Материлдық емес активтері

Қазтұтынуодағы

Қарағанды экономикалық университеті

 

 

 

 

Бухгалтерлік  есеп және аудит кафедрасы

 

 

 

 

 

5В0508 (050508)- Есеп және аудит мамандығы бойынша

кешенді мемлекеттік емтихан

БАҒДАРЛАМАСЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қарағанды 2010

 

 

 

 

5В0508 (050508) - Есеп және аудит мамандығы бойынша  кешенді мемлекеттік емтихан  БАҒДАРЛАМАСЫН құрастырушы э.ғ.к., ҚҚЭУ профессоры Мәдиева Қ.С.

Бағдарлама «Бухгалтерлік  есеп және аудит» кафедрасының отырысында қаралып бекітілген, мәжіліс хат  № 5, 28 желтоқсан 2010 жыл.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП -1

1. Ақша  каражаттары мен оның эквиваленттерінің  есебі

Ақша қаражатгары  мен оның эквиваленттерінің есебі. Кассадагы ақшаның есебі. Банктегі ақша қаражаттарының есебі. Аккредитивтегі, чек кітапшасындағы ақшаның есебі. Жолдағы ақша есебі. Банктегі валюта шотындағы ақшаның есебі. Ағымдағы шоттар бойынша банк көшірмесі. Ақша қаражаттарын, ақша құжаттарын және қатаң есептілік бланктерін түгендеу және оның нәтижесін бухгалтерлік есеп шоттарында көрсету. Ақша эквива-ленттері. Ақпаратты ұсыну және ашу.

2. Дебиторлық қарыздар есебі

Дебиторлық  қарыздар, оның түрлері: қысқамерзімді  және ұзақ мерзімді, саудалық және саудалық емес дебиторлық қарыздар. Алынуға  тиісті шотгар. Оны тану. ¥сынылған  шегерімдер есебі. Сатылған тауарларды қайтару және сатудан жеңілдіктер есебі. Күмәнді борыштар есебі. Күмәнді борыштарды бағалау әдістері. Алынуға тиісті вексельдер.

3. Қорлар есебі (ҚЕХС 2)

Қорлардың сыныптамасы. Өзіндік құн мен нарықтық құнның ең төмені бойынша бағапау. Қорлардың қозғалысын қүжаттық рәсімдеу. Қорлар есебін ұйымдастыру жүйесі: кезеңдік және ағымдағы түгендеу. Есептің үзіліссіз жүйесі кезіндегі қорларды бағалау әдістері (орташа құн, ФИФО, арнайы ұқсастыру). Әдістерді салыстыру.

Қорларды ішкі бақылаудың тиімді жүйесі. Қоймадағы материалдарды түгендеу, оны жүргізу тәртібі. Түгендеу нэтижесін ресімдеу және есепке алу. Қорларды қайта бағалау есебі. Ақпараттарды ашу.

4.  Негізгі құралдар есебі: бастапқы тану, бағалау және амортизация (МСФО16, МСФО36)

Негізгі қүралдарды жіктеу. Негізгі құралдарды бағалау. Нақты құнын/бастапқы қүны бойынша бастапқы тану және бағалау. Негізгі қралдарды сатып алу есебі. Негізгі құралдар объектісін ақшалай емес активтерге алмастыру жолымен алу. Ұқсас активтерге алмастыру. Негізгі құралдарды қайтарымсыз беру.

Кезекті күрделі  шығындар. Негізгі қүралдарды жөндеу. Жетілдіру және ауыстыру, қайта ұйымдастыру  және қайта салу. Негізгі құралдарды есептен шығару. Ликвидация. Негізгі  кұралдарды түгендеу. Түгендеуді жүргізу  тәртібі және оның нәтижелерін есепте көрсету.

Негізгі құралдардың  амортизациясы, амортизацияны есептеу  әдістері: тікелей, өндірістік, кумулятивтік, қос қалдықты. Негізгі құралдарды қайта бағалау есебі. Активтерді қайта бағалау бойын-ша резервтер. ҚЕХС 36 «Активтердің құнсыздануы». Активтердің құлсыздануын тану және бағалау. Ақпараттарды ашу.

