Материлдық емес активтері

2. Шығындардың  жіктелуі

«Шығындар және шығыстар» туралы түсінік. Шығындар -басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орыны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түсінік.

Қорды бағалау  үшін шығыңцардың жіктелуі: өнімге жұмсалатын шығыңцар мен кезең шығындары, тікелей және жанама шығындар, өндірілген өнімдердің өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: өзгермелі  және тұрақты шығын, шартты-өзгермелі  және шартты-түрақты шығындар, аралас шыгындар жоғарғы және төменгі нүктелер әдісі, шашыранды әдіс, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және релевантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығын, альтернативті шығын (өзгермелі), инкрементті (өсетін) және маржиналды шығындар.

Бақылау және жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі: бақыланатын және бақыланбайтын  шығындар, нормативті (стандартты) және нақты шығындар.

3. Өндірістік шығындар есебін уйымдастыру     

Шығындарды  бөлу және топтастыру. Негізгі өндіріс  есебі. Көмекші өндіріс есебі. Өз өндірісіндегі жартьшай фабрикаттар  есебі. Өндірістік шығындар есебі: материалдар  есебі. Қорлардың өзіндік құнын бағалау. Сапаны жүйелі басқару ("сапаның" түсінігін анықтау: сапаны көтеруге кеткен шығын, сапа мен еңбек өнімділігі арасындағы байланыс, қорды басқару модельдері және альтернативті жүйе, "дәл мерзімде" өндіріс. Өндіріс шығын-дарының есебі: еңбек шығындары. Еңбек ақы төлеу әдістері, еңбектің тиімділігін есептеу. Жұмыс күшінің ағымдық коэффициенті. Жанама оқытуды қолдану мен талдау.

Үстеме шығындардың  есебі. Өндіріс бөлімшелері мен  өндірістік жауапкершілік орталыктары  арасында шығындарды қайта бөлу. Әдістемелерді  бөлу мен таңдау базасы. Тендік жүйесі және қайта бөлу әдісі, шығындарды қадамды  қайта бөлу, тікелей әдістерін  қолдау аясы мен пайда болуы. Кем және артық шығындардың есебі.

4.   Өндірістегі  шыгындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік кұнын калькуляциялау

Өнімнің өзіндік  құны - ұйымның қызметінің сапалы көрсеткіштері. Өзіндік құнның түрлері мен қүрамы. Басқару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жүмыстың) өзіндік қүлшна қосылатын шығындардың қүрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар есебі.

Өнімнің өзіндік  құнын (қызмет, жұмыс) калькуляциялаудың  процестік әдісі: қолдану ауқымы мен ерекшелігі. Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Эквиваленттік шығым: мөлшерлі жоғалтулар мен жоғары мөлшерлі жоғалтулар.

Аяқталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған  өзіндік кұн элементтері. Алдыңғы  процестегі өнімнің өзіндік кұлы. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялау.

Процестік калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көле-мщ есептеу; өнім бірлігінің өзіндік қүнын талдау; жиынтык өзіндік құнды есептеу. Кешенді өндіріс: жанама өнім, бірлескен  өнімдерді жанама өніммен салыстыру. Операциондық калькуляңия.

Өнімнің өзіндік  қү-нын калькуляциялаудың тапсырыстық  әдісі. Есептің тапсырыстық әдісі: қолдану аясы мен оның ерекше айырмашылығы. Тікелей шығындар есебі (метериалдықжәне  еңбек ақы шығындары) және оның тапсырысқа апару тэртібі. Өндірістік үстеме шьнъіндар есебі. Өткізілген өнім мен орындалған тапсырыс есебі. Контракт, тапсырыс бойынша өзіндік қүнді калькуляциялау. Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Орындалған контрактан алынған пайда есебі. Тапсырыс бойынша толықтыру сомасы мен аяқталмаған өндірісті бағалау.

Шығынды бөлудің  функционалды жүйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы  мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасы. малдаушылар, қызметтер  бойынша шыгьш орталықтары.Шыгынның бағытты калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері.

