Материалдық емес активтер есебінің маңызы

                                                  Дт – 2221

                                                  Кт – 4608 – комиссия

                                                  Кт - 1001

   Жалдық  төлемді алған кезде:

                        Дт – 2203 – жалгердің  ағымды  шоты

                           Кт – 4801 – жалға беру бойынша  кіріс 
 

   Қаржылық  лизинг бойынша сый-ақы есептегенде:

                                                Дт – 1730, 1740

                                                Кт – 4305, 4420

    4305 – «Басқа банктерге ұсынылған  қаржылық лизингтер бойынша сый-ақы  алумен байланысты кірістер».

    4420 – «Клиенттерге қаржылық бойынша  сый-ақы алумен байланысты кірістер».

   Негізгі құралды сатудан кіріс алғанда:

                  Дт – 1001, 2203

                                                  Кт – 4920, 4852

    4852 – «Негізгі құралдарды сатып  өткізуден түсімдер».

   Бағалы  қағазды немесе шетел валютасын  өткізуден кіріс:

                                                  Дт – 1859

                                                  Кт – 4530

    1859 – «Шетел валютасының  тенгедегі  бақылау құны (ұзын валюталық  позицияның)».

    4530 – «Шетел валютасын сатып алу,  сатумен байланысты кірістер».

   Тауарлы материалдық артықтарды сатудан  кіріс:

                                                    Дт – 1001, 2203

                                                    Кт – 4853

    4853 – «Материалдарды сатып өткізуден  түскен түсімдер».

   Инкассация  үшін төлем:

                                                        Дт – 2203

                                                        Кт –   4608

    4608 – «Банктің басқа да комиссиондық  кірістері».

   Тексеру кезінде кассадан ақшаның артықшылығы  табылса:

                                                       Дт – 1001

                                                       Кт – 4920

   Ақша  қаржыларын аудару қызметі үшін алынған  комиссиондық төлем:

                                                   Дт –2203

                                                   Кт – 4601

    4601 – «банк қызметінің аудару операциялары бойынша комиссиондық кірістері».

   Банктің басқа да операцияларынан болатын  айыптар, өсім-ақылар, тұрақсыздықтар үшін алынған төлем:

    Дт  – 1001, 2203, 1051

                                                   Кт – 4900

   Қарызшының  несиені пайдаланғаны үшін сый-ақы қосылған, бірақ іздестірілмеген кезде:

                                                    Дт – 1740

                                                    Кт – 4411, 4417 

    2.2. Банктің шығын  операциясының есебі

   банктің операциялық шығындары дегеніміз – есеп беру кезінде экономикалық пайданың ағымды түрдегі, активтерді қолдану түрінде немесе меншікті капиталдың азаюына әкелетін берешектің пайда болуы. Шығындар есептеу әдісі бойынша тенгеде есептелінеді, яғни ағымды айға немесе жылға тиісті бөлігі жіберіледі.

   Осы шығындар есебі үшін V класта шоттар ашылған:

    5020 – «Талап ету депозиті бойынша  сый-ақы төлеумен байланысты шығындар».

    5150 – «Филиалдар арасындағы есеп  айырулар бойынша сый-ақы төлеумен  байланысты шығындар».

    5200 – «Клиент депозиттері бойынша  сый-ақы төлеумен байланысты шығындар».

    5300 – «Бағалы қағаздар және кері  сатып алу бойынша сый-ақы төлеумен  байланысты шығындар».

    5450 – «Қамтуға ассигнования».

    5500 – «Дилинг операциялары бойынша  жоғалтулар».

    5600 – «Банктің комиссиондық шығындары».

    5720 – «Еңбек ақы төлеу, жол сапар және міндетті аударулар бойынша шыындар».

    5740 – «Жалпы шаруашылық шығындар».

    5780 – «Амортизациялық аударулар».

    5900 – «Айыптар, өсім-ақылар, тұрақсыздықтар».

    5940 – «Күтпеген шығындар».

    5999 – «Табыс салығы»

   Банктің операциялық шығынының көп бөлігін алынған депозиттермен несиелер бойынша сый-ақылар құрайды.

