)

6. «Закон ограничивает поблажки монополистам» // Воротной И Известия. Каз 2004г 30июнь (17-19 бет)

7. «Антимонопольное законодательство РК» Э.Жилкибаева Алматы 1999г (19-20бет)

8. Усенбаев К.А. “Регулирование процеса демонополизации производства – основа экономического роста” //Саясат август 1998// (21-22)

9. Н.К.  Мамыров, Ж.А.Кулекеев, Т.К. Султанбеков.  Микроэкономика Алматы 2001(22-24)

10.Экономиканы мемлектік реттеу. Оқу құралы Маденов С.М., Жезказган 1998 жыл. (11-13 бет)

11.Государственное регулирование экономики Алембаев А.А., Караганда 1998 жыл.(13-15бет)

12. Алина С «Монополисты, трепещите» //Известия Каз. 2004 24авг с7// (15-20 бет)