Сүт және сүт өнімдері

1. "Сүт және сүт өнімдерінің  қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті (бұдан әрі - техникалық регламент) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі, "Техникалық реттеу туралы" 2004 жылғы 9 қарашадағы және "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы" 2007 жылғы 21 шілдедегі заңдарына сәйкес әзірленді және сүт және сүт өнімдерінің (бұдан әрі - сүт және сүт өнімдері) қауіпсіздігіне қойылатын ең аз қажетті талаптарды белгілейді.

       Осы  техникалық регламент Қазақстан  Республикасының аумағында айналымдағы  сүт және сүт өнімдеріне қолданылады, олар өнімдердің мынадай түрлерін қамтиды:

       1) сүт  шикізаты және кілегей шикізаты;

       2) ішетін  сүт және ішетін кілегей;

       3) сүт  қышқылды өнімдер; 

       4) сүзбе  және сүзбе енімдері;

       5) қаймақ;

       6) сиыр  сүтінен жасалған май;

       7) алып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен;

       8) майлы  паста; 

       9) сары  май-өсімдік спреді және ерітілген  сары май-өсімдік қоспасы; 

       10) ірімшік және ірімшік өнімдері;

       11) сүтті қайта өңдеудің қайталама өнімдері.

Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс  енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

       2. Осы  техникалық регламенттің қолданысына  түсетін сүт және сүт өнімдерінің  түрлері Кеден одағы сыртқы  экономикалық қызметінің бірыңғай  тауар номенклатурасына сәйкес  осы техникалық регламентке қосымшада  келтірілген.

        Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.04.28 N 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

       3. Осы  техникалық регламенттің талаптары,  сүт және сүт өнімдерін әзірлеумен (жасаумен), өндірумен (дайындаумен)  қайта өңдеумен, сақтаумен және  өткізумен айналысатын барлық  жеке және заңды тұлғалардың қызметіне қолданылады.

        Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді  - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

       4. Осы  техникалық регламент балалар  тағамдарына арналған, емдік, алдын  алу және диеталық мақсаттағы  үй жағдайында дайындалған сүтке  және сүт өнімдеріне, сүтті және сүтті құрайтын, құрамында сүт бар консервілерге, жеке тұтынуға арналған сүт және сүт өнімдеріне, сүтті және сүтті құрайтын, құрамында сүт бар консервілерге, сондай-ақ сүт өнімдерін өндіруде (дайындауда) қолданылатын тағамдық қоспаларға, бояғыштар мен хош иістендіргіштерге қолданылмайды.

       Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді  - ҚР Үкіметінің 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

1-1. Қауіпті факторлар (қатерлер)

 

       Ескерту. 1-1-бөліммен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

 

       4-1. Сүт  және сүт өнімдерінің өмірлік  циклы процесінде туындайтын, адамның,  қоршаған ортаның қауіпсіздігін  қамтамасыз ету үшін азайтылатын  қауіпті факторларға (қатерлерге): улы элементтердің, микотоксиндердің, пестицидтердің, радионуклидтердің,  жануарлардың өсуін тездеткіштердің,  гормонды препараттар мен дәрілік заттардың құрамы, сүт және басқа шикізаттың, технологиялық құралдардың, азықтық қоспалардың, дайын өнімдердің механикалық, микробиологиялық ластануы жатады.

       4-2. Ықтимал қатерлер өнімнің өмірлік циклының мынадай сатылары (процестері) кезінде туындайды:

       1) сүт  өнімдерін әзірлеу (жасау);

       2) өндіріске дайындауда, қоймаларда, өндірісітік үй-жайларда болғанда, машиналармен, жабдықтармен, материалдармен жұмыста;

       3) сүт  шикізаты мен сүтке жатпайтын  шикізаты, оның ішінде сүт және  сүт өнімдерінің өндірісіне арналған азықтық қоспалар мен ингредиенттерді қабылдау және дайындау;

       4) сүт және сүт өнімдерін өндіру (дайындау);

       5) сақтау, тасымалдау, сату;

       6) кәдеге  жарату, жою.    

1-2. Сүт және сүт өнімдерін сәйкестендіру

 

       Ескерту. 1-2-бөліммен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2009.03.20 N 371 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

 

       4-3. Сүт және сүт өнімдерін сәйкестендіру мынадай мақсаттарда жүргізіледі:

       1) сүт  және сүт өнімдерін осы техникалық  регламенттің қолданылу саласына  жатқызу;

       2) сүт  және сүт өнімдерінің, оның  ішінде олардың атаулары мен  сәйкестендіру көрсеткіштерінің осы техникалық регламент талаптарына сәйкестігін анықтау;

       3) сүт  және сүт өнімдерінің тұтынушыларға арналған ақпаратта, дайындаушы немесе сатушы ұсынған сәйкестік туралы декларацияда немесе сәйкестік сертификатында қамтылған мәліметтерге сәйкестігін анықтау;

       4-4. Сүт  және сүт өнімдерін сәйкестендіру  осы техникалық регламент талаптарына  сүт және сүт өнімдерінің сәйкестігін  бағалау және растау кезінде,  сондай-ақ, егер ақпаратта сүт және сүт өнімдері туралы толық емес сипаттама болған жағдайда жүргізіледі.

       4-5. Сүт және сүт өнімдерін сәйкестендіруді:

       1) сәйкестікті  растау жөніндегі органдар және  сәйкестікті растау рәсімін жүргізу кезінде сынақ зертханалары (орталықтары);

       2) тамақ  өнімдерінің қауіпсіздігі саласында бақылауды жүзеге асыру кезінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органдар жүргізеді.

       4-6. Сүт және сүт өнімдерін сәйкестендіру стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарда, сүт және (немесе) сүт өнімдеріне арналған ілеспе құжаттарда, сүт және (немесе) сүт өнімдеріне арналған жеткізу шарттарында, келісім-шарттарда, өзіндік ерекшеліктерде, тұтыну орамының затбелгілеріндегі ақпартта және сүт және (немесе) сүт өнімдерінің сипаттамасын қамтитын басқа да құжаттарда келтірілген белгілерді ескере отырып жүргізіледі.

       4-7. Сүт  және сүт өнімдерінің жасандылығын  анықтау мақсатында мынадай сәйкестендіру көрсеткіштері және басқа да көрсеткіштер бойынша сынақтар (зерттеулер) жүргізіледі:

       1) дайын  сүт өнімінде, сүт құрамды өнімдерде  немесе құрамында сүт бар өнімдерде  сүттің құрғақ заттарының (құрғақ сүт қалдығының) құрамы, олардың дайын өнімдегі пайызбен массалық үлесі (құрамында сары майы бар сүт өнімін қоспағанда);

       2) сүтке  жатпайтын майлардың құрамы және  болуы, олардың сүттегі және  сүт өнімдеріндегі пайызбен массалық  үлесі; 

       3) сүт және сүт өнімдерінің май фазасындағы май қышқылы құрамы (майдың массалық үлесі кемінде 1,5 пайызды құрайтын сүт өнімдерін және майдың массалық үлесі кемінде 8 пайызды құрайтын балмұздақты қоспағанда);

       4) - 5) алып  тасталды - ҚР Үкіметінің 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен;

       Ескерту. 4-7-тармаққа өзгеріс енгізілді  - ҚР Үкіметінің 2010.11.15 N 1201 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

       4-8. Сүт  және сүт өнімдеріне жүргізілген  сәйкестендіру жүргізу нәтижелері  сәйкестендіру жүргізу хаттамасы  түрінде талданады және рәсімделеді, оның мазмұны мыналарды:

       1) сүт және (немесе) сүт өнімдеріне сәйкестендіру жүргізген ұйым туралы мәліметтерді;

       2) заңды  тұлғаның тұрғылықты жері (мекен-жайы) және деректемелері, дара кәсіпкер жеке тұлғаның мекен-жайы, тегі, аты, әкесінің аты көрсетілген сүт және (немесе) сүт өнімдерін дайындаушы туралы ақпаратты;

       3) сәйкестендірілетін  өнімдердің атауын, олардың жіктеу белгілерінің атауын;

       4) оларға сәйкестендіру жүргізу кезінде пайдаланылған сүт немесе сүт өнімдері туралы мәліметтерді;

       5) сүт  немесе сүт өнімдерінің шығарылған  күні, жарамдылық мерзімі, оларды  сақтау шарттары, нақты таңбалауды, арнайы таңбалауды көрсету (арнайы таңбалау болған кезде);

       6) сүт және (немесе) сүт өнімдерін аккредиттелген сынақ зертханаларында (орталықта) (өткізу керек болса) сынаудың (зерттеудің), оның ішінде органолептикалық көрсеткіштерін сынаудың (зерттеудің) нәтижелерін;

       7) орам  туралы, оның ішінде орам түрі туралы, сүт және сүт өнімдерін тұтыну орамындағы немесе тасымалдау ыдысындағы таза салмағы немесе көлемі туралы мәліметтерді;

       8) осы  өнім партиясының мөлшерін;

       9) таңбалаудың  Қазақстан Республикасының техникалық  реттеу саласындағы заңнамасында  белгіленген талаптарға сәйкестігі туралы мәліметтерді;

       10) соған  сәйкес осы өнім өндірілген стандарттау жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің, нормативтік құжаттардың (олар болған кезде) немесе осы өнімнің, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген өнімнің сипаттамасын қамтитын басқа да құжаттың (жеткізу келісім-шарты, сәйкестік сертификаты немесе сәйкестік декларациясы, қауіпсіздікті растайтын құжат, осы өнімге өзіндік ерекшелік) атауын;

       11) қосымша  сынақтар (зерттеулер) (талап етілген  жағдайда) жүргізу туралы қорытындыны,  оның қажеттілігін тамақ өнімдерінің  қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органдар белгілейді;

       12) осы  өнімнің өтінім берілген атауға және (немесе) осы өнімнің нақты партиясына және оның декларияланатын көрсеткіштеріне сәйкестігі туралы қорытындыны қамтиды.

