Әлеуметтік мәдени қызмет

                                         Мазмұны

 

Кіріспе

 

1-тарау Әлеуметтік  мәдени қызмет 

 

1.1.Әлеуметтік қызмет көрсету - әлеуметтік жұмыстың ажырамас бөлігі

1.2.Әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлері, қазіргі түсінігі

1.3.Қазақстан Республикасында халыққа әлеуметтік қызмет көрсету

      мекемелер торабының дамуы және қазіргі жүйесі

 

Қорытынды

 

Пайдаланылған әдебиеттер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                 Кіріспе

 

90 жылдары әлеуметтік  саясаттың ең бір маңызды үрдістерінің бірі әлеуметтік қызмет көрсету  жүйесінің қалыптасуы болды. Халықпен жұмыс істеуде қазіргі технологиялар мен әдістемелер кеңінен қолдынала бастады. Әлеуметтік әдебиеттерде осы кезге дейін әлеуметтік қызмет көрсетудің бірдей қалыптасқан ұғымы жок деп айтуға толық негіз бар, әркім әртүрлі қарастырады. Халыққа әлеуметтік қызмет көрсетудің кейбір ғылымы еңбектерде әлеуметтік  жұмыстың баламасы ретінде қарастырылады. Ал басқа да еңбектерде оны жоғарғы дәрежедегі әлеуметтік жұмыстың техлогиясы деп санайды.

Бұл  әлеуметтік технологиялар  қазіргі күрделі әлеуметтік ситуациялар  кезінде азаматтарға нәтижелі әлеуметтік қолдау көрсетуде мүмкіншілік жасайды. Осы ситуация әлеуметтік өрістің  маңызды секторы болып саналады, адамдардың кез- келген әлеуметтік топтың шын мәніндегі өмірдегі қызметін бұзады.

Қазақстанда әлеуметтік қызмет көрсетуді  іске асыру мүмкіншілігі территориялық  әлеуметтік қызмет көрсету органдарын ұйымдастыру, оларды одан әрі дамыту нәтижесінде іске асырылады.Әлеуметтік жұмыс саласында кәсіби әлеуметтік қызметкерді және басқа мамандарды даярлау жеткілікті дәрежеде жүріп жатыр деп айтуға болады. Әлеуметтік жұмыстың теоретиктері әлеуметтік қызмет көрсетуді әлеуметтік жұмыстың түрі деп тұжырымдайды. Іс жүзінде тәжірибеде - бұл жүйелер әлеуметтік адамгершілік, қайырымдылық қызметтің белгілі бір түрлері болып саналады. Ол жеке бастың, отбасының кез-келген адамдар жиынтығының қайта қалыптасып, түзетінілуін қамтамасыз етуге негізделген.

Әлемнің барлық елдерінде де әлеуметтік қызмет көрсету бірдей түсініліп, нақтылы ұғымы қарастырылмаған. Сондықтан да бұл терминнің мазмұны әр түрлі болып келеді.

Финляндияның «әлеуметтік  қызмет көрсету заңында» әлеуметтік қызмет көрсетуді, әлеуметтік қолдаудың  өмір сүруге керекті қаражаттардың, әлеуметтік жәрдемақылардың жиынтығы деп түсініледі.

Әлеуметтік жұмыстың сөздігінде әлеуметтк қызмет көрсету  адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру нақтылы қызмет түрлерін беру деп  аталады.

Әлеуметтік қызмет көрсетудің Қазакстандағы жағдайы оның мәнінің, мазмұнының теориялық тұрғыдан дәлелденгенін көрсетеді және заңнамалық негіздері кұрастырылған.

Әлеуметтік кызмет көрсету  жөнінде күні осы уакытка дейін  бірде-бір президент жарлыктары немесе үкіметтін каулылары кабылданбаган.

Отбасына, карт адамдарга, балаларға, мүгедектерге, халыктың т.б. категорияларына әлеуметтік кызмет көрсетудің бағыттары орындалмаған. Өкінішке орай казіргі отандык әдебиетте әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің кұрылымы мен функциялары жеткілікті тереңінен дәлелденбеген.

Әлеуметтік қызмет әр  түрлі мекемелердің  ғылыми-әдістемелік қамтылуы бастапқы жағдайда болып отыр. Азаматтарға әлеуметтік тиімді, жетілдірілген қызмет көрсетудің критерийлерімен көрсеткіштері жеткілікті түрде белгіленбеген. Жұмысты мақсатқа сәйкес мына тұрғыдан қарастырған жөн. Халыққа әлеуметтік қызмет көрсету жүйе түрінде мынадай құрылымдардың жиынтығы болып табылады.

1. Әлеуметтік қызмет көрсету  мекемелерінің ұйымдастыру қызметінің  түрлері.

2. Жалпы міндеттер мен мақсаттар  мен функцияларымен бірлестерімен  региондық жиынтығы құрамын анықтаудың белгілі бір тәсілі.

3. Әлеуметтік қызмет көрсету  органдары мен мекемелердің өзара  іс- әрекетін реттеп тәртіпке  келтіру.

