Кызылорда қаласындағы ЖШС «Автомобиль Жол Басқармасы

Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

Қ.И.Сәтпаев атындағы Қазақ  ұлттық техникалық университеті

 

 

     Институт  Өндірістік инженерия

 

     Кафедра  Көтеру – тасымалдау машиналары мен Гидравлика

 

 

 

 

 

Суюнтаева Айман Галымбекбековна

 

 

 

 

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Кызылорда қаласындағы ЖШС «Автомобиль Жол Басқармасы»

 жағдайындағы 325 DL Caterpillar маркалы біршөмішті экскавторының  модернизациясы»

 

 

 

050713- Көлік, көлік техникасы мен технолгиясы

                                           (мамандық шифры, атауы)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы 2012

 

Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

Қ.И.Сәтпаев атындағы Қазақ  ұлттық техникалық университеті

     Институт  Өндірістік инженерия

     Кафедра  Көтеру – тасымалдау машиналары мен Гидравлика

    Мамандық шифры, аталуы  050713- Көлік, көлік техникасы мен

    технолгиясы

 

 

 

Бекітемін

Кафедра меңгерушісі

 

академик, т.ғ.д  профессор

 (ғылыми дәрежесі,атағы)

 

Н.Т.Сурашов 

«     »  мамыр  2012 ж

 

ТАПСЫРМА

Дипломдық жұмыстың орындалуына

Оқушы   Суюнтаева Айман Галымбековна                                                 Т.А.Ж.

Жұмыстың тақырыбы «Кызылорда қаласындағы ЖШС «Автомобиль Жол Басқармасы» жағдайындағы 325 DL Caterpillar маркалы біршөмішті

      экскавторының модернизациясы»

 № __ «___»_____ 2012 ж Институттың  ғылыми алқасының хаттамасымен  бекітілген 

Орындалған жұмыстың өткізу мерзімі«___»_____________________________

Жұмыстың бастапқы мәліметтері 325 DL Caterpillar маркалы біршөмішті  экскавторының техникалық  сипаттамасы, габариттік өлшемдері

Есеп–түсініктеме жазбаның талқылауға берілген сұрақтардың тізімі және қысқаша дипломдық жұмыстың мазмұны :

а) біршөмішті экскаваторларға  шолу, негізгі параметрлерінің есебі ;

б) патендерді анализдеу;

в) біршөмішті экскавтордың тісті тегершігіннің технологиясы;

г) техника- экономикалық көрсеткіштерді есептеу;

д) қоршаған орта қауіпсіздігі мен еңбек құқығы.

Графикалық материалдардың тізімі (міндетті түрде қажет сызбалар көрсетілген) А1 форматта экскавтордың жалпы көрінісі, жұмыс органдары,айналу платформасының көрінісі, қимада көрсетілгін  көрінісі мен тегершіктің технологиялық  маршрутты.

 Ұсынылған негізгі  әдебиеттер 1.Ветров Ю.А. Строительные машины. Изд-во Киевского университета, 1965.167с.

Дипломдық жұмысты  даярлау

ГРАФИГІ

Бөлімдер аты, қарастырылатын сұрақтар тізімі	Ғылыми жетекші мен  консультантқа көрсету мерзімдері	Ескерту
Негізгі бөлім біршөмішті экскаваторларға  шолу
Теориялық бөлім негізгі параметрлерінің  есебі
Конструкторлық бөлім Патентер анализі
Технологиялық бөлім Тісті тегеріштің жасалу технологиясы
Экономикалық бөлім Техника-экономикалық  көрсеткіштерін есептеу
Қоршаған орта қауіпсіздігі Біршөмішті экскаватор жұмысы барысындағы еңбек құқығы мен  қауіпсіздік техникасы

 

Орындалған дипломдық  жұмыстың  кеңесшілері мен норма  бақылаушы және оларға қатысты дипломдық  жұмыстың бөлімдері

Қолдары

 

 

Бөлімдер аты	Ғылыми жетекші мен  консультан     Т.Ж.А (ғылыми дәрежесі,атағы)	Қол қою мерзімі	Қолы
Негізгі бөлім	т.ғ.д профессор Сазамбаева Б.Т
Теориялық бөлім   Конструкторлық бөлім	т.ғ.д профессор Сазамбаева Б.Т т.ғ.д профессор Сазамбаева Б.Т
Технологиялық бөлім	т.ғ.к доцент Ахметова Ш.Д
Экономикалық бөлім	аға окытушы Салембек Ө.Р
Қоршаған орта қауіпсіздігі	т.ғ.к доцент Кунгуров А.Р

 

 

 

 

 

Ғылыми жетекшісі                                                                        Сазамбаева  Б.Т      (қолы)

Тапсырманы орындауға  оқушы  ___________________Суюнтаева А.Г  алды

(қолы)                    (аты, жөні, тегі)

Күні «___» ______________ 2012ж.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

АҢДАТПА

 

Бұл дипломдық жұмыста  325 DL Caterpillar маркалы біршөмішті  экскавторына байланысты жаңалықтар реті қарастырылған. Қазу және топырақты орын ауыстыру үшін арналған жер қазу машиналарының әмбебаптылығы, өндірісте қолдану аясының үлкеюі – машинажасау саласының дамуы деңгейін көрсетеді. Өндірісте жұмыс сенімділігін арттыру, мақсатында – экскавторлардың түрлі конструкцияларна өзгерістер енгізіліп жатыр. Олар экскавтордың қазу радиусын, шөміш тұтқасының  күшін ұлғайту, сонымен қатар берілген қазу тереңдігін сақтау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

КІРІСПЕ

 

   Экскаватор – қазу және топырақты орын ауыстыру үшін арналған жер қазу машиналары. Барлық экскаваторлар топырақты қазу жұмыс уақытын қолдануға байланысты екі топқа бөлінеді: үздіксіз әрекеттегі  көп шөмішті және периодты әрекеттегі - біршөмішті.

  Біршөмішті экскаваторлар олардың әмбебаптылығына байланысты кең таралған. Гидравликалық экскаваторлар механикалық жетекті экскаваторлармен салыстырғанда құрылымдықты, технологиялық және экономикалық артықшылықтарға ие. Гидравликалық жетек келесілерді қамтамасыз етеді: кинематикасы бойынша үлкен қиын құрылғыларда энергия қорының пайдаланусыз жетекші буынынан беріліс санын жұмыс және машина органдарына жеткізу; қарапайым әдіспен айналу қозғалысын түсетін қозғалысқа айналдыру; жұмыс жабдығының  номенклатурасын кеңейту; жұмыс механизмдерінің жақсы сәйкес орналасуын қамтамасыз ететіндей оларда күштік қондырғыдан тәуелсіз орнату; бұрмалы қосылыстар және жоғары қысымды иілмелі жеңдер көмегімен машинаның өзара орын ауыстыратын бөліктерінде орналасқан гидрожетек элементтерін біріктіру; машинаның технологиялық мүмкіндіктерін жақсартатын уақыт бойынша біріктірілетін жұмыс қозғалысының жылдамдықтарының кең диапазонда ыңғайлы және тәуелсіз сатысыз реттеуді орындау; қозғалтқыштың пайдалану қуатының эффектілігін артырады, оған кез келген жағдайлағы орындаушы механизмдердің қатаң екі жақты орнықтыруы және гидрожетектің кез келген жүйесіндегі орындаушы механизмнің қозғалыс бағытын қосымша қозғалыссыз кері қимылдау мүмкіндігі әсер етеді; әртүрлі өлшемді машиналар үшін , олардың номенклатураларын шектей отырып, гидрожетек элементтері мен торап құрылымын жөңдеу және жетілдіру; күштік берілістен механикалық трансмиссияда қолданылатын және интенсивті тозуға ұшыраған фрикционды жалғастырғыш пен тежегішті шығару, сондай ақ машинаның техникалық күтуіне уақыттық шығынды қысқартатын майлау орындарының санын айтарлықтай азайтады; гидравликалық жетекті пайдалану кезінде машинаның технологиялық мүмкіндіктері жақсарады.

 

 

 

 

 

 

 

1. Әдебиеттер деректемесіне шолу

 

   Кез келген өндіріс ең алдымен машинаны таңдау сәттінде, олардың пайдалану кезіндегі тиімділігіне көз салады. Инженер ретінде экскаваторларды таңдау кезіндегі шынжыр табанды және дөңгелекті машиналарды салыстыра кетер болсақ, айтар біраз мәліметтер бар.

 

   Ерекшеліктері:

 

1. Шынжыр табанды машиналар:                     

• жүріп өту мүмкіндігі;   

• ілініс  және тарту күші;                                   
• маневрлік;
• Жаңа орынға машинаның тез орын ауыстыруы.

 

     2    Дөңгелекті машиналар:

• икемділік пен жылдамдығы
• жол төсемін зақымдамауы
• орнықтылығы
• төзімді тіректер арқасындағы   машинаның  түзулігі (тенестіруі)                              

                                

                                                                     

  1.1  307-385 моделіндегі Caterpillar экскаваторлар

 

   Жұмыс сипаты машиналарды жұмыс алаңдары арасында немесе алаң аймағында орын ауыстыруды талап етпегенде, жүріс бөлігін шынжырлы типті таңдаған дұрыс. Шынжырлы экскаваторлар топырақпен жақсы ілініседі және топырақтың барлық дерлік түрлерінде өтімділікке ие. Өзгермейтін жоғары тарту күші жақсы маневрлікті қамтамасыз етеді. Шынжырлы экскаваторлар сондай ақ машинаның ортақ жақсы тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Егер жұмыс барысы кезінде машинаны жаңа жұмыс орнына орын ауыстыру кезінде шынжырлы экскаваторлар оперативті болып табылады, себебі шығару тіректерін көтеру және түсірісу қосымша уақытты талап етеді.

 

1. Дөңгелекті экскаваторлар (М313D- М322D)

 

   Жоғары дәрежелі  әмбебап машина, тек қана қазу  және траншеялы жұмыстарды ғана  емес, сондай ақ жұмыстың басқа  түрлерін орындайтын машина бұл  дөңгелекті экскаваторлар сипаттамасына  байланысты.

   Дөңгелекті экскаваторлардың  дәстүрлі сипаттамалары, мысалы  360^о қа бұрылу, үлкен шырық және қазу тереңдігі, сондай ақ тиеу биіктігі, қазудың үлкен күштері, үлкен жүккөтергіштік, мобилділік. Резеңкелі шиналар экскаватордың жол бойынша қозғалуына, қала алаңдары мен көшелерінде,автотұрақтар мен басқа да аумақтарда жол төсемін бұзбай жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Экскаватордың мобилділігі жұмыс алаңдары арасында және жұмыс алаңынан тыс тез және тәуелсіз орын ауыстыруда орындау жоспарын орындауға мүмкіндік береді. Дөңгелекті экскавторлар қала жағдайында жүк автомобильдеріне тиеу, бетонды және асфальтты төсемдерді ашу, ару жұмыстары, жол жиегіндегі жұмыстар, бордюр мен су жинақтарды жөңдеу, топырақтың жоғары қабатын тарату,қарау құдықтарын орнату және траншеяны тазалау үшін идеал жабдық.

   Дөңгелекті экскаваторлар  сондай ақ материалдарды қайта  тиеу үшін идеал машина. Ол  жүк автомобилдерінтией алады  және түсіре алады, таы да  жұмыс алаңы бойынша жүктердің орын ауыстыруын қамтамасыз етеді. Шассиға бульдозерлік қайым   және шығармалы тіректер орнатылуы мүмкін,ол жүк көтеружұмыстары кезінде машина тұрақтылығын орнатады.

   Дөңгелекті экскаваторлар  арнайы жабдықпен қамтамасыз  етуге болады, мысалы, кабина көтергішпенжәне  материалдарды қайта тиеу үшін  жебемен қамтылуы мүмкін. Қосымша  гидравликалық контур болған жағдайда арнайы жұмыс органдарының толық кешенін орнатуға болады. Олардың аз бөлігін тазалау траншеялық шөміштер, грейферлар, гидробалғалар және қармауыштар құруы мүмкін.

  Caterpillar дөңгелекті экскаваторлары  тарату гидрожүйесінің жүктемесінен  тәуелсіз жүктеме бойынша кері  байланыспен қамтылған, ол жұмыстың  кез келген түрін орындау кезінде  операторға жоғары дәлдікпен  және машинаны толық бақылау  арқылы басқаруға мүмкіндік береді.

   Дөңгелекті экскаваторды  таңдаудағы негізгі көрсеткіш оның массасы болып табылады. Тұрақтылықты шығарылмалы тірек немесе бульдозер қайымын қосу арқылы үлкейтуге болады. Жұмыс органдары мен қолданбалы пайдалануына байланысты қосымша гидравликалық контурлар орнатылады.

 

   1.2 Тұтқалар мен шөміштердің мүмкін комбинациялары

 

   Келесі кестелерде Caterpillar дөңгелекті экскаваторларының экскаватор тұрақтылығын қамтуға негізделген тұтқалар мен шөміштердің мүмкін комбинациялары көрсетілген. Минималды тұрақтылық жұмыс органын көлденең жағдайда орнатқанда пайда болады. Бульдозерлік қайым немесе шығарылмалы тіректер көтерулі , ал шөміш жүкке толық толған жағдай.

  Кестеде әр шөмішке  мүмкін тұрақтылық қорын қамтамасыз  ететінең ұзын тұтқа көрсетілген.  Мүмкін тұрақтылық қоры 1.1 және  одан жоғары. Осындай тұрақтылық  қоры кезінде берілген шөмішпен  қысқа тұтқалар қолдануға болады.

 

   1.3 Ілу жабдығын тез ауыстыру жүйесі

 

   Ілу жабдығын тез  ауыстыру жүйесі пайдалану мүмкіндігін  және машина өнімділігін жоғарлатады. Ілу жабдығын ауыстыру барысын женілдету жабдықты пайдалану коэффициентін үлкейтеді. Ілу жабдығын тез ауыстыру жүйесі жұмыс түрін өзгерткен кезде бұрын орнатылған шөмішті осы жұмысқа қажет шөмішпен ауыстыруға операторға мүмкіндік береді. Мысалы егер машина ілу жабдығын тез бекіту жүйесімен жабдықталмаса, онда экскавациондық жұмыстар кезінде оператор өлшемі кіші және массасы үлкен тау жыныстарына арналған шөмішті қолдануға таңдауы мүмкін, бұл бос жынысты жұмыстарды орындау кезінде өнімділікті төмендетуге алып келеді. Ілу жабдығын тез бекіту жүйесін пайдалану кезінде тау жыныстарымен жұмыстарда жартасқа арналған шөміш және бос жыныспен жұмыс кезінде жалпы арналудағы шөміш қолдануға болады.