Шығындар есебі мен өнімнің өзінд ік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі. Калькуляциялауәдістері: нақты және нормативті шығындар есебі. Нормативті (стандартты, бюджетгік) шығындар.Жеке нормативтерді қалыптастыру тэртібі. Үйымның нормативті базасына қойылатын талап.

«Ауытқулар» және пайда болу себептері. Жайлы  және жайсыз  ауытқулар:  негізгі  метериаддар  бойынша (саны  мен  бағасы),  негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшері  бойынша ауытқуы), өзгермелі үстеме шығындар бойынша (шығындар мен  тиімділік бойынша ауытқулар), тұрақты үстеме шығындар бойынша (өнімнің көлемі мен смета бойынша).

Өнім бірлігінің нормативтік шыгындары элементтері: тікелей материалдардың нормативтік  құны, материалдардың тікелей нормативтік  саны, нормативтік жұмыс уақыты (тікелей еңбек шы-ғыны), тікелей еңбек төлемінің нормативтік мөлшері, өзгермелі және түрақты үстеме шығындардың нормативтік коэфициенті.

Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығын-дардың нормативтік шыгындарын есептеу  тәртібі. Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар есебі.

«Стандарт - кост»  жүйесі. Стандарттық өзіндік құн  алгоритмі. Ауытқуларды талдау. Ауытқулар  түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығьшдар ауытқуы; үстеме

шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар, олардың пайда болу себептері. Нақты үстеме шығындарды стандартгыкпен сэйкестендіру.

Шығындардың толық үлестірілуі бойынша өзіндік  құн калькуляциясы: өнімнің (жүмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы  тікелей және жанама шығындар есебі. Өзгермелі шығын-дар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Жартылай өзіндік құн» түсінігі. «Директ - костинг» жүйесіндегі өнімнің өзіндік қүнына қосылатын шығындар. «Директ - костинг» және толық үлес-тірілетін есеп жүйесіндегі есептік жазулар. Маржиналды табыс. Маржиналды және толық шығындар есебін қолдану арқылы ұйымдардың кірісі мен шығысы есебі.

Екі калькуляциялау әдісінің пайда көлеміне эсерінің салыстырмалы талдауы. Зиянсыздықты талдау: оның мақсаты  мен тәсіл-дері. Талдау әдістері: теңдік әдісі, жалпы табыс әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс.

5. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру

Шығындарды  жоспарлау мен бақылау - басқарудың негізгі функциясы. Ағымдағы және ілгері жоспарлаудың мэні мен мақсаты. «Бюджет (смета)» және оньщ қалыптасуына қойылатын  та-лаптар. «Бюджеттік цикл» түсінігі.

Сату бюджеті. Өндіріс бюджеті. Материалдар бюджеті. Ең-бек бюджеті. Өндірістік үстеме шығындар бюджеті. Өндірістік өзіндік құн  бюджеті. Коммерциялық және экімшілік  шығыстар бюджеті. Бақыланатына алмайтын факторлардың түсімге эсері. Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюд-жеттік бухгалтерлік баланстың құрамы мен дайындау тэртібі. Кэсіпорынның жоспарындағы бұл құжаттардың мэні.

6. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау

Қатаң және икемді бюджет түсінігі, оны құру тэртібі. Икемді бюджетті есептеу формуласы. Үйымның қызметін бақылау мен талдаудағы икемді бюджеттің мэні. Нақты өндірілетін өнімді ескере отырып бюджет мәліметтерін реттеу.

7. Басқару  шешімдерін қабылдау

 Шешімдер  қабылдау үрдісіндегі есептік  ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Алдағы кездегі релеванттық шығындар мең табыстардың анықтамасы.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Бағалық  ше-шімдер қабылдау. Баға қалыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін факторлар. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баіа қалыптастыру. Арнайы тапсырыстың бағасын қалыптастыру. Трансферттік бағаны анықтау. Трансферттік баға құрудың әдістері.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін кабылдау үшін толық  және өзгермелі шығындар есебінің әдістерін  қолдану. Өндіріс көлемін артгырумен баға төмендеуіне байланысты шешімдер қабылдау. Қуаттылықты пайдаланудағы өнім ассортиментін жоспарлау. Сигменттік талдау әдісі. Пайда мен шығындардың өспелі талдауы.

