Зейнетақы қорларының құқықтары

     Осы қаржылық есеп беру басшылықпен 2009 жылғы 16 ақпанда мақұлданды және басшылықтың  атынан қол қойды:  

Кесте 8 - «Ұлар Үміт» жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ 2010 жылғы 31 қаңтарда аяқталатын жыл үшін ақшалай қаражат қозғалысы туралы есеп

     2010 жылғы 31 қаңтардағы жағдай бойынша Қор  245,528,103 мың теңге мөлшердегі (2009 жылы: 204,954,982 мың теңге) 3,352,343 салымшының (2009 жылы: 3,382,920) зейнетақы активтерін басқарады. Агенттік жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметтерін мемлекетік реттеу үшін жауапкершілік алады. 2010 және 2009 жылғы 31 қаңтардағы жағдай бойынша Тәсімнің зейнетақы активтері ҚРҰБ сақтауында жатыр.

     Қор зейнетақы активтерін басқару нәтижесінде  алынған таза инвестициялық кіріс  сомасының 15 пайызыннан аспайтын және басқарудағы (4 Ескертпе) зейнетақы  активтерінің жалпы сомасынан 0,05 пайыз  мөлшерде зейнетақы активтерін басқару  бойынша комиссиялық сыйақы алуға  құқығы бар. 

     Қордың  заңды мекен-жайы: Қазақстан Республикасы, Алматы қ-сы, Әуезов к-сі, 82, 2010 жылғы 31 қаңтардағы жағдай бойынша Қордың Қазақстан Республикасында операциялық қызметтерін жүзеге асыратын 18 филиалы бар (2009 жылы: 18).

     «Ұлар Үміт» Жинақтаушы зейнетақы қоры»  акционерлік қоғамы (бұдан әрі  – «Қор») Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 24 қыркүйектегі № 1372 қаулысына сәйкес 1997 жылғы 17 желтоқсанда  «Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы  қоры» ЖАҚ болып құрылды. Қор 1997 жылы дербес зейнетақы жинақ ақшасы жүйесіне өтуге бағытталған зейнетақы  реформасын жүргізуге байланысты құрылды. Қор 1999 жылы тамызда лицензия алғанға  дейін зейнетақы активерін басқару  Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен (бұдан әрі – «ҚРҰБ») орындалды, содан кейін барып зейнетақы  активтерін басқару жауапкершілігі Қорға өтті. Қор 2007 жылы 1 ақпанда «Ұлар Үміт» Жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ атауымен қайта тіркелді.

     Қор Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын  және қаржы ұйымдарын реттеу мен  қадағалау агенттігінің (бұдан әрі  – «Агенттік») 2007 жылғы 10 наурызда берген №0000006 мемлекеттік лицензиясы негізінде зейнетақы жарналарын тарту және зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі өз қызметтерін жүзеге асырады.

     Қор зейнетақы активтерін инвестициялық  басқаратын ұйымдардың және жарнаның белгіленген мөлшерімен зейнетақы  тәсімдері бойынша  жинақтаушы зейнетақы  қорларының қызметтерін бір уақытта  орындайды (бұдан әрі – «Тәсім»).

     Қордың  негізгі қызметі зейнетақы жинақ  ақшаларын мемлекеттік бағалы қағаздарға, корпоративтік бағалы қағаздарға, халықаралық  қаржы ұйымдары анықтаған банктік  депозиттер  мен бағалы қағаздарға инвестициялау. Қор Тәсімді басқаруды  жүзеге асырады және зейнет жасына жеткен кезде, қайтыс болған жағдайда және Қазақстан Республикасының  заңнамасында көзделген өзге де талаптар болған жағдайда зейнетақы төлемдерін жүргізеді.

     ҚЕХС  «Қаржылық есептілікті беру» (2009) жіті қаралған стандарты Қордың 2009 жылға арналған қаржылық есептілігін беруді әзірлеу кезде міндетті болады, ол барлық көрінісі бойынша қаржылық есептілікті беру тәсіліне айтарықтай ықпал етеді.  
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

       Қазақстандағы экономиканың тұрақтала бастаған жағдайындағы ЗЖҚ қаржы нарықтарында маңызды  роль атқара бастады. Халық қазіргі  кезде қандай зейнетақы қорына өзінің зейнетақы жинаған ауыстыруғанемесе оларды таңдауға толық құқығы бар  екендігіне көздері жетті. Әрбір  зейнетақы қорының табыстылығын бақылап отыруды да қолға алғандар бар, ойткені оны тап басып  біліп отыру адамдардың ертенгі  күнге үмітпен қарауына мүмкіндік  береді.

