Алматы облысы

Өндіріс процесінде жұмыс атқаруына байланысты жерді бағалау үш аспектіде жүргізіледі:

-өнімділігі  бойынша- жер бағасы өндіріс  құралы ретінде;

-еңбек  шығыны және өндіріс құралы  бойынша жер бағасы еңбек бұйымы  ретінде;

-еңбек  шығыны мен жабдығының тиімділігі  бойынша- ауыл шаруашылық өндірісінің  құралы ретінде жер құнарлылығының  экономикалық бағасы.

Жерді бағалаудың негізгі көрсеткіштері біртұтас жүйені құрайды, онда әрбір көрсеткіш  өз белгісіне ие әрі басқалармен  қызметтік байланыста болады. Жерді  бағалау көрсеткіштері белгілі  сапаның 1 га жеріне есептеледі. Бағалау бірлігін бөлу жербағалық аудандарға бөлу жүйесі және топырақты топқа бөлу арқылы қамтамасыз етіледі. 

Жер сапасының  табиғи белгілерін бағалау агроклиматтық, топырақтық-агрохимиялық, геоботаникалық және басқа мәліметтер негізінде  жүргізіледі. Оны пайдалану арқылы жер-бағалық аудандарға бөлу жүйесі мен жерді сапалы топтау қалыптасады. Бағалау шкалалары жер-бағалау  аудандарына жеке құрылады. Бағалаудың базистік көрсеткіштер жүйесі жерді  бағалаудың сапалы топтары арқылы өңделеді, оның негізінде жер учаскелерінің  бағалау көрсеткіштері мен әкімшілік  аумақтық бірліктер есептеледі.

Есте  ұстайтын жайт-жерді бағалау мен  оны пайдалануды бағалау –  бір ұғым емес. Сапасы бір жерлерді түрліше пайдалануға болады. Тіпті  жақсы жерге қарағанда, нашар  жерді дұрыс және тиімді пайдалану  негізінде алаң бірлігіне шаққанда жоғары өнім алуға болатын жағдайлар  кездеседі. Бұған жерге қосымша  қаржы мен еңбекті жұмсау, жерді  игеру мәдениетінің жоғары деңгейі  арқасында қол жетеді. Сондықтан  шығын мен агротехниканы есепке алмай шыққан өнім бойынша, яғни өндірісті  жүргізу деңгейінде ғана жер сапасын  объективті бағалауға болмайды.

Республикада  ауыл шаруашылығы жерлерін бағалау  жалпы төмендегідей мақсаттарда  жүргізіледі:

-мақсатты  белгілеумен жер учаскелерін  пайдалану тиімділігін анықтау;

-жер  учаскесін кепілге қойып, банкіден  несие алу;

-салық  салу, жалдық төлемдерді анықтау;

-реквизиция  жағдайында мемлекет қажеттілігіне  жер учаскелерін мәжбүрлеп алуда  сотпен сатып алу бағасы мен  төлем көлемін анықтау;

  -жер учаскелерін шаруа серіктестіктерінің жарғылық қорына жарна, не болмаса өндіріс кооперативтеріне пай ретінде беруде;

-жер  учаскесін немесе жерді пайдалану  құқығын сатуда.

      Кадастрлық бағалау құны –  мемлекет жер учаскесін немесе  оны жалға алу құқығын сатқан  кезде қолданылатын инфляцияның  жалпы деңгейі туралы ресми  статистикалық ақпаратқа сәйкес  кезең – кезеңімен нақтыланатын  жер учаскесі үшін төлемақының  базалық ставка және оларға  түзету коэффициенті негізінде  айқындалатын жер учаскесін есептеу  құны.