5. Материалдық  емес активтердің есебі (ҚЕХС 38)

Материалдық емес активтерді тану критерилері. Материалдық  емес активтерді жіктеу және олардың  сипаттамасы. Бастапқы тану және бағалау. Материалдық емес активтерді сатып алу есебі. Ішкі қүрылған сауда белгілері, іскерлік бедел. Ауыстыру негізінде алынған материалдық емес активтерді бағалау. Материалдық емес активтерді қайта бағалау. Зерттеу шығындары. Материалдық емес активтер есебін ұйымдастыру. Материалдық емес активтердің амортизациясы. Материалдық емес активтерді есептен шығару есебі. Ақпараттарды ашу.

6. Міндеттемелер  есебі (ҚЕХС 19, ҚЕХС 23, ҚЕХС 37)

Банктер мен  банктен тыс мекемелердің несиелері  мен займдары есебі. Төленуге тиісті шоттар мен төленуге тиісті вексельдер. Еңбекке ақы төлеу бойынша персоналдармен есеп айырысу есебі. Еңбек ақы нысандары мен жүйелері. Зейнетақы қорына аударым-дар есебі. Әлеуметгік салыққа және элеуметтік сактандыруға ауда-рымдар есебі. Бюджетпен есеп айрысу есебі. Тауарларды жеткізу, қызметтерді көрсету және жұмыстарды атқару үшін алынған аван-стар бойынша есеп айырысу. Ұзақ мерзімді қарыздардың ағым-дағы бөлігі. Басқадай кредиторлық қарыздар есебі. Ағымдағы мін-деттемелерді ұсыну және талдау. Ақпараттарлы ашу.

 

7. Табыстар мен шығыстарды тану (ҚЕХС 18)

табыстар мен шығыстар түсінігі. Табыстар мен шығыстарды тану критериилері. Түсімді бағалау. М»сілені анықтау. Қызметтерді

үсыну. Кезең шығындары: өткізу бойынша шығыстар, жалпы әкімшілік  шығыстары, сыйақы бойынша шығыстар. Тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді өткізу бойынша шығындар есебі. Табыстар мен залалды тану. Табыстар мен залалдар туралы есептілік. Ақпараттарды ұсыну.

8. Меншікті капитал  есебі

Жарғылық капитадды  қалыптастыру тәртібі және оның ұйым түріне байланысты мөлшері. Серіктестіктегі меншікті капитал есебі. Акционерлік қоғам. Төленбеген капитал есебі. Жарғылық капитал есебі. Акция эмиссиясы. Артықшылықты акцияның қарыздық сипаттамасы. Төленген капиталды ұсыну. Акционерлік капиталды алу. Дивидендтер. Акцияға пайда. Резервтік капитал. Таза табыс. Бөлінбеген табыс (жабылмаған залал). Ақпараттарды ашу.

  9. Қаржылық  есептілікті ұсыну (ҚЕХС I)

Қаржылық есептіліктің мақсаты. Қаржылық есептіліктің ком-поненттері. Құрылымы мен мазмұны. Баланста көрсетілуі тиісті ақпараттар. Пайда мен залал туралы есептілік. Меншікті капиталдың өзгерісі туралы есептілік. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептілік. Есеп саясаты туралы ақпаратты ашу.                                                                                       

 

ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП – 2

 

1. Кәсіпорындарды  біріктіру. Сатып алу әдісі  (ХҚЕС 3)

Бірлескен кәсіпорындарды бірегейлендіру. Ортақ бақылаудағы  ұйымдар мен кэсіпорындарды қамтитын кэсіпорындардың бірігуін қарастыру. Есептеу әдісі. Сатып алу әдісін қолдану. Ұйым-сатып алушыны бірегейлендіру. Кэсіпорындарды біріктіру құны. Болашақтағы оқиғалармен негізделген кәсіпорындарды біріктіру құндарын түзету. Кәсіпорындарды біріктіру тұнын сатып алынған активтерге, қабылданған міндеттемелерге және шартты міндеттемелерге бөліп тарату. Сатып алынатын үйымның бірегейлен-дірілген активтері мен міндеттемелері. Сатып алынатын ұйымның материалдық емес активтері. Сатып алынатын үйымдардың шартты міндеттемелері. Іскерлік бедел. Ұйым-сатып алушының бірегейлендірілген активтердің, міндеттемелердің және шартты міндеттемелердің таза әділ қүнындағы үлесінің артуы. Кәсіпорындарды кезең бойынша біріктіру.

Алдын - ала негіздегі  бастапқы есеп. Бастапқы есепті аяқтаған кездегі түзету. Бастапқы есепті аяқтау бойынша кейінге қалдырылған  салықтык талаптарды тану.

2. Шоғырландырылған және бөлек қаржылық есептілік

Шоғырландырылған қаржылық есептілікті ұсыну. Шоғырлан-дырылған қаржылық есептілікті қолдану аясы. Шоғырландыру процедуралары.

Еншілес, бірлесіп бақыланатын  және тэуелді ұйымдарға инвестициялардың бөлек қаржылық есептіліктердегі есебі. Жиынтық бухгалтерлік балансты дайындау.

Таза активтердің  әділ құны, іскерлік бедел және азшылық  үлесін анықтау. Пайда мен залал  туралы жиынтық (шоғырландырылған) есептілік.                                                        3. Инвестициялық меншік (ХҚЕС 40)

Инвестициялық меншік түсінігі. Инвестициялык меншік ретінде активтерді жіктеу жолдары. Инвестициялық меншікті есептеудің балама әдістері. Ақпараттарды ашып көрсетуге  қойылатын талаптар.

4. Ақшаның бухгалтерлік есебі және уақытша құны

Ақша ағынын дисконттау. Пайыздар мен болашақ  құн. Ағымдағы (дисконтталған) құн. Аннуитеттер.

5. Жал есебі (ХҚЕС 17)

Жалдың жіктелуі. Жал алушылардың қаржылық есебінде жалдың бейнеленуі. Қаржылық жал. Бастапқы тану. Кейінгі бағалау. Операциондық жал. Жал берушінің қаржылық есебіндегі жал есебі. Кері жал бойынша сатып-өткізу операциясы.              

6. Бірлескен қызметке қатысу (ХҚЕС 31)                   

Біріккен қызмет нысадары. Бірігіп атқарылатын бақылау. Шарттық келісім. Бірігіп бақыланатын операциялар. Бірігіп бақы-ланатын активтер. Бірігіп бақыланатын ұйымдар. Кэсіпкердің қаржылық есептілігі. Пропорциональды шоғырландыру. Үлестік қатысу бойынша есептеу әдісі. Пропорционалды шоғырландыру және үлестік қатысу әдісін қолдануды есептен шығару. Кәсіпкердің бөлек қаржылық есебі. Кәсіпкер мен бірлескен қызмет арасындағы операциялар. Инвестордың қаржылық есебіндегі бірігіп басқаруға қатысу үлесін бейнелеу. Біріккен қызмет басшылары. Ақпараттарды ашып көрсету.

7.   Қаржылық ивестицияларды бағалау және оның есебі.

Мерзімдері, шарттары және есеп саясаты. Пайыздық мөлшерлеме тәуекелі. Несиеліктэуекел. Әділетгі қүн. Ашыпкөрсетілуге тиісті басқа да талаптар. Тануды тоқтату. Кепілдік. Кептеген туын-ды элементтерден тұратын құрама қаржылық қүралдар. Пайда және зиян арқылы эділетті қүн бойынша бағаланатын қаржылық активтер мен қаржылық міндеттемелер. Пайда және зиян жөніндегі есеп және капитал. Құнсыздану. Міндетгемелерді орындау және бұзу (нарушение). Активтерді беру. Қаржылық активтерді типтік сату немесе сатып-алу. Қаржылық міндеттемелерді тануды тоқтату. Қаржылық активтер мен қаржылық міндеггемелерді бағалау, Қайта жіктеу. Пайда және зиян. Қаржылық активтер бойынша борыщтардың қүлсыздануы. Амортизацияланған құнмен есепке алынатын активтер. Өзіндік құн бойынша есептелетін қаржылық активтер. Сатуға арналған қаржылық активтер. Хеджирлеу. Хеджирлеу құралдары. Жіктелінетін құралдар. Хеджирлеу құралдарын анықтау. Хеджирлендірілінуші баптар. Жіктелінуші баптар. Хед-жирлендіру сапасындағы қаржылық және қаржылық емес баптарды анықтау. Хеджирлеуді есепке алу. Әділетті құнды хеджирлеу. Ақша ағымдары мен таза инвестицияны хеджирлеу.