       Бірақ өткен жалғы есеп беруде кейбір зейнетақы  қорларының табыстылығы төмендегені  туралы баспасөз құралдарында жарияланды.

       Жалпы мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы  қоры – салымшылардың мендетті және ерікті зейнетақы жарнарларын, сандарға сәйкес түсетін өзге де қаражатты  жинауды және алушыларға зейнетақы қоры – салымшылардың міндетті және ерікті зейнетақы жарналарын, сандарға сәйкес түсетін өзге де қаражатты жинауды және алушыларға зейнетақы төлеуді, осындай-ақ зейнетақы активтерін қалыптастыру жөніндегі қызметті және осы Заңда белгіленген тәртіппен оларды зейнетақы активтері жөніндегі копания арқылы инвестициялауды жүзеге асыратын заңдарды тұлға.

       Зейнетақы қорларының инвестициялық  қызметі жөнінде айтқан кезде  мынадай екі жақты жағдайды  ескеруге болады. Қазақстанның бағалы  қағаздар нарығында инвестициялау  үшін рұқсат етілген қаржы  құралдарының эмиссиясының саны  мен көлемінің жетіспеушілігі  және жинақтаушы зейнетақы қорларындағы  салымшылардың зейнетақы қорларының  жоғары қарқынды өсуі, инвестициялық  тәуекелдердің деңгейінің бірдей  емес кезінде зейнетақы жинақтарын  орналастыру төменгі табысылық  мөлшерінде жүргізілуі мәжбірленуі  және салымшылардың  инвестициялық  табысының төмендеуі қалыптасқан. 

    Реформаның  негізгі мақсаты мемлекеттік  зейнетақы берудегі,- мелекеттік бюджетке түскен ауыртпалығын төмендетуге демографиялық  үрдістердің, соның ішінде халықтың қартаюы, бала туу көрсеткішінің  төмендеуі, зейнетке шыққан соң өмірдің  ұзақтылығына байланысты шығындарды қаржыландыруға арналған қаржы міндеттемелерін  қысқарту болып табылады. Одан басқа  жинақтаушы жүйе әр қатысушының салымдары  мен төленетін жәрдемақылардың  арасындағы қатынасты, капитал нарығын  дамытуға, салымдарды, экономикаға  берілетін инвестицияларды көбейтуге  жағдай жасайды. Сондықтан Қазақстанда  қазіргі жағдайда екі жүйенің  симбиозы –қосындысы жұмыс істейді, ынтымақтастық зейнетақы жүйесі және жинақтаушы зейнетақы жүйесі, кейін біріншісі мемлекеттік  әлеуметтік қамсыздандырудың басқа  нысандарының компоненті болып қала береді, ал жинақтаушы зейнетақы жүйесі мемлекеттің саясатын іске асырудың негізгі табыс көзі болады.  
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1 Адамбекова.А.  Анализ пенсионного рынка Казахстана //Финансы Казахстана.-2010.-№5.с77-82

2 Бекбердиев  Б.Д  ҚР-да зейнетақымен қамтамасыз  ету проблемалары //Қаржы қаражат.-2009.-№3 69-77б

3 Брежнева  Н.А Перспективы совершенствование  и оптимизации накопительной  пенсионной системы Казахстана //Мир  финансов.-2011.-№1 с23-

4 Джумабеков  А. Накопительная пенсионная система  Республики Казахстан //Рынок  ценных бумаг Казахстана.-2010.№16 с13-17

5 Отаров  А.К, Алиева З.А Мергенбаева  А.Т Негосударственные пенсионные  фонды как институциональные  инвесторы социальной сферы //Вестник  КазНУ.-2010.-№5 с12-17

6 Ұлар Үміт ЖЗҚ АҚ-ның қаржылық есебі.