 

     Жер учаскелерін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жеке 
     меншікке берген кезде олар үшін төлемақының 
                       БАЗАЛЫҚ СТАВКАЛАРЫ                                          

 гектарына мың теңгемен 
                                           (таблицаның жалғасы бар)          

        |   Ауыл      | сұр     |құм.| сұр    |сұр   |тауға    |тауға    |суб. 
  Облыстар | шаруашы. |қоңыр |дар |топы. |топы.|жапсар.|жапсар.|алпі. 
                 |  лығы        |(күріш |       |рақты|рақ.   | лас      | лас     |лік 
                 | алқапта.    | себу   |       |ашық |ты     | және   | және   |және 
                 |  рының      |айма.  |       |және  |(мақ. |таулық |таулық |алпі. 
                 | түрлері      | ғы)    |       |қара.  |та     | ашық   | қара    |лік 
                 |                  |          |       |пайым|шару.| қызыл | топы.   | 
                 |                  |          |       |          |аш.   | қоңыр |рақты   | 
                 |                  |          |       |          |айма.|           | және    | 
                 |                  |          |       |          |ғы)    |          |қызыл    | 
                 |                  |          |       |          |        |           |қоңыр    | 
____________________________________________________________________ 
     1                      2           10      11       12      13       14      15            16 
____________________________________________________________________ 
Ақмола     суарылмайтын 
                  егістік 
                  суармалы 
                  егістік 
                  шабындық 
                  жайылым             1,8

Ақтөбе     суарылмайтын 
               егістік 
               суармалы 
               егістік 
               шабындық 
               жайылым                 1,9

Алматы     суарылмайтын 
                егістік                     14,4        25,6        30,6  
                суармалы 
                егістік                      89,6        82,4       126,9 
                шабындық               11,9         11,9       13,1      11,9 
                жайылым                 2,0          5,6          8,1        9,4     8,1

Атырау     суармалы 
                егістік 
                шабындық 
                жайылым                  1,8

Шығыс      суарылмайтын 
Қазақстан  егістік                       26,8        49,4 
                суармалы 
                егістік 
                шабындық               10,6            11,9   14,4    10,6 
                жайылым                 1,9              5,6    8,1        9,4     8,1

Жамбыл     суарылмайтын 
                 егістік                    15,6             24,4   26,9 
                 суармалы 
                 егістік                     74,5          114,1 
                 шабындық              10,6           10,6       11,9     9,4 
                 жайылым                 1,9            5,6        6,9       8,6     6,9

Батыс        суарылмайтын   
Қазақстан  егістік 
                суармалы 
                 егістік 
                 шабындық 
                  жайылым             1,9

Қарағанды  суарылмайтын   
                  егістік 
                  суармалы 
                 егістік 
                 шабындық 
                 жайылым             1,9

Қызылорда  суармалы 
                  егістік                  99,2 
                  шабындық                          10,6 
                  жайылым             1,9           4,4

Қостанай   суарылмайтын   
                 егістік 
                 суармалы 
                 егістік 
                 шабындық 
                 жайылым             1,9

Маңғыстау  суармалы 
                  егістік 
                   жайылым             1,8

Павлодар   суарылмайтын 
                  егістік 
                  суармалы 
                  егістік 
                  шабындық 
                 жайылым             1,9

Солтүстік    суарылмайтын   
Қазақстан    егістік 
                  суармалы 
                  егістік 
                  шабындық 
                  жайылым

Оңтүстік     суарылмайтын 
Қазақстан    егістік                  16,9         24,4   26,9 
                   суармалы 
                   егістік                  99,2         87,8    204,4    130,5 
                   шабындық           11,9         10,6      11,9 
                   жайылым             2,0           4,4      6,9         8,8        6,8 
____________________________________________________________________

     Түзету коэффиценттері мен аймақтардың шекаралары аудандық маңызы бар қалаларда, кенттер мен селолық елді мекендерде – аудандық атқарушы органның ұсынысы бойынша аудандық өкілді органның, ал облыстық маңызы бар қалаларда (Астана және Алматы қалаларында) облыстық (Астана және Алматы қалалық) атқарушы органