Капрон маталарының физикалық,химиялық,механикалық қасиеттері

ҚАЗАҚСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫ  БІЛІМ  ЖӘНЕ  ҒЫЛЫМ  МИНИСТРЛІГІ

 

АЛМАТЫ  ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ  УНИВЕРСИТЕТІ

 

ТЕХНОЛОГИЯ ЖӘНЕ ДИЗАЙН ФАКУЛЬТЕТІ

 

 

 

 

 

 

“Текстиль өндірісінің технологиясы” кафедрасы.

 

 

 

 

 

 

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

 

Тақырыбы: Капрон маталарының физикалық,химиялық,механикалық қасиеттері.

 

 

 

                                                               

 

                                                            

                                                                      

                                                                           Орындаған: Ткши 10-11.Саламат  М.

                                                                               Тексерген: Капишева С.А              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы,  2012 жыл.

  Курстық жұмыста негізінен синтетикалық талшық соның ішінде капрон талшығы мен капрон маталары туралы қарастырылған.Капрон маталарының  түрлері, өндірістегі орны,қолданылуы мен қасиеттері,сонымен қоса капрон жіптері жайлы мәліметтер көрсетілген.

 

     On course work in that a number examined basis synthetic fibre about fabrics kapron, fibre and kapron.Kapron types of fabrics, localization on a production, to be used I qualities, adding those the threads of kapron shown comfortable information.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Мазмұны:

 Кіріспе

 Негізгі бөлім

1.1. Полиамидтік талшықтарына жалпы түсініктеме….......................................

1.2 Капрон талшығының құрылысы....................................................................

1.3 Капрон талшығының тігін өндірісінде қолданылуы...................................

1.4 Капрон жібі...................................................................................................

1.5 Капрон маталарының  қасиеттері....................................................................

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

КІРІСПЕ

Синтетикалық талшықтар  жоғарғы малекулалық қосылыстардан  алынған.синтетикалық талшықтар 40 жылдан бергі қазіргі өндірісте қолданылып келеді. Қазіргі кезде ең күшті талшықтар көп қолданылатын нейлон, акрил, полиамид, полистирол, спандекс, эластан. Қазіргі техналогиялық дамуының арқасында синтетикалық талшықтар қолданыста, табиғи жолмен алынады. Осыдан барып,келесі сұрақтар туады. Неге дүниежүзінде қолданыста жүрген компаниялар синтетикалық талшықты шығаруға көп күш жұмсайды? Яғни құны арзан мақта болғанда. Өндірулердің пікірі бойынша қазіргі күнделікті өмірде мақта өнімдерін қолданады. Мақта келесі кемшіліктерге ие. Ұзақ кебеді ,ылғалды көп ұстайды. Барлық жаңа материалдар тез сіңіру дененің демалуына кедергі келтіреді. Адам қазіргі кезде жаңа материалдар дененің демалу үшін конденсацаттардыенгізіп шығарып отырады. Бұл пайдаланылған талшықтардың құрылымы арқылы немесе жіпті арнайы иіру арнайы қол жеткізеді . Адам терлегенде оның органмзмі денені суыту үшін көп энергияны қажет етеді,сондықтанда да адамның жүмысқа деген қызығушылығы төмендейді .Басқаша сөзбен айтқанда адам аз энергия жұмсаса оның жұмысқа деген қызығушылығы жоғары болады . Сонымен қатар қазіргі уақыттағы синтетикалық материалдар тез құрғайды. Қазіргі материалдарды қолданғанда жағымсыз иістерді болдырмайды.Синтетикалық талшықтар алуан түрлі қасиеттеріне байланысты текникада ғылымда медицинада және түрмыста кеңінен қолданылады. Синтетикалық талшықтардың басқа талшықтармен салыстырғанда ерекше қасиеттері бар.

-өте берік

-меншікті салмағының аздығы.Олардан берік және салмағы жағынан жеңіл бұйымдар дайындауға болады.

-Гиграскопиялық мәнінің төмендігі бұйымдарды тез жууға және кептіруге мүмкіндік береді.

-Иіліспен үйкеліске төзімділігі,оларды ұзақ пайдалануға септігін тигізеді.