4. Ведомствалық өзара байланыс, халықтың әртүрлі қатарларын қолдауға бағытталған іс- әркеттің өз кезегінде орындалуы жэне негізделуі.

5. Мекемелер қызметін  қаржылық- экономикалық, материалдық-техникалык  ресурстармен қамтамасыз ету.

6. Аймақтық әлеуметтік  мекемелердің қызметін кадрлармен  қамтамасыз ету.

7. Нормативті, құқықтық  базаның деңгейі.

8. Әлеуметтік мекемелер  қызметімен клиенттердің қанағаттану дәрежесі.

9. Әлеуметтік қызмет  көрсетудің тиімділігі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                      1-тарау Әлеуметтік мәдени қызмет

 

2.1. Халыққа  әлеуметтік қызмет көрсету - әлеуметтік  жұмыстың 

                                  ажырамас бөлігі.

 

Әлеуметтік кызмет көрсету- бұл әлеуметтік қолдану, әлеуметтік- тұрмыстык, әлеуметтік- медициналық, психоло- педагогикалық, әлеуметтік-құқықтык кез-келген материалдык көмек көрсету болып  табылады.

Аталған көмек пен  жәрдемақылар өмірдің киын кезеңдеріндегі адамдар мен отбасыларына көрсетіледі.

Әлеуметтік кызмет көрсетудің негізгі мазмұны:

-   материалдық көмек

-   стационарлык  жағдайда әлеуметтік қызмет көрсету

-   әлеуметтік қызмет  көрсету мекемелерінде бір тәулік  ұйымдасытыру

-   консультациялык  көмек

-   азаматтардың, отбасылардыи  әлеуметтік патронажы.

Қазақстан Республикасының  заңнамалары жеке әлеуметтік топтарға кызмет көрсетуді толықтырып, оның мазмұныны кеңітті.. Заңнамалық негізде әлеуметтік қызмет көрсету өрісіндегі қарт адамдардың, мүгедектердіц катынастардың реттеуге  бағытталған. Бұл халыкты әлеуметтік қорғаудыц бір түрі болып саналады.

Әлеуметтік кызмет көрсету  біркатар принциптерге негізделеді.

1)атаулы

1.2)  қол жеткізу  деңгейіндегі

1.3)  еріктілік, кайырымдылық

2)  Өмірдің киын  жағдайларындағы қарт адамдарға, мүгедектерге басымдылык жағдайда бірінші кезекте көмек көрсету

3)  конфеденциалдык  принципі

4)  алдын-ала көмек  көрсету

5)  адамнын және  азаматтың құқықтарын сақтау.

6)  әлеуметтік кызмет  көрсетудің барлық түрлерін беру, олардың жалғасып жатуы. « Әлеуметтік қызмет көрсету термин сиякты мінсіз жоғары дәрежеде калыптаскан деп санайды. Бұл объект көптеген жүйелерге кіретін элементтерден тұрады. Формальды тұрғыдан қарағанда әлеуметтік кызмет көрсету- бұл клиенттерге әлеуметтік кызмет түрлерін берегін әлеуметтік жұмыстың түрі .

Сондықтан да әдістемелік  түрғысынан қарағанда «Әлеуметтік  кызмет» үғымының мәнін түсіну, танып  білудің практикалық маңызы арта түседі. Отандык әдебиетге «әлеуметтік  қызмет» әдетте әлеуметтік жұмыстың ұйымдастыру түрі ретінде құрастырылған. Кейбір авторлар әлеуметтік қорғау қызметінің ішінде көптеген жүйелердің, элементердің барлығын айырыкша атап көрсетеді. Олар әртүрлі функционалдық жүктемелерді көтереді, өзара күрделі іс-әрекетте болады. Әдебиеттер келесідей қызмет түрлерін ажыратады:

1.  Отбасындагы әлеуметтік  қызмет көрсету

2.  Әлеуметтік- медициналық  қызмет көрсету

3. Психологиялык көмек  көрсету қызметі

4.  Әлеуметтік қамтамасыз  ету кызметі

5. Құкыктық комек көрсету  кызметі

6.  Экологиялык қызметтер

7. Жұмыспен камту кызметі

8.  Балалардың әлеуметтік  кызметтері

Екінші жагынан аймақтық әлеуметтік кызметтер-ведомствааралык, муниципалдық әлеуметтік қызметті ұйымдастыру проблемасы, аймақтық сондай-ақ ведоствааралык позиция тұрғысынан қарастыру қажет. Бірақ әртүрлі министрліктер мен ведомствалардың әлеуметтік торабының ажыратылмайтын компоненті болып табылады. Әлеуметтік қызметкерлік мекемелері екі жақты әкімшілік бағыныштылықта болып келуі және қаржыландырудың көптеген көздерін иеленуі жекелеген ведомствалардың қарамағында жұмыс атқаратындағы атап керсетеді. Мысалы: ведомствалардың құрамында ішкі істер органдарында әлеуметтік кызмет көрсетудің мәні келесідей проблемаларды ажыратып көрсету арқылы аныкталады.