Ұзақ мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Күрделі  қаржы салымы сметасын құрудың мақсаты мен үрдісі. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық әдісі: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшері (IRR).

Қаржы салымы жобасын енгізуден күтілетін табыстылықтыі анықтау.

 

                                          АУДИТ

 

1.Сыртқы  аудиттің түрлері және маңызы 

Аудиттің мәні, мақсаты және маңызы. Аудиттің пайда болуы және дамуы.

Қазақстан да аудиттің қалыптасуы және дамуы. Аудитгің пэні, обьектісі және қызметі. Сыртқы аудитгің түрлері және аудитке ілеспе қызметтер.

2. Аудиторлық қызмет және оны нормативтік -құқықтық реттеу

ҚР аудит  жүргізуді нормативтік реттеу жүйесі. ҚР аудиторлық қызметті жүргізуді анықтайтын құқықтық-нормативтік актілерге шолу. (Азаматтық Кодекс, Салык кодексі, Қылмыстық кодекс, «аудит қызмет туралы» заң және басқа да ҚР заң құжаттары). Мемлекеттік органдардың, қоғамдық үйымдардың аудиторлық қызметті атгестациялау және лицензиялау.

3. Аудиттің  стандарттары мен аудиторлардың мамандық этикасы

Аудитгің халықаралық  стандарттары мен олардың сипаттама-сы. ҚР аудит стандарттары. Аудитордың мамандық этикасыньщ Кодексі. Аудитордың мамандық этикасының қағидалары, ережелері, фирмашілік аудит стандарттары.

4. Қателер мен алаяқтық, олардың елеулілігін бағалау

Елеулілік түсінігі - қателіктер және заңсыз әрекеттер. Заңсыз бүрмалауды кездестіргендегі аудитордың эрекеттері. Халықаралық тәжірибеде елеулілік деңгейін анықтау. Елеулілік қағидаттарын аудит қортындыларын талдауда қолдану. Бұрмалаудың елеулілігін бағалау.

5. Аудиторлық тәуекелділік

Аудиторлық  тэуекелділік және оның қүрамы. Ажырамас тәуекелділік және оны бағалау. Бақылау  тэуекелділігі. Таба алмау тәуекелділігі. Елеулілік және оның деңгейін анықтау  аудиторлық тэуекелділіктің арасындагы байланыс. Аудиторлардың жауапкер-шілігін сақтандыру.

6. Аудиторлық дәлелдеулер

Аудиторлық  дэлелдер және оның түрлері. Аудиторлық дэлел-дер алудың әдістері мен ақпарат  көздері. Дэлелдер алудың белгілер жүйесі. Дэлелдер алудағы аудиторлық әдістемелер (тэсілдер). Аудиторлық әдістемелер түрлерінің жүйесі. Кейбір аудиторлык әдістемелер түрлеріне жеке сипаттама.

7. Аудитордың жумысының сапасын бақылау.

Аудит жүргізгенде, жүмыс сапасын бақылау, аудиторлық фир-маларда, аудиторлардың жүмысын ұйымдастыру және аудиторлЫК ұйымдардың жұмыс сапасын бақылау фирмашілік аудиторлык стандарттар.

Аудиторлыққүжаттаужәне  олардыңтүрлері. Іс құлсаттарыный маңызы мен мэні. Аудитор жұмысының сапасын  бақылаудағы негізгі маңызы. жұмысьшың  сапасын бақылаудағы негізгі қағидалары мен әдістемелеік жүйелер.

8. Клиенттің ішкі бақылау жүйесі.

