Гігіенічныя патрабаванні да будынка

І. Гігіенічныя патрабаванні да БУДЫНКА.

Агульнаадукацыйныя ўстановы размяшчаюцца ў 1-4-павярховых будынках. Навучальныя памяшканні для вучняў 1 - 4 класаў дапускаецца размяшчаць не вышэй трэцяга паверху. Вышыня наземных паверхаў будынкаў агульнаадукацыйных устаноў ад падлогі да столі павінна быць не менш 3 м. Размяшчаць вучэбныя памяшканні і памяшканні медыцынскага прызначэння ў падвальных і цокальных паверхах будынка агульнаадукацыйнай установы не дапускаецца.

Планіровачнае размяшчэнне будынка  агульнаадукацыйнай установы на зямельным участку павінна забяспечваць спрыяльныя ўмовы асвятлення і інсаляцыі памяшканняў.

Арыентацыя вокнаў памяшканняў  па баках гарызонту.

№ п/п	Навучальныя памяшканні	Арыентацыя
		аптымальная	дапушчальная
1	Класы	ад 65º да 200º	ад 200º да 295º: не больш 25% навучальных памяшканняў 4 класаў и не больш 50%  памяшканняў 5 – 11 класаў
2	Навучальныя кабінеты, лабараторыі (за выключэннем названых у пунктах 3, 4 гэтай табліцы)	ад 65º да 200º	ад 200º да 65º - не больш 75% навучальных кабінетаў, лабараторый
3	Кабінет выяўленчага мастацтва, кабінет  інфарматыкі і электронна-вылічальнай  тэхнікі	ад 300º да 60º	ад 266º да 60º
4.	Лабараторыя біялогіі	ад 150º да 210º	ад 90º да 270º
5	Спальныя пашканні	ад 50º да 310º

Планіровачнае рашэнне навучальнага будынка агульнаадукацыйнай установы павінна забяспечваць класна-лабараторную сістэму навучання, якая прадугледжвае наяўнасць для кожнага класа ўласнага навучальнага памяшкання (вучэбны клас) і асобных вучэбных кабінетаў і лабараторый, памяшканняў агульнага прызначэння.

Памяшканні агульнаадукацыйнай установы павінны аб’ядноўвацца ў асобныя групы памяшканняў па прызначэнні:

* навучальныя для 1 класаў; 
* навучальныя для 2 - 4 класаў; 
* навучальныя для 5 - 11 класаў; 
* вытворчыя майстэрні і кабінеты абслугоўваючых відаў працы; 
* фізкультурна-спартыўнага прызначэння (фізкультурна-аздараўленчы блок); 
* эстэтычнага выхавання і гуртковай работы (пазаўрочнай дзейнасці); 
* харчблока; 
* бібліятэкі; 
* актавай залы; 
* адміністрацыйна-гаспадарчыя; 
* медыцынскага прызначэння; 
* спальныя; 
* спальні-гульнявыя.

У адпаведнасці з заданнем на праектаванне могуць прадугледжвацца памяшканні для зняцця стомы навучэнцаў і настаўнікаў (памяшканне псіхалагічнай разгрузкі, памяшканні фізкультурна-аздараўленчага прызначэння і іншыя).

Навучальныя памяшканні ў агульнаадукацыйных установах павінны быць выдаленыя ад памяшканняў, якія з’яўляюцца крыніцамі шуму і пахаў (майстэрняў, спартыўных і актавых залаў, харчблока). 
Пры кожным навучальным кабінеце, лабараторыі або групе з 2 - 3 навучальных кабінетаў, лабараторый абсталюецца памяшканне лабаранцкай.

Плошча вучэбных памяшканняў павінна  забяспечыць выдзяленне рабочых зон навучэнцам (размяшчэнне вучнёўскай мэблі) і педагагічнага работніка, прасторы для размяшчэння наглядных дапаможнікаў і тэхнічных сродкаў навучання, зону для рухальнай актыўнасці навучэнцаў і павінна быць не меншая за 2 м 2 на аднаго навучэнца.

Да аздаблення памяшканняў у  агульнаадукацыйных установах прад'яўляюцца наступныя патрабаванні:

1) Сцены вучэбных памяшканняў, калідораў і рэкрэацый, памяшканняў медыцынскага прызначэння, харчблока, у санітарных вузлах, душавых, павінны быць гладкімі, дапускаюць апрацоўку вільготным спосабам.

2) Сцены ў санітарных вузлах, душавых, працэдурных пры медыцынскіх кабінетах, вытворчых памяшканнях харчблока павінны быць дадаткова абліцаваныя керамічнай пліткай (іншымі матэрыяламі з аналагічнымі характарыстыкамі) на вышыню не менш 1,6 м ад падлогі.

3) Над усімі  умывальнымі ракавінамі абсталюецца фартух з керамічнай пліткі на вышыню не меней 1,6 м ад падлогі.

4) Столі ў памяшканнях афарбоўваюцца водатрывалымі фарбамі.

5) Падлогі павінны быць няслізкімі, без шчылін і мець пакрыццё, устойлівае да механічнага ўздзеяння, мыйных сродкаў і сродкаў дэзінфекцыі.

6) Паглогі ў памяшканнях харчблока, санітарных вузлах, душавых высцілаецца керамічнай або мазаічнай шліфаванай пліткай (іншымі матэрыяламі з аналагічнымі характарыстыкамі).

7) Цэментавыя, мармуровыя або іншыя аналагічныя матэрыялы для аздаблення падлог выкарыстоўвацца не павінны.

 

 

ІІ. АБСТАЛЯВАННЕ ПАМЯШКАННЯЎ.

Навучальныя памяшканні, кабінеты, лабараторыі ў навучальных установах абсталююцца вучнёўскімі сталамі і крэсламі ў адпаведнасці з ростам навучэнцаў.

У залежнасці ад прызначэння вучэбных памяшканняў могуць быць выкарыстаны розныя віды вучнёўскай мэблі:

 - школьная парта;

- сталы вучнёўскія аднамесныя і двухмесныя аўдыторныя або лабараторныя у камплекце са крэсламі;

- канторкі.

Крэслы павінны ўсталёўвацца ў  камплекце са сталамі аднаго памеру. Выкарыстаньне замест крэслаў табурэтаў і лавак забараняецца.

Сталы і крэслы, парты павінны  мець лічбавую і каляровую маркіроўку. Каляровую маркіроўку наносяць на абедзвюх баках бачных паверхняў стала і крэсла, парты ў выглядзе круга дыяметрам 10 мм або гарызантальнай паласы памерам не менш за 10 - 15 мм. У кожным навучальным памяшканні ўсталёўваецца вучнёўская мэбля двух-трох памераў у адпаведнасці з ростам навучэнцаў.

Асноўныя памеры вучнёўскай мэблі.

Нумар вучнёў- скай мэблі	Колер маркіроўкі мэблі	Рост вучня, ў мм	Памеры вучнёўскай мэблі
			Вышыня вучнёўскіх сталоў (парт), ў мм	Вышыня вучнёўскіх крэслаў, ў мм
1	Аранжавы	ад 1000 да 1150	460	260
2	Фіялетавы	ад 1150 да 1300	520	300
3	Жоўты	ад 1300 да 1450	580	340
4	Чырвоны	ад 1450 да 1600	640	380
5	Зялёны	ад 1600 да 1750	700	420
6	Блакітны	вышэй 1750	760	460

Асноўным відам вучнёўскай мэблі  для вучняў 1 - 4 класаў павінна быць парта з нахільнай паверхняй  рабочай плоскасці 7 - 15 º. Пярэдні край паверхні сядзення павінен заходзіць за пярэдні край рабочай плоскасці парты (дыстанцыя сядзенні) на 4 см у парт першага нумара, на 5 - 6 см - другога і трэцяга нумароў і на 7 - 8 см - у парт чацвёртага нумара. Можа выкарыстоўвацца варыянт ўстаноўкі ў адным навучальным памяшканні розных відаў вучнёўскай мэблі, у тым ліку канторак.

Да канторка прад'яўляюцца наступныя патрабаванні: 
вышыня над падлогай пярэдняга краю стальніцы канторкі, звернутай да вучня, павінна быць 75 см для навучэнцаў ростам 115 - 130 см, 85 см – ростам 130 см - 145 см, 95 см – ростам 145 см - 160 см; кут нахілу стальніцы павінен быць 15 - 17 º.

Шафы і іншае абсталяванне ўстанаўліваюцца  ў задняй сцяны вучэбнага памяшкання.

Пры расстаноўцы сталоў і парт павінны  выконвацца наступныя патрабаванні:

1) Сталы і парты расстаўляюць пераважна ў 3 рады па нумарах: меншыя - бліжэй да класнай дошкі, вялікія – далей.

2) Сталы і парты для навучэнцаў з парушэннем слыху і гледжання незалежна ад іх нумары ставяць першымі.

3) Сталы і парты ўстанаўліваюцца паралельна сцяне са светлавымі аконнымі праёмамі пры абавязковым левабаковы асвятленні.

4) Адлегласць паміж радаміамі аднамесных сталоў павінна быць не меней 0,5 м, двухместных – не меней 0,6 м.

5) Адлегласць першага рада сталоў і парт ад сцяны са светлавымі аконнымі праёмамі – не меней 0,5 м.

6) Адлегласць трэцяга рада сталоў і парт ад унутранай сцены - не меней 0,5 м.

7) Канторкі ўстанаўліваюцца апошнімі ў радах або першым побач ад сцяны, процілеглай сцяны са светлавымі аконнымі праёмамі з захаваннем патрабаванняў па памерах праходаў.

8) Адлегласць апошніх сталоў, парт да задняй сцены - не менш 0,7 м.

9) Найбольшая аддаленасць апошняга месца навучэнца ад класнай дошкі - не больш 8,6 м.