   Міндеттемелер бойынша сый-ақыларды есептегенде:

                                                      Дт – 5020, 5055

                                                   Кт – 2700, 2720

   Комиссиондық  шығындар төленген уақытта немесе төлеуші  келіскенде қабылданады:

                                                  Дт – 5601 - 5608

                                                   Кт – 1051, 2203

   Талап ету аманаты бойынша шотты жабы кезінде банк аманат қалдығына сый-ақы сомасын аударады:

                                                   Дт – 5211

                                                   Кт – 2211 

     5211 – «Талап ету аманаты бойынша  сый-ақылық шығындар».

   Шұғыл аманаты бойынша шоттардың жабылуы немесе келісім-шарттың аяқталуы бойынша сый-ақы сомасын аудару кезінде:

    Дт  – 5215, 5217, 5219

                                                   Кт – 2215 - 2223

    5215 -5219 – «Қысқа, орта , ұзақ мерзімдері  бойынша сый-ақы төлеумен байланысты шығындар».

   Жай жалға берілген құралдар бойынша  амортизациялық аударымдар банкпен  қарастырылған нормалар бойынша  есептелінеді және келесі өкізбе құрылады:

                                                   Дт – 5785

                                                   Кт – 1696

   Жалдық  төлемді арендодательге төлеген  кезде:

                                                 Дт-5801

«Жай  жалға беру бойынша шығындар»

                                                 Кт-2203

Қаржылық  лизинг бойынша амортизация есептеген кезде:

                                                 Дт-5784

                                                 Кт-1695

Бағалы қағаздарды қайта бағалау бойынша шығындар:

                                                 Дт-5510 , 5520

                                                 Кт-1152, 1201

Акция бланкісін  алғанда және қаржы аударғанда оларды дайындау үшін Ұлттық Банк:

                                                  Дт-5802

« Басқада  операциялық шығындар»

                                                  Кт-36214

                                                 Кіріс-7339

   Бағалы  қағаз бойынша сый-ақы мен жеңілдік сомалары олар өшіргенге дейін әр бір сый-ақы төлеуде белгіленеді. Қосылған пайыздар сомасы ай сайын  банктік шығындарына жіберілгенде, келесі шоттар бойынша 5250, 5301, 5303 (айналымға шығарылған бағалы қағаз бойынша сый-ақы төлеумен байланысты шығындар):

                                                 Дт-5250, 5301,5303

                                                 Дт-2803 - сый-ақы

                                                 Кт-1803 - жеңілдік

Негізгі құралдар бойынша есептелген тозу құны:

                                                Дт-5781-5787

                                                 Кт -1692 – 1697

    5781 – «Ғимараттар мен үйлер бойынша амортизациялық аударымдар».

    5782 – «Компьютерлік техникалар бойынша  аударулар».

    5783 – «Басқа да негізгі құралдар  бойынша амортизациялық аударымдар».

    5784 – «Қаржылық лизинг бойынша  қабылданған негізгі құралдар  бойынша амортизациялық аударулар».

    5785 – «Жалға беруге негізделген  негізгі құралдар бойынша амортизациялық  аударулар».

    5786 – «Жалға алынған үйлер және  күрделі шығындар бойынша амортизациялық  аударулар».

   Клиенттердің  операциялары бойынша пошталық және телеграфтық шығындар:

                                                      Дт – 5920

                                                      Кт – 2203, 1051 

   Жұмсалған материалдардың құны:

                                                    Дт – 5748, 5744

                                                     Кт – 1602

 Қамтамасыз  етуді резервтеу бойынша шығындар:

                                                      Дт – 5452, 5455, 5456

                                                      Кт – 1439, 1465, 1469 

 Төленген  айып және өсім-ақылар:

                                                    Дт – 5900

                                                   Кт – 2203, 1051

     Несие алынған кезден төлену  мерзімі соңына дейін ай сайын  сый-ақы есептелінеді:

                                                      Дт – 5054, 5215

                                                      Кт – 2705, 2720  

   Банк  шығынының көп бөлігі басқару  аппаратын ұстау шығындары құрайды.

    5721 – «Басқарма әкімшілік шығындары».

    5722 – «Қызметкерлердің еңбек ақысын  төлеу шығындары».

    5723 – «Жұмысшылардың еңбек ақысын төлеу шығындары».

    Ұлттық  Банк осы шоттар бойынша және екінші деңгейлі бас банктер шығындар мөлшерін әрбір филиалға бекітеді. Жалақы айына  бір енмесе екі рет беріледі. Айдың  алғашқы жартысында жлақы төлегенде:

                                                     

                                                      Дт – 5721-5723

                                                      Кт – 1001