8. Валюталық  бағамдар өзгерісінің әсері. Шетелдік  қызмет

Функционалды  валюта. Шетелдік қызметке таза нвестиция. Ақшалай баптар. Шетел валютасындағы операцияларды функци-оналды валютада бейнелеу. Бастапқы тану. Кейінгі есепті мерзім-дерге есеп беру. Бағамдық айырмашылықтарды тану. Функционалды валютаны ауыстыру.

Функционалды  валютадан ерекшеленетін үсыну  валютасын қолдану. Үсынылатьш валютаға қайта есептеу. Шетелдік қыз-мет жөніндегі қаржылық есептілікті қайта есептеу. Кез-келген бағамдық айырмашылықтың салықтық салдарлары.     

 9. Табысқа салынатын салық (ХҚЕС 12)

Салық базасы. Ағымдағы салық міндеттемелері және ағым-дағы салық активтерін тану. Салық салынатын уақытша айырмашылықтар. Кәсіпорындарды біріктіру. Әділетті қүн бойын-ша есептелетін активтер. Іскерлік бедел. Шегерілетін уақытша айырмашылықтар. Кері іскерлік бедел. Активті немесе міндеттемені бастапқы тану.

Пайдаланылмаған салықтық зияндар және салықтық несиелер. Таньшмаған кейінге қалдырынған салықтық талаптарды қайта бағалау. Еншілес компанияларға, филиалдарға және ассо-цияцияланған компанияларға инвестициялар. Біріккен қызметке қатысу үлесі. Бағалау. Ағымдағы және кейінге қалдырылған са-лықтарды тану. Пайда және зиян жөніндегі есеп. Кэсіпорындарды біріктіру нэтижесінде пайда болатын кейінге қалдырылған са-лықтар. Ақпаратгарды үсыну. Салықтық активтер мен міндетге-мелер. Өзара есепке алу. Салықтар бойынша шьныстар. Кейінге қалдырылган салықтық міндеттемелер мен талаптар бойынша бағамдық айырмашылықтар. Ақпараттарды ашу.

10. Акциядан пайда (ХҚЕС 33)

Бағалау. Акциядан базалық  пайда. Пайда. Акциялар. Опциондар, варранттар және олардың баламалары. Конвертацияланатын қүралдар. Орналастырылуы кейінге қалдырылған акциялар.

Төлемдері қарапайым  акциялар және ақша қаражаттары арқылы жүзеге асырылатын келісім шарттар. Сатып алынған опциондар. Сатуға жіберілген опциондар. Кері түзетулер.

11. Есеп саясаты, есептеме бағаларындағы өзгерістер мен қателіктер (ҚЕХС 8)

Есеп саясаты. Есеп саясатын таңдау және қолдану. Есеп сая-сатының бір ізділігі. Есеп саясатындағы өзгерістерді қолдану. Ретроспективті қолдануды шектеу. Ашып көрсету. Есепті бағалаудағы өзгерістер. Қателер. Алдыңғы  кезең қателерін ашып көрсету.

12. Байланысты тараптар (ХҚЕС 24)                               

Байланысты  тараптар туралы ақпараттарды ашып көрсету. Анықтамалары. Байланысты тараптармен қарым-қатынастар және операциялар.

Ұйымдар мен байланысты тараптар арасындағы өзара есеп айырысулардың өтелмеген қалдығын идентификациялау.

                                       

                                       БАСҚАРУ ЕСЕБІ

 

1. Басқару есебі туралы негізгі  түсінік

Басқару есебіне  түсінік. Басқару есебі бухгалтерлік есеп жүйесінің элементі ретінде. Басқару есебінің қағидаттары (ұйым қызметінің үздіксіздігі, бірыңғай жоспарлы-есептік өлшем бірліктерін қолдану; ұйымның құрылымдық бөлшектер қызметтерінің нәтижелерін бағалау; бюджеттік басқару; ақпараттардын толықтығы мен талданылуы; ақпараттың мерзімділігі). Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы сипаттамасы. Шешім қабылдаудағы басқару есебінің рөлі. Басқару урдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің рөлі. Кэсіби этика. Жауагасершілік орталығы (шығын орталығы, табыс орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Басқару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс.