Қақтығыстар және оларды шешу тәсілдері

Қазіргі кездегі халықаралық қақтығыстарға  мемлекеттік емес факторлардың қпрқынды қатысуы,олардың тағы да бір мүмкіндігін  дамытты. Бұл қақтығыстар қалыптасқан дипломатиялық әдістермен  реттеуге қиыншылықтар туғызады. Оған арнайы келіссөздер мен делдалдық әрекеттері жатады. Оның негізгі шешілмейтін  себебі,қозғалыс жетекшісінің заңдылығымен,онымен келіссөз жүргізуге , ол шын мәнісінде  болып жатқан жағдайды бақылай білетіндігі барысында ,қол жеткізген  келіссөздердің  орындалатынына байланысты  болып отыр. Нәтижесінде қақтығыстарды реттеу  мен шешуде қалыптасқан әдістер өзге әдістер іздестіруге тура келеді.Бұл әдістер ең алдымен ,қақтығыстарды реттеудегі мемлекеттік емес , үкіметтік емес ұйымдардың  қызметімен байланысты.

Дегенменде сонғы кездері , көптеген қақтығыстар қатаң түрге ие,олар көптеген ауыр  жағдай мен қауіпке  алып келуде. Қақтығыстың бұл түрі соғыс. Бұл әлемнің  бақылап отырған  Шешеністаны,Босниясы және Югославиясы.Бірақта  жоғарыда  айтылып отырғандарынан ұққанымыз, қақтығыстардың пайда болуы мен дамуының заңдылығын білу , таралу, қызметінің механизмі, олардың реттеу жолдары саяси қызметтің маңызды белгісі болып табылады.

Сонымен қақтығытар өзінің даму барысында әр түрлі мәнге ие. Егер де күресуші таптардың қақтығысы қарулы  күштеуді қолдануға итермелесе , онда қақтығыс өзінің  соңғы түрі соғысқа ұласады.

Саясаттану ілімі бойынша соғыс  дегеніміз таптар,тоатар,ұлттар,мемлекеттер  арасындағы ұйымдасқан қарулы қақтығыс.Қақтығыстың  соғысқа ұласуы тараптардың күш  көрсету  арқылы өзінің қарсыласына  ықпал етуі,сол үшінде  оның  адам және материалды байлығын  талқандауға  алып келеді.Қақтығыстың түрі ретінде ,соғыс әлемдік қауымдастық тарихына ере  жүреді.Біздің дәуіріміздің басым  бөлігінде  қарулы қақтығыстар екі  дүниежүзілік соғыспен ерекшеленіп  келеді.

Біздің заманымызда адамзат  баласы өзін өзі зор қаупімен бетпе бет келген тұста ,соғыс саяси әрекеттер варианты ретінде  қарастырылуы мүмкін еместігіне көз жеткізді .Осыған орай  саяси процестегі күштеусіз  күрес идеясы кең етек жайды.Бірақта бұл дұрыс деп отырған  ой өз бетімен соғыс мәселесін жор  мәселесімен шешпейді.

Ішкі қақтығыстардағы кең көлемдегі  күштеуге шалдыға халықты ұшыратпауға  халықаралық қауымдастық өзара  араласу құқығына ие болу керек.

Қауіпсіздіктің жаңа жүйесі жан  жақты кепілдікке негізделу керек.

ЕҚЫҰ на мүше мемлекеттер  1999 жылы Стамбул саммитынде қабылданған «Еуропалық қауіпсіздік партиясында» XXI ғасырдағы жалпы еуропалық шеңбердегі дамыту процесінің  негізінде жаңа көзқарас жүйесін енгізуді  талап етеді.Осы интеграцияланған  архитектура шеңберінде  әрбір халықаралық ұйымның өз орны бар . Олай болатын болса, әрбір халықаралық ұйым  өзара бақталаспай , қайта бір бірімен ынтымақтастықта болуды талап етеді.

«Қырғи қабақ соғысы» аяқталғаннан кейін  халықтардың қауіпсіздігіне аса қауіп төндіріп  отырған  мемлекеттер  арасындағы қақтығыстар  емес ,мемлекет ішіндегі  қақтығыстар  болып отыр.Осыдан барып ,қауіпсіздік  принциптеріне  түбегейлі өзгерімтер енгізу талабы  туындайды.

Бүгінгі күнгі «қырғи қабақ соғысы»тарих қойнауынан орын алғаннан кейін, жаңа мың жылдық қарсаңында тұрғылықты бейбіт даму процесін  қалыптастыру мәселесі өзекті болып отыр.

XX-XXI- ғасыр шеңберіндегі қақтығыстар қауіпі,зерттеушілермен тәжірибешілерді қақтығыстарды реттеудегі бейбіт жолдарды қарастыруға итермилейді.қақтығыстарды бейбіт жолдар арқылы реттеу технологиясы ,қазіргі кезде жағдайларға ерекше мән береді,сонымен қоса адам өркениетінің әрі қарай дамуына негізгі фактор болып қала береді.