10) Адлегласць ад першых сталоў, парт да дошкі павінна быць 1,6 - 2,0 м у сярэднім радзе і 2,4 м - у крайніх радах (павінна забяспечваць кут разгляду 35 º).

Адлегласць паміж абсталяваннем у навучальных кабінетах і 
лабараторыях.

Найменне вымярэння	Нарматыўная велічыня, см
Паміж вучнёўскім сталамі ў радзе  – для прафтэхвучылішчаў	70 60
Паміж чарцёжныя сталамі, а таксама  паміж вучнёўскімі сталамі пры  парным размяшчэнні ў радзе	70
Ад задніх радоў вучнёўскіх і  чарцёжных сталоў да задняй сцяны  або ўбудаваных шаф, мадэляў або  макетаў і ад першага шэрагу вучнёўскіх сталоў да дэманстрацыйнага стала	80
Ад дэманстпацыйнага стала да крэйдавай  дошкі	100
Паміж сталом выкладчыка і крэйдавай дошкай або сцяной	90
Ад задніх радоў лабараторных сталоў да сцяны	100
Паміж лабараторнымі сталамі пры двух або адным радзе працуючых	80
Ад пярэдніх радоў вучнёўскіх сталоў да крэйдавай дошкі	240
Тое ж, пры наяўнасці дэманстрацыйнага стала	255
Ад вучнёўскіх і чарцёжных сталоў да сцяны бакавых ўбудаваных шаф або наглядных дапаможнікаў	50
Паміж радамі сталоў – для прафтэхвучылішчаў	70 60

Магчыма выкарыстанне іншых варыянтаў  расстаноўкі мэблі, якія забяспечваюць  нарматыўны ўзровень натуральнай асветленасці працоўных месцаў пры кароткачасовым правабаковым асвятленні на занятках, якія не патрабуюць значнай зрокавай нагрузкі.

Тыпы і памеры дошкі павінны  адпавядаць патрабаванням дзеючага стандарту РБ “Дошкі класныя”. Вышыня подвеса ніжняга краю дошкі павінна быць 95 см. Дошка павінна мець латок для затрымання крэйдавага пылу, захоўвання крэйды, трымальнік для ўказкі і чарцёжных прыладаў.

Кабінеты хіміі, біялогіі, фізікі абсталююцца  сталамі, вучнёўскімі лабараторнымі, сталамі дэманстрацыйнымі.

Кабінеты інфарматыкі абсталююцца  ў адпаведнасці з патрабаваннямі, што прад'яўляюцца Санітарнымі нормамі, правіламі і гігіенічнымі нарматывамі да відэадысплейных тэрміналаў, электронна-вылічальных машын і арганізацыі працы.

Кабінеты замежнай мовы абсталёўваюцца мэбляй ў адпаведнасці з дзеючым ГОСТам “Сталы вучнёўскія для кабінетаў замежнай мовы. Тыпы і функцыянальныя памеры”: сталамі зачыненымі з акустычнымі полукабінамі; сталамі адкрытымі без акустычных полукабін, якія могуць быць аднамесныя, двухмесныя і мнагасекцыйныя.

Кабінеты чарчэння (малявання) абсталююцца сталамі для чарчэння (малявання) у адпаведнасці з ДАСТам “Сталы вучнёўскія для чарчэння і малявання. Тыпы і функцыянальныя памеры “. У сталах для чарчэння і малявання рабочая паверхня крышкі, вырабленая з мяккіх лісцяных парод драўніны, можа не мець ахоўна-дэкаратыўнага пакрыцця.

Кабінеты тэхнічных сродкаў навучання неабходна забяспечыць найлепшымі ўмовамі бачнасці – аптымальная адлегласць ад гледача да экрана, роўная 5-6-кратнай шырыні экрана. Дапускаецца ў вучэбных памяшканнях найбольшае выдаленне гледачоў ад тэлевізара, роўнае 12-кратнай, а найменшае – 3-кратнай шырыні экрана тэлевізара. Дапушчальны гарызантальны вугал, утвораны промнем гледжання вучня да цэнтру ніжняй кромкі экрана і гарызантальнай лініі на ўзроўні вачэй, павінен быць не большы за 30 °.

Пры ўсталёўцы тэлевізара на вышыні вышэй чалавечага росту, яго варта  умацоўваць на сцяне пры дапамозе розных лонеолей, дзякуючы якім экрану можна надаць любы паварот і нахіл, ажыццяўляць ўключэнне і рэгуляванне тэлевізара.

Абсталяванне  ў вучэбна-вытворчых  майстэрнях павінна быць размешчана з дастатковымі праходамі: паміж радамі станкоў – не менш за 1,2 м, паміж станкамі ў радзе – не меней 0,8 м. Станкі і іншае абсталяванне не павінны зацямняць працоўныя месцы.

Куты і рэбры накрывак сталоў, сядзенняў і спінак крэслаў павінны  быць закруглены, не мець вострых выступоўцаў частак і задзірын.