       4-9. Сүт  және сүт өнімдері Қазақстан  Республикасының техникалық реттеу  саласындағы заңнамасында белгіленген  талаптарға сәйкес келмеген жағдайда  өндірістен және (немесе) айналымнан шығарылуы тиіс.

       4-10. Тамақ  өнімдерінің қауіпсіздігі саласындағы  уәкілетті органдар Қазақстан  Республикасының тамақ өнімдерінің  қауіпсіздігі саласындағы заңнамада  белгіленген талаптарға сәйкессіздік анықталған жағдайда жалған сүт және сүт өнімдерін өндіру және (немесе) өткізуді тоқтату бойынша шаралар қабылдайды және бұл жөнінде тұтынушыларды хабардар етеді.

2. Терминдер 

 

       5. Осы  техникалық регламентте мынадай  терминдер пайдаланылады:

       1) байыту - сүтке және сүтті қайта өңдеу өнімдеріне витаминдерді, микро- және макроэлементтерді, пробиотикалық заттарды, белокті, тағамдық талшықтарды, жартылай қанықпайтын майлы қышқылдарды, фосфолипидтерді, пробиотикалық дақылдарды енгізу процесі;

       2) биоөнім  - ашытатын микроорганизмдерді пайдалана  отырып, ашытқылау процесінде және (немесе) одан кейін монодақылдардағы  немесе қауымдастықтардағы пробиотиктердің  тірі дақылдарын және (немесе) пребиотиктерді қоса отырып дайындалатын сүтті қайта өңдеудің байытылған өнімі;

       3) зарарсыздандыру  - микроорганизмдерді, олардың вегетативті  жасушалары және спораларын жоюды  қамтамасыз ететін тығыз жабылған  ыдыстарда 100 о С-дан жоғары  температура кезінде сүтті термикалық өңдеу процесі;

       4) контаминант  (ластағыш) - сүт және сүт өнімдерінің  қауіпсіздігіне немесе оларды  тұтынудың жарамдылығына қатер  төндіруі мүмкін кез келген  биологиялық немесе химиялық  фактор, тамақ өнімдеріне әдейі  қосылмаған бөтен материал немесе  басқа заттар;

       5) қайта  қалпына келтіру - оның қоюлатылған  нысандарына су қосу жолымен  сүт өнімін дайындау процесі;

       6) қалыпқа  келтіру - сүттегі немесе сүтті қайта өңдеу өнімдеріндегі сүттің құрама бөлшектерінің қамтылуы мен арақатынасын реттеу процесі;

       7) пастерлеу  - өнімнің бастапқы құрамынан  кемінде 99,0% микроорганизмдердің  патогендік және вегетативтік  жасушаларын жоюды қамтамасыз  ететін 65 о С-дан 100 о С-қа дейінгі температура кезінде термикалық өңдеу процесі;

       8) пребиотикалық  заттар (пребиотиктер) - адам тамаққа тамақ құрамында жүйелі тұтынғанда ас қорыту жолдарындағы қалыпты микрофлораның биологиялық белсенділігінің өсуіне және (немесе) артуына ықпал ету нәтижесінде адам ағзасына қолайлы әсер ететін зат немесе заттар кешені;

       9) пробиотикалық  микроорганизмдер - ас қорыту жолдарындағы  микрофлоралардың құрамына және  биологиялық белсенділігіне қалыпқа  келтіру әсерімен адам организміне  оң әсер ететін, тамақпен бірге  келіп түсетін патогенсіз, токсигенсіз микроорганизмдер;

       10) сүт  өнімі - сүтке жатпайтын майларды  және ақуызды пайдаланбай-ақ, функционалды  қажетті ингредиенттерді қоса  отырып немесе қоспай, сүттен  және (немесе) оның құрамдас бөліктерінен  өндірілген тамақ өнімі;

       11) құрамдас  сүт өнімі - өнім құрамындағы  сүттің құрамдық бөліктері 50%-дан астамын құрайтын сүттің құрамдық бөлігінде, сүттің құрамдық бөлігін ауыстыру мақсатында енгізілетін, сүтті қайта өңдеудің жанама өнімдеріне және сүтке жатпайтын компоненттерді қоса отырып немесе қоспай сүттен және (немесе) сүт өнімдерінен дайындалатын тағамдық өнім;

       12) суыту  - технологиялық процестердің талаптарына  сәйкес температураны төмендету;