Отчет о прохождений практики в АО «АТФ Финанс»

                          6.Міндеттемелер есебі 

     Кәсіпорындар  мен ұйымдар өзінің шараушылық қызметі  барысында меншікті капиталмен қатар  басқа қарастырылған капиталды  да қолданады. Бұл қарастырылған  капитал бухгалтерлік есепте міндетемелер деп аталады.

     Кез келген өндіріспен айналасатын ұйым сол өнімді өндіру үшін қажетті шикізаттар мен материялдар алған үшін жабдықтаушы  – мердігерлерінің алдында міндетті болса, саудамен айналысатын ұйымдар  өзінің сататын тауарларын жеткізіп беруші, яғни қызмет көрсетуші ұйымның  алдында қарыз болуы мүмкін. Тіпті  өндіріспен де немесе саудамен де айналыспайтын  кәсіпорындардын өзі қарамағында  жұмыс істейтін жұмысшылары мен  қызметкерлеріне олардың істеген  еңбегі үшін, сондай-ақ бюджетке түрлі  салықтар үшін қарыз немесе оның алдында  міндеттемесі болуы мүмкін. Осы айтылған міндеттемелер есебі бухгалтерлік есептегі ең негізгі, яғни қай саладағы болмасын кәсіпорындардың көкейтесті мәселелері екендігі сөзсіз. Кәсіпорындағы  міндетемелердің есебі типті шоттар кестесінің 3 «міндеттемелер»деп аталатын бөлім шоттарында есептелініп жүргізіледі. 
 

      6.1. Банк және банктен тыс мекемелер несиелерінің есебі 

      Несие – бір заңды тұлғаның екенші бір  заңды тұлғаға немесе жеке адамның  заңды тұлғаға әдетте келісілген мөлшерде пайыз, өсім (процент) алу үшін белгілі бір уақытқа заттай немесе ақшалай уақытша қаржы беруге байланысты пайда болатын экономикалық қарым-қатынас жүйесі ретінде болып  табылады.

      Нарықтық  экономикалық жағдайында несие коммерциялық және банкттік болып екіге бөлінеді.  Банк несиесі есебі қысқа және ұзақ несие беру туралы Қазақстан  Республикасының Ұлттық Банк мекемесі бекіткен «қысқа және ұзақ мерзімді несие  беру ережелеріне» сай жүргізіледі. Қысқа мерзімді несие ұйымның  айналым қаржысын құрайтын көздерінң  бірі болып саналады.

      Несиелер  қайтарымдылық, төлем және мерзімділік  шарттары бойынша келісіп, коммерциялық негізде беріледі.

      Қысқа мерзімді банк несиелері бір жылдан аспайтын уақытқа беріледі. Кейбір жағдайларда түрлі себептерге байланысты бұндай несиенің ұзартылуы мүмкін. Бірақ ұзартылған мерзімін қоса есептегенде  оның мерзімі екі жылдан аспауы керек.

      Еліміздің экономикалық жағдайын көтеру үшін сырттан  инвестиция тартып, әр түрлі дүниежүзіндегі ірі банкттерден де несие алынады. Соның ішіне есептелетін пайызы мен берілетін пайдалану мерзімі  жағынан тиімді де маңызды болып саналатын халықаралық валюталық қордың мүше елдеріне берілетін «СТЭД - БАЙ» несиесі болып табылады.

      Бухгалтерлік  есеп және қаржылық есеп беру туралы  заңға сәйкес барлық кәсіпорындар өздерінің  меншігіндегі ақшаларының қозғалысын еркін пайдалануға, яғни өз қалауы бойынша  жұмсауға құқылы. Ұйымдардың басқа  кәсіпорындардан алған несиесіне  бухгалтерияда жазылатын екі  жақты жазу банк мекемелерінен алынатын несиеге жазылатын жазуға ұқсас  болып келеді.

      Коммерциялық  банктер іс жүзінде көбінесе несиені  нақты ақшалай емес, төлем қаржысы  есебінде, яғни пайдаланатын вексель  түрінде береді.

      Әрбір кәсіпорын өз қалауы бойынша «басқадай  қарыздар» деп аталатыншотта  «басқадай қысқа мерзімді несиелер»  және «басқадай ұзақ мерзімді несиелер»  деп аталатын аралық шоттарын ашуына болады.   
 

      Банк  және банктен тыс  мекемелердің қарыздары  шоты бойынша жүргізілетін операциялар  

7.Кәсіпорынның таза табысты бөлу тәртібі 

     Кәсіпорынның  қаржылық қорытындысы оның тапқан пайдасымен рентабельділік деңгеймен байланысты. Табыстылық деңгейі жоғары болған сайын  кәсіпорын  қызметі жақсарады  және оның қаржылық жағдайы тұрақталады. Қаржылық талдаудың негізгі ақпараттық қайнар көздері: аналитикалық бухгалтерлік есептің ақпараттары, «табыс пен зиян бойынша есеп», «капиталдың өзгерісі бойынша есеп» және тағы басқа кәсіпорын бизнес-жоспарының көрсеткіштері.

     Талдау  барысында бірнеше табыстылық көрсеткіштері  қолданылады, оларды келесідей классификациялау болады:

1. Шаруашылық жүргізу түріне байланысты – негізгі қызмет табысы, яғни тауар сату мен және тағы басқа реализационды емес шығыстар мен табыстар; инвестициялық операциялардан табыс; қаржылық операциялардан табыс.
2. Қамтитын элементтер бойынша – маржиномды табыс, өнімді өткізу табыстары, жалпы қаржылық табыс пайыз және салық төлегенге дейін салық – салудан табыс, таза табыс.

• Маржиналды табыс – бұл үстеме пайда мен өткізілген өнімге кеткен тура өндірістік шығын арасындағы айырма.

• Брутто табыс – операциялық, қаржылық, инвестициондық атқарындардан түскен қаржылық қорытынды.
• Өнімді өткізу табыстары – бұл маржиналды табыс пен кәсіпорынның тұрақты шығындары арасындағы айырма.
• Салық салуға дейінгі табыс – бұл несие берушілерге пайыз сомасын төлегеннен кейінгі қорытынды.
• Таза пайда – бұл кәсіпорындағы барлық салықтың, экономикалық санкциялар мен тағы басқа міндетті төлемдер төленгеннен кейінгі кәсіпорынның өз пайдалануына қалатын қаржы сомасы немесе табысы.

3. Экономикалық мазмұнына байланысты – бухгалтерлік және экономикалық  табыс болып бөлінеді.

• Бухгалтерлік табыс – бухгалтерлік шоттар жүйесінде көрсететін табыс пен шығын арасындағы айырма түрінде көрсетіледі.
• Экономикалықтабыс – бухгалтерлік есептен айырмасы: бухгалтерлік шоттарда көрсетілмеген бар және белгілі емес шығын қосындысынан құрылады.

Қорыта  айтсақ, Кәсіпорын табысының басым  бөлігін  тауар мен қызмет көрсетулер арқылы табады. Талдау барысында оның динамикасын, жоспардың орындалуы және олардың ауытқуын қарастырады.

    Бухгалтерлік есеп шоттар стандарты  бойынша кәсіпорын табыстары,  яғни кірістері «Кірістер –  6100» бөлімінде есептеледі. 

8.ҚОРЫТЫНДЫ: 

Қорыта  келгенде,АО «АТФ Финанс» өндірістік практикадан 30.05.2011-12.06.2011 күндер аралығында Алматы қаласы, Темирязева көшесі, Көктем-1 үй 1 мекен-жайы бойынша орналасқан АО «АТФ Финанс» мекемесініңесеп саясатын, жарғысын, ақшалай қаражаттар айналымын, міндеттемелері мен табыстарын берілген есеп беру бағдарламасы бойынша қарастырдым.

      Мекеме  басқа банктермен бәсекелестік бола алады.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

9.ӘДЕБИЕТТЕР: 
 

1. «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» 2002 ж., 24 маусымдағы ҚР № 309-ІІ заңы.
2. Бухгалтерлік есеп стандарттары. ҚР Ұлттық коммисиясы -2006 ж.
3. Әбдіманапов Ә.Ә. «Бухгалтерлік есеп теориясы және принциптері» Алматы, 2001 ж.
4. Кеулимжаев К. К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.А. – Қаржылық есеп, Алматы 2001 ж.
5. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Қудайбергенов Н.А. – Бухгалтерлік есеп принциптері, Алматы 2003 ж№
6. Укашев Б.Е., Әжібаева З.Н. – Бухгалтерлік есеп теориясы, Алматы 1999 ж.
7. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.Н. – Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп, Алматы 1998ж.
8. Тасмағанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Рабатов О., Радостовец В.К. – Қаржы есебі 1998 ж.
9. Безрукив П.С. – Бухгалтерский учет, Москва,1996 ж.
10. Тоқсанбай С.Р. –Толық экономикалық орысша-қазақша сөздік, Алматы 1999 ж.
11. Кеулімжанов Қ.К., Төлегенов Э.Т., Байдаулетов М.Б. Құдайбергенов Н.А. – Субъектінің қаржы-шаруакшылық қызметі бухгалтерлік есеп шотының корреспондециясы
12. Шишкин А.К., Дышкант И.А. – Учет, анализ, аудит на предприятии, Москва 1996 ж.