1.  Әлеуметтік кызмет  көрсету түрлері мен тәсілдері

2.  Халыкка әлеуметтік көмек көрсету кызметінің және мекемелерінің құрылымдары

3. Аймақтық және ведомствалык әлеуметтік кызметтін компоненттері мен элементтері

4. Мемлекеттік, муниципалдық, қоғамдық, діни жеке мекемелер

5. Әлеуметтік кызмет  көрсетуді ресурстармен қамтамасыз ету: мүліктік, қаржылық, кадрлық, ғылыми- әдістемелік, ақпараттық.Әлеуметтік кызмет көрсетудің жоғарыда аталған компоненттері мен элементтерінің құрылымы бұл жүйенің тұрақтылығын сапалық жағынан анықталғанын сипаттайды.

Шын мәнінде әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні осы өрісте жұмыс істейтін мекемелердің әлеуметтік жұмыстарының әртүрлі субъектілерін талдау арқылы айқындалады.

 

 

               2.2. Әлеуметтік кызмет көрсетудің түрлері, қазіргі түсінігі,

                                                проблемалары.

 

Әлеуметтік кызмет көрсету  проблемаларын зерттеушілср осы  жүйе функциясының екі тобын ажыратады.

1.  мәндік қызметтегі  функциялар: алдын-ала көмек көрсету,  әлеуметтік- реабилитациялық қызмет, әлеуметтік қорғауга бейімделу,  әлеуметтік патронаж.

2.  рухани- қайырымдылық  функциялар: жеке адамдарға қайырымдылык, әлеуметтік кызмет көрсету

Осы функцияларды практикада жүзеге асыру әлеуметтік қызмет көрсету  жұмысын тиімді басқарумен байланысты болып көмекті микро деңгейде бейнелей алады.

Әлеуметтік кызмет көрсетудің тиімділігі нақтылық органдар бар кезде ғана іске асырылады: мемлекеттік, муниципалдык жеке қызмет көрсету түрлері. Қызмет көрсетудің келесідсй түрлері бар:

Материалдык көмек көрсету, ақшалай каражат, тағам өнімдері, медицииалык көмектер, тазалық, денсаулык сақтау кұралдары, аяк киім, бірінші қажеттіліктегі заттар, арнайы көлік техникалык құралдары, мүгедектерге көмек көрсету.

2. Бөтен беруден стандартты  емес, мұқтаж болып отырған азаматтар  мен отбасылық әлеуметтік патронаж. Әлеуметтік тұрмыс қажеттіліктерін өтейтін көмек, медициналық көмекпен қамтамасыз ету, жартылай және толық өзін-өзі қамтамасыз етуге қабілеті жоғары адамдарға көмек көрсету: медициналық, психилогиялық, әлеуметтік еңбек қызметін ұйымдастыру

3. Тұрақты тұрғын үй, пәтері жоқ адамдарға, яғни қорғаныссыз қалған балалар мен жасөспірімдерге уақытша бөлме беру

4. Өз бетімен жүріп  тұратын кабілеттілік сақтаған  қарт адамдарга, мүгедектерге  өмірдің қиын жағдайындағы адамдарга  бір тәулік бойы баспана беру.

5. Азаматтарлың отбасыларга  әлеуметтік-экономикалык салада консультациялық көмек көрсету жэне өмірлік

қызметін медициналык- әлеуметтік көмек көрсету, психологиялык, педагогикалық, құқықтарын қорғау қызметтерін  ұйымдастыру.

6. Реабилитациялык қызметтер:  адамдарды кәсіби-әлеуметтік психологиялык реабилитациялауда көмек көрсету. Жасөспірімдермеи реабилитациялык жұмыс жүргізу.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 Әлеуметтік қызметтер- әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлеріне сәйкес әлеуметтік органның қызметіне  көмек беру іс- әрекеті

Қызметтер акылы және тегін болып келеді. Тегін кызмет түрлері келесідей жағдайда беріледі.

1.  Жасынан ауыруына, мүгедектігіне байланысты өзін-өзі  күтуге кабілетсіз адамдарға;

2.  кәмілетке толмаған  жетімдер мен қорғансыз балалар

3.  жиынтық табысы  әрбір отбасы мүшесіне есептегендегі 4- айлык көрсетікіш тек төмен отбасыларға.

Қазакстан Республикасының  мемлекеттік билік және жергілікті өзін-өзі басқаратын органдары қызметтерді  тегін берудің бөтен де бір  қосымша негіздерін белгілей алады. Акылы әлеуметтік қызметтен мемлекеттік және тегін берудің бөтен де бір қосымша алады.

Ақылы әлеуметтік кызметтер  мемлекеттік жэне муниципалдык әлеуметтік органдарда қолданып жүрген заңнамалардыц  тәртібі бойынша көрсетіледі. Жеке немесе басқа органдарда дербес түрде  және келісім шарт негізінде көрсетіледі.

Әр  түрлі отбасы клиент категориясына қарай: мүгедектер, зейнеткерлер, әскери қызметкерлер, босқындар т.б. әлеуметтік тұрмыстын, әртүрлі технологиялары колданылады.Олардың мақсаты-отбасын  әлеуметтік кызметін реттеу, сақтау. Әлеуметтік қызмет көрсетудің келесі түрлерін белгілеуге болады.