-Микроорганизмдерімен химиялық  реагенттерге төзімділігі олардың  пайдалану ауқымын тигізеді.

Қазіргі таңда синтетикалық талшықтардан көптеген тігін өндірісіне қажетті  бұйымдар алуда.  Талшықтар мен мата дайындау синтетикалық үлкен малекулалы заттарды халық шаруашылығында қолданудың екінші кең салалы аймағы. Біз тікелей табиғи материалдардан(зығыр), мақта жүн иірілетін талшықтардан басқа жасанды талшық алынатынын бұрынан білеміз. Оған ацетатты талшық мысал бола алады. Алайда оның өзіде табиғи полимерден- целлюлозадан дайындалады. Тек қана оны алдын ала еритін болу үшін химиялық тәсілмен өңдеп, ерітіндіні жіпке айландырады. Целлюлозаны ерітудің қажеті не екенін, оның бұл үшін қандай химиялық айналуларға кездеседі. Талшықтар мата дайындау синтетикалық үлкен малекулалы заттарды халық шаруашылығында қолданудың екінші кең салалы аймағы болып табылады. Табиғи полимерді өндіруге негізделетін жасанды талшықтар өндірісі талшықты материалдарға деген өскелең мұқтажтықты толық өтей алмайды.

1.1 Полиамид талшықтары туралы жалпы түсінектеме. Полиамид талшықтары деп синтетикалық гидроцевті талшық құрамдас полимерлер. Оларды мұнай және көмір өнімдерін өңдеу химиялық заводтардан алады .Макромалекулалық полиамидтер метилендік топтардан тұратын амидтік топтарды құрайды .Талшықтарды алуда 10 түрлі полиамидтер қолданылады. Метилендік топты айыруда және олардың амидтік топтар арасында орналасуымен ерекшелінеді . Әлемдік тәжірбиеде полиамид немесе нейлон атауларын бір немесе екі цифрларын нұсқауларға қолданылады . Яғни шығу компаненттерде көмірқышқыл газ атомының санын мәнін көрсетеді . Полиамид буындарының элементтерінде метилендік топты сандарының өсуі, олардың құрамы да өзгереді. Еру температурасының төмендеуі гиграскопиялық мәнінің азаюы, тұрақтылықтың иілуінің жоғарлығы жарық сәулесі, түсуінің азаюы  . Қазіргі уақытта полиамидтік талшықтардың 3 түрі қолданыста.Олар капрон, анид, энант. Полиамидтік талшықтардың аналогтық капроны бірнеше аттармен аталады.Мысалы, Германияда перлон Л, немесе жай ғана перлон, ал Чехословияда силон, Полшада стилон, Щвецарияда грилон мирлон, Голандияда энкалон, Италияда миллион, Ақшта найлон. Рилсан талшығы Францияда өңделеді. Полимерлердің құрылуын әрдайым өзгерулері немесе макромалекула құрамын химиялық өзгертіп, полиамид талшығын алуға болады. Яғни гиграскопиялық жоғарлығын қамтиды. Еріту температурасын төмендігі жоғарлығы және басқа техналогиялық көрсеткіштердің маңызды көрсеткіштері өте жоғары болады . Полиамид талшықтарының құрамы қарапайым талшықтардың қасиеттерімен мінезделеді. Модификациясы көп санды жаңа полиамидтік талшықтардың әр түрлі құрамын өңдеуге мүмкіндік береді. Мысалға модификацияның талшықтар эфтерелон атты талшықтарының өңделуі болып табылады.  Эфтрелон полимерлік және поликанденсациялық гексаметилендиамина және капролактам арқылы өндіруін аламыз.

Полиамид талшықтары қайталанып келетін  метилен тобынан және оларды байланыстыратын CONH- топтарынан тұрады.

Талшықтар алу үшін полиамидтің 10- нан астам түрі пайданылады . Олар бір бірінен метилен тобының санымен біріктіретін амид тобының орналасуымен сипатталады. Көп тараған атауы бастапқы компоненттегі көміртегі санын қосып полиамид немесе нейлон буыны метилен тобы артқан сайын, балқу температурасы төмендейді . Иіліске жарыққа төзімділігі артады.

Талшық түзгіш полиамидтердің полимерлену дәрежесі өте жоғары емес,(80-200)

Кристалдану дәрежесі буындардың макромалекулада симметриялы және ретті орналасуына . Әр түрлі полиамидтер үшін 40 -60%  құрайды. Полиамид талшықтары жіптері өте берік, ылғал күйінде небәрі 10-13% қысқарады. Гиграскопиялық қасиеттердің төмен болуында (35- 50%). Сондықтан олардан дайындалатын материалдардың гегиеналық қасиеттері нашарлайды.

Термототығу дексрукциясы жүретіндіктен жоғарғы температуға  төзімсіз 160 градуста беріктілігі 40-50% кемиді. Осы себеппен полиамид талшыққа да төзімсіз тез ескіреді, сарғайып беріктігін жояды.

Қазіргі кезде полиамидті гидроксил топтары бар сополимерлерді жалғау арқылы каприлон және мегалон  талшықтарын алды. Олардың гиграскопиялық м қасиеттері (5-7%) мақтаға жақын.

Ал үйкеліске төзімділігі  одан жоғары. Сонымен қатар бояды тез сіңіреді Полиамид сонымен қатар синтетикалық талшықтардың тобы. Солардың ішінде капрон, нейлон. Полиамид талшықтары мұнай табиғи газ көмір сияқты түрлі органикалық өндірісте шикізаты өңдеу арқылы алады. Әдетте полиамтид талшқтарын малекулалық массасы 15000- 30000 мыңнан аспайтын сызықтық алифатикалық полиамидтер қолданылады.(көбінесе поликапронад полигексаметилен адипинад)

Полиамид талшықтары және жіптерінің алу схемасы капролактам және бензолдың синтезінің базасында құрылады. Полиамидтік полимеризациялауда полиамид және кейінгі талшықтар мен жіптердің өңделуі. Полиамидтік талшықтарды алудың техналогиялық процессі бір немесе бірнеше этаптан тұрады.

-полимер синтезі

-формаға келтіру 

-текстилді өңдеу

Полиамид өнімінің негізгі  қасиеттері; Беріктілігі бет жағының жұмсақтығы жеңілділігі, жоғарғы сападағы форма сақтағышы және мықтылығы, жарыққа нашар төзімділігі, гиграскопиялығының төмендігі, деформацияларға беріктігі, түсін сақтауға беріктілігі түсін сақтауға тұрақтылығы. Осы кемшіліктерді жою үшін полиамидтерге. Көптеген қоспалар қосылады.

Полиамид талшықтары көптеген химиялық реагенттердің әсеріне  төзімді.Биохимиялық әсерлерлерге жақсы тұра алады, және көптеген боялармен боялады.

Алифатикалық полиамидтердің максималды жұиыс температурасы 80-150 градуста, ал ароматтық полиамидтерде 350-600. Ұшында жұмсақ кішкене шар түзеді,иіс шығарып ерімейді.

Полиамидтік талшықтар  фенол, крезол, трихлорэтан хлорофил және т.б Концентрациалды минералдық қышқылдарда ерімейді. Халықтық синтетика атауы ұзақ уақыт бойы синтетикалық иаталар арасынан полиамид маталары ие болған. Полиамид талшықтары мен жіптері текстиль және жеңіл өнеркәсібінде синтетикалық және аралас маталар тұрмыстық және техникалық трикотаж жаймаларында шұлық өнеркәсібінде жасанды жүнде кілем, өнеркәсібінде және т.б салада кеңінен қолданылады. Сонымен қатар полиамидтік талшықтар мен жіптер барлық аулау жіптерінде кордтық маталарда филтірлерде трансфатерлік ленталарда резеңкелік технологиялық өнімдерде және шиналарда, өндірісінде қолданылады. Бір типті және әр түрлі типтес полиамидтік талшықтардың аттарын бір ретке келтіру үшін дүниежүзілік практикада келесідей наменклатура ұсынылған. Көмір атомының саны элементарлы молекулалы түйіндері көрсетіледі. Тағы басқа аминалар сияқты қышқыл қалдықтарында да, сополимерлерді сәйкес сандармен белгілейді. Және де салмақты компоненттері көрсетіледі.

Полиамид талшықтарының  құрамы

 

Құрамы	Қарапайым текстильді жіптер	Сапалы тексильді жіп	Штапелді талшық
Тығыздылығы г\см Құрғақ талшықтың  тығыздығы кгс\мм Дымқыл талшықтың  тығыздығы % Жіптің талшықтық  тығыздығы % Құрғақ талшықтың  ұзаруы % Дымқыл талшықтың  ұзаруы % Суда ісінуі Дымқылдығы % Көбею 20 с и 65% Ылғалдылықа қатынасы	46-64               85     30-45     32-47   10-12	114   74-86       85-90       80     15-20     16-21   9-10   45	41-62               75     45-75         10-12

 

Талшықтың анизатропиясы. Анизатропия талшықтың жалпы көлемді қасиеті болып табылады .Анизатропия барлық талшықтың физика механикалық қасиеттерінде көрінеді,

Олар төмен жылутұралыққа ие.Ең жоғарғы температурада қыздыратын болса,олардың беріктігін 40-50% ке төмендейді. Осы мен полиамид талшықтарының төмен тұрақтылығын көрсетуші болады,және олар тез ескіреді, осының нәтижесінде олар сарғаяды,иілгіш болады және беріктігін жоғалтады.

Капрон  талшығының құрлысы.

Капрон синтетикалық талшық. Оның құрамы мен тығыздығымен анықталады. Басқа синтетикалық талшыққа қарағанда  көптеген микроорганизмнен тқрады және де капрон электрленеді,жарық береді. Капрон құрамы жағынан, басқа полиамтике қарағанда тығыздығын және форма тұрақтылығын қорғау жоғарғы құрамында мақта жүнге капрон қосылады және ол көбіне іштік киімге, спорттық киімдердің іш жағында қолданады.

Капрон жіптері сәндік тігістерінде тесма, кенуп жасауда және басқа да өндірісте пайдаланады. Капрон синтетикалық материал полиамит құрамына жатады. 260-270 С капролактан полимеризацияланады.

                            

Полиамит талшықтары үлкен тығыздық жоғарғы эластикалық, ол 120 градус С- ден асқанда тығыздығын сақтай алмайды. Ыстық суға салғанда жұмсарады. Капроннан алынған қышқылдары оның шикі зат алуының қиындығы мен және полиамит талшықтарының операцияларына байланысты. Капрон талшықтары өте мықты талшықтарға жатады. Оның үзілу ұзындығы 40-60 км. Ал жұқа талшықты мақтада не бәрі 36 км. Капронның гигроскопиалық салыстырмалығы төмендегідей. 3,6 -6% бөлікті салмақты 1,14. Өсімдік талшықтарында (қабыршық және мақта мата) - 1,14 - 1,52. полиамиттік капрон талшықтары суда мықтылығымен және созылмалығымен ерекшеленеді. Сілтілермен қышқылдарға өте төзімді. Полиамидті талшықтар салыстырмалығы жоғары жарыққа төзімділігімен қышқылдарға нашар төзімділігімен сипатталады.

Құмырсқа қышқылдарына және минералды  қышқылдарының концентрациясында  ериді. Капрон талшықтарына күннің әсері оның беріктігін жоғарлатады.

Боялған матамен қосылысты талшықтар  матаны бояған кезде, талшықты қосылыстар пайдаланамыз, бірақ олардың қандай талшық екенін тек қана бояғышты заттарды таңдап алып, тек қана сол бояғыштармен бояп аламыз, көптеген боялған кезде біз мақтаны немесе капрон талшықтарын аламыз, немесе капрон талшықтарын араластырамыз. Боялған кезде қандай түске бояу керек екенін таңдап алуымыз керек. Этикет кезінде жарнамалау бояғыш заттар талшықтарда қосамыз. Бояған кезде мына талшықтарды қосамыз. Макта жасанды жібек, жүн, табиғи жібекті капронды нилонды, қосқанда сонда қарауытқан түс шығады.

Капронды бояған кезде, ацетатты жібекті  қосуға болады. Мысалы, нейлон ал кейбір кезде оған лавсан немесе нейтрон  қосылады. Кейбір кезде өзіміз капрон талшықтарын бояған кезде, біз спектрді алуға болады, немесе фантазиямен, көптеген қосылыстармен бояуға болады.