Экономиканы салықтық реттеудің ерекшелiктерi

       Заңды тұлғалармен бірге кәсіпкерлік үшін негізгі құралдар ( оның ішінде тұрғын үй қорының құрамында тұрғай объектілер ).

     Салық базасы болып заңды тұлғалар бойынша  негізгі құралдарды орташа жырдың қалдық құны, ал жеке тұлғалар бойынша әрбір  жылдың бірінші қаңтарының жағдайы бойынша салық салу объектілерін құны.

     Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлік салық салу объектілеріне орташа жылдың құнына 1% -  ставка бойынша мүлік салығын есептейді.

  Салық  есептілігі.

     Салық  төлеушілер  ( ауылшаруашылық  өнімдерін  өндірушілер  үшін арнаулы  салық  режимінде  бюджетпен  есеп  айырысуды  жүзеге  асыратын  заңды  тұлғаларды  қоспағанда ) салық  салу  объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша  салық  органдарына  ағымдағы  төлемдер  сомасының  есеп -  қисабын  және  декларация  табыс  етуге  міндетті. 

     Ауылшаруашылық  өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғалар  үшін  арнаулы  салық  режимінде  бюджетпен  есеп  айырысуды  жүзеге  асыратын  заңды  тұлғалардың  мүлік  салығы  бойынша  салық  есептілігін  табыс  ету  тәртібі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                        13

Салық  ставкалары:

      Жеке  тұлғалардың мүлкіне салынатын салық,  салық салу  объектілерінің  құнына  қарай мынадай ставкалар  бойынша  есептелуі келесі 1-ші кестеде берілген. 

1-кесте.Жеке  тұлғалардың мүлкіне салынатын салықтардың  салық  салу

             объектілерінің  құнына  қарай  ставкалар  бойынша  есептелуі

 

Салықты  есептеу  төлеу  тәртібі. Жеке  тұлғалардың  салық  салу  объектілері  бойынша  салықты  есептеуді  салық кезеңінің 1 тамыздан  кешіктірілмейтін  мерзімде  тиісті  салық ставкасы  салық базасына  қолдану арқылы  салық төлеушінің  тұрғылықты  жеріне қарамасиан  салық салу  объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша салық органдары жүргізеді.

       Салық төлеушілер салық салу объектілерін әрбір көлік құралы бойынша салық ставкасын және түзету коэфициенттерін кешіре отырып, салық саласын дербес есептейді.

     Салық төлеуші заңды тұлғалар салық  кезеңі ішінде көлік құралдарына  салықтың салық бойынша беру мерзімі  басталғаннан кейін 10 күннен кешіктірмей көлік құралдарына санының салық бойынша түпкілікті есеп айырысуды жүргізді. Салық төлеуші заңды тұлғалар көлік құралдары салығы бойынша есепті жылдан кейінгі 31 – ші наурызынан салық органына табыс етеді.

     Бюджетке  салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша салық кезеңінің 1 – ші шілдесіне кешіктірмей жүргізді.

   Салық  ставкалары:

1. Салықты  есептеу  айлық  есептік  көрсеткіштермен  белгіленген  ставкалар бойынша жүргізілуі 2-ші кестеде берілген.

 
 

2-кесте. Салықты  есептеу  айлық  есептік  көрсеткіштермен  белгіленген

              ставкалар  бойынша  жүргізілуі 

                                                     14 

 

     2. Жеңіл  автомобильдердің  жеті  айлық  есептік  көрсеткіш ставкасы  бойынша  салық салынатын  двигателінің    көлемі  1500  - ден  жоғары – 2000  текше  сантиметрді  қоса,  12  айлық  есептік  көрсеткіш  ставкасы  бойынша  салық  салынатын  2000 – нан  жоғары – 2500  текше  сантимертрді  қоса,  17  айлық  есептік  көрсеткіш  ставкасы  бойынша  салық салынатын  2500 – ден  жоғары – 3000 текше  сантиметрді қоса  және  22 айлық  есептік көрсеткіш  ставкасы  бойынша  салық  салынатын  двигателінің  көлемі 3000 – нан  жоғары – 4000  текше  сантиметрді  қоса алған  көлемде  болған  кезде  салық  сомасы  двигательдің  аталған  көлемінен  асқан  әрбір  бірлік   үшін  7  теңгеге  ұлғайтылады.

     3. Егер  осы  тармақпен  өзгеше  белгіленбесе,   салық  төлеудің  белгіленген  мерзімі  аяқталғанға   дейін  пайдаланылу  мерзімі  6  жылдан асқан  жеңіл   автокөлік  құралдары  бойынша  мынадай  түзету  коэффиценттері  қолданылады: ТМД  елдерінде  шығарылған  автокөлік  құралдары  үшін:          6 жылдан – 15 – ға  дейін қоса алғанда – 0,3; жылдан  жоғары – жылды қоса – 0,2; 25 – дан жоғары – 0,1. Двигатель  көлемі  мынадай  басқа  автокөлік  құралдары үшін: текше сантиметрге  дейін  қоса  алғанда – 0,5; 3000 – нан жоғары - 4000  текше сантиметрді қоса – 0,7; 4000 – нан жоғары – 1,0.

    4) Пайдалану  мерзімі  20  жылдан  асқан  ТМД  елдері  шығаратын  жеңіл  автомобильдер  мен  мотоциклдер  бойынша  жеке  тұлғалар үшін  түзету  коэффициенті – 0.

                                                    15

    5)  Белгіленген салық  төлеу  мерзімі  аяқталғанға  дейін  пайдалану  мерзімі 7  жылдан асқан  ТМД  елдерінде  шығарылған  жүк таситын,  арнаулы  автокөлік  құралдары  бойынша  мынадай  түзету  коэффиценттері  қолданылады: 7  жылдан – 14  жылға  дейін  қоса алғанда – 0,5; 14 – дан  жоғары – 20  жылды  қоса – 0,3;   20 – дан жоғары – 0,1.

    6) Пайдаланылу  мерзіміне  байланысты  ұшу аппараттарының  салық  ставкаларына  мынадай  түзету  коэффиценттері  қолданылады: 

    7) 1999  жылғы 1 – ші  сәуірден  кейін Қазақстан Республикасының    шегінен тыс жерлерден сатып алынған ұщу аппараттарына:          пайдаланылу мерзімі 5  жылға дейін қоса  алғанда – 1,0;          пайдаланылу мерзімі 5 – дан жоғары – 15  жылды қоса – 2,0;          пайдаланылу мерзімі 15 жылдан  жоғары – 3,0.

     8) 1999  жылы  1  сәуірге дейін  сатып  алынған,  сондай – ақ  1999  жылы  1  сәуірден  кейін  алынған  және  Қазақстан  Республикасында  1999  жылғы  1  сәуірге   дейін  пайдалануға  болған  ұшу  аппараттарына:          пайдаланылу  мерзімі  5  жылға  дейін  қоса  алғанда – 1,0;          пайдаланылу мерзімі 5 – дан жоғары – 15 –ды қоса – 0,5;          пайдаланылу мерзімі 15 – дан жоғары – 3,0.

       9) Көлік  құралының  пайдаланылу  мерзімі  көлік  құралдарының  паспортында  ( әуе  кемесін  ұшуда  пайдалану  жөніндегі  нұсқамада ) көрсетілген көлік құралы  шығарылған  негізге алына отырып  есептеледі.

       10) Көлік  құралдарының  пайдаланылу  мерзіміне  қарай  салық  ставкаларына  мынадай  түзету коэффиценттері  қолданылады:           5  жылға  дейін  қоса  алғанда  - 1,0;        5  жоғары – 10  жылды қоса  алғанда – 0,5;           10  жылдан  жоғары – 20  жылды қоса  алғанда – 0,3;           20  жылдан  жоғары – 30  жылды қоса  алғанда – 0,2;           30  жылдан  жоғары – 0,1.

      Әлеуметтік салықты Қазақстан  Республикасының президенті заңды тұлғалар жеке кәсіпкерлер, жеке , адвакаттар төлейді. Кірістер түрінде жұмыс берушінің қызметтерге төленетін шығындары аталған төлеушілер үшін салық санының объектісі болып табылады.

      Әлеуметтік салықты төлеу есепті айдан кейінгі айдың 15 –нен кешіктірмей жүргізді. Әлеуметтік салық жөніндегі декларация есепті тоқсаннан кейінгі айдың 15 – інен кешіктірмей тоқсан санының тапсырылып отырады.     Осы бөлім жер қойнауын пайдалануға кемсіне шарттар бойынша туындайтын салық міндеттемелерін орындауға байланысты ерекшеліктерді және 1–ші үстеме пайда салығын; 2 – ші жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдерін; 2 -  бонустарды: а) қол қойылатынын; б) коннерциялық табуды; 3 – ші роялтиді; 4 – ші өнімді бөлу бойынша Қазақстан Республикасыныңүлесін есептеу мен төлеу тәртібін белгілейді.

     Салық төлеуші заңды тұлғалар салық  кезеңі ішінде көлік құралдарына  салықтың салық бойынша беру мерзімі  басталғаннан кейін 10 күннен кешіктірмей  көлік құралдарына санының салық  бойынша түпкілікті есеп айырысуды  жүргізді. Салық төлеуші заңды тұлғалар көлік құралдары салығы бойынша есепті жылдан кейінгі 31 – ші наурызынан салық органына табыс етеді.

     Бюджетке  салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша салық  кезеңінің 1 – ші шілдесіне кешіктірмей  жүргізді.

     Әлеуметтік  салықты Қазақстан Республикасының  президенті заңды тұлғалар жеке кәсіпкерлер, жеке , адвакаттар төлейді. Кірістер түрінде  жұмыс 

                                                        16

     берушінің қызметтерге төленетін шығындары  аталған төлеушілер үшін салық санының объектісі болып табылады.

     Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  шетелдік  азаматтарды  тартуға  белгілейтін  квота  шегінде  жұмыспен  қамту  мәселелері  жөніндегі  уәкілетті  орган  берген  шетелдік  жұмыс  күшін  тартуға  рұқсатқа  сәйкес  Қазақстан  Республикасына  тартылған,  жұмыс  беруші  еңбек  қызметін  жүзеге  асыру  үшін  жалдаған  шетелдік  азамат және  азаматтығы  жоқ  адамдар,  сондай – ақ:

шетелдік  заңды  тұлғалардың  филиалдары  мен  өкілдерінің  бірінші  басшылары;

      Қазақстан  Республикасының  Үкіметімен  ақшалай  баламада  елу  миллион  АҚШ долларынан  жоғары  инвестициялар  сомасына  келісім – шарттар  жасасқан  ұйымдардың  бірінші  басшылары  және  бас менеджерлері;

       қызметтің  басым  түрлерінде  инвестициялық  қызметті  жүзеге  асыратын  және  инвестициялар  жөніндегі  уәкілетті органмен  келісім – шарт  жасасқан  Қазақстан  Республикасы  заңды  тұлғаларының  бірінші  басшылары;

     қаржы  ұйымдарының  бірінші  басшылары  және  бас  менеджерлері  болып  істейтін  шетелдік  азаматтар  және  азаматтығы  жоқ  адамдар  әкімшілік – басқару,  инженер – техник  қызметкерлердің  шетелдік  мамандары  болып  табылады.

     3. Жеке  кәсіпкерлер,  арнаулы  салық  режимін  қолданылатындарды  қоспағанда,  қызметтің  жекелеген  түрлері  үшін  арнаулы салық режимінен басқа,  жеке  нотариустар,  адвокаттар  өзі үшін  үш  айлық есептік көрсеткіш және  әрбір қызметкер үшін  екі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде әлеуметтік  салық төлейді.

     4.  Тірек – қимыл  мүшесі  бұзылған,  есту  сөйлеу  көру  қабілетінен айырылған мүгедектер  жұмыс  істейтін  мамандандырылған  ұйымдар  6,5 процент  ставка  бойынша  әлеуметтік  салық  төлейді.

     5.  Арнаулы  салық  режимдерін  қолданатын  жеке  кәсіпкерлер   мен  заңды  тұлғалар  үшін  әлеуметтік  салық  ставкалары  белгіленген.

     Пайдалы қазбалар өндіруді жер қойнауын пайдалануға  келісім шарт жасалғанға дейін жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын пайдаланғаны үшін республикалық  бюджетінің кірісіне Қазақстан Республикасыныңүкіметі белгілейтін мөлшерде  түрінде аударымдар жасайды.

       Бұл ретте салық салу объектілері мен осы аударымдарды төлеу мерзімдерін айқындау осы кодексте роялти төлеу үшін белгіленген тәртіппен жүргізілді.