Ішкі бақылау  жүйесі және оның құрамы (ІБЖ). Бухгалтерлік есеп жүйесін бағалаудың мақсатты (БЕЖ). Есеп саясатын, ұйымдастыру қү-рылымын және есеп мамандарьг арасындағы ат-қаратын қызметгерді бөлу, қүжаттар айналымы, істелген жұ_мыс-тардьш операциясын көрсету және қортынды есепті дайындауды талдау. Бақылау ортасы (БО) туралы түсінік және оның құрамы, көптүрлілігі. Бақылау ортасын бағалау. Бақылау тәсілдері (БТ) және олардың көп түрлілігі. Бақылау жүйесінің сенімділігін (тиім-ділігін) бағалау әдістері. Бақылау тэсілдерін тестілеу.

9. Сурыптауды пайдалану

Сұрыптаудың аудиттегі негізгі қағидаттары. Сүрыптаудың қажеттілігі және сұрыптап тексеруді жүргізудің кезендері. Сұрыптап тексеруге қажет. Сүрыптаужиынтығынанықтау. Элементтердің ең жогарғы құынын және элементтер кілтін анықтау. Сальдосы бар және шоттар айналымына сэйкес сүрыптау шамасын анықтау. Сұрыптау тэсілін тандап алу (кездейсоқтық, жүйелі)

10. Аудиторлық тексеруді жоспарлау

Жоспарлаудың қағидаттары мен кезендері. Аудитордың клиентпен алдынала танысуы (бастапқы жоспар). Фирма ішін-дегі бастапқы жоспарлау стандарты (қүжат) және оның негіз-гі бөлімдерінің сипаттамасы: шаруашылық субьекті жалпы ақ-парат, негізгі есептілік көрсеткіштер, ішкі бақылаудың және есеп жүйесін жазу, аудитордың пікірі. Міндеттеме хат және аудит жүргізу жөніндегі келісім шарт. Аудиттің жалпы жоспарын дайын-дау. Бақылау тэсілдерінің тестісін және аудит бағдарламасының тәсілдерін маңызыдылық тарапынан қалыптасыру.

11. Электрондық дайындалған көрсеткіштер аудиті

Компьютермен дайындалған көрсеткіштер аудитіне қойылатын талаптар. Компьютер жүйесімен дайындалып өңделген ақпараттарды дайындау.

12. Аудиторлық  қортынды: жасау тапсыру тәртібі

Шаруашылық субьекгісінің  басшысына жүргізілген аудиттің қортындысы туралы жазбаша мэлімет беру. Аудиторлық қортынды құрылымы мен түрлері сөзсіз, тексерусіз жасалған аудиторлық пікір. Аудиторлық ескерту түрлері. Ескертпесі бар пікір. Теріс пікір. Аудиторлық қортындыға қол қою мерзімі. Қаржылық есеп-ті тапсырғаннан кейінгі уақиғаларға шолу жасау. Әдейі арналған аудиторлық қортынды.

 

                              ТӘЖІРИБЕЛІК АУДИТ     

                                                       

1. Қортынды  қаржылық есеп аудитінің ақпараттық  жүйесі, мақсаты және тәсілдері

Аудиттің ақпаратгық жүйесіне қойылатын талаптар. Қаржылық есеп элементтер аудитінің мақсаты. Қаржылық есептіліктің бөлшектеу кезеңдері. Аудит жүзгізудегі обьекті бойынша және Циклдік амалдар.

2. Сатып алу  кезенінің аудиті

Сатып алу кезеңінің  шоттарыньщ өзара байланысы және аудитінің бағыттары. Сатып алу  кезеңінің аудитін жүргізудің ақ-паратгық көзі. Сатып алу кезеңінің шоттарыньщ дұрыстығын анықтайтын талаптар мен аудит жүргізілгенде тексерілетін ауди-торлық тұжырымдар. Тэуекелділікгің бастапқы деңгейін анықтау ұшін жүргізілетін бақылау тэсілдері.

3. Өндіріс  кезеңінің аудиті

Өндіріс кезеңі шоттарының өзара байланысы және аудитінің бағыттары. Өндіріс кезеңінің  аудитін жүргізудің акдараттық көзі. Өндіріс кезеңінің шоттары дүрыстығын анықтайтын талаптар мен аудит жүргізілгенде  тексерілетін аудиторлық тұжырымдар. Тәуекелділіктің бастапқы деңгейін анықгау үшін жүргізілетін бақылау тосілдері.