Кеңістік пен Мекен

«Көңіл» екі ұстынның – «дене мен жанның» біріктіруші негізі, ортақ кіндігі. Жан мен тәннің бірлігінен көңіл сипатты «рух» екі үзіндіні үйлестіріп жаңа туындыны әкеледі. Жарыққа ұмтылған әр санада көңілдің құбылған мінезі бірге дүниеге келеді. Көңіл мінезбен астасып жатып, рухтың берік тұғырын қалыптастырады. Қазақи санамызда «Жер Ана» деген ұғым бар. Діни аңыздарда айтылатын «Аспан әке мен Жер ананың» адам жаратылысындағы ортақ байланысы, яғни осы екі тараптан тел еміп туатын адамның табан тірегі ана болса, ұстын жан қалауы әке екендігі туралы айтылады. Адам жаратыларда Алланың ең көркем жаратылысын Аспан менің бойымда жүрсе екен деп армандайды. Ол неге менде емес, жерде журуі тиіс деп шағынады. Жер түптеп келгенде, адам тәнінің мәңгі құт қонар мекені. Яғни тәннің «Жер анамен» қауышатын әлемі. Ал, жан бағзы өз тұрағы аспан әкеге тапсырады. Аспан мен жерді байланыстырып тұратын көңіл-рух жалпақ кеңістікте тұрағын тапқан. Мәңгі ол тұрақтың орны өзгермек емес. Өзгертуші жердегі сәттік аялдама ғана. Біз әуелден бар едік, өлмейміз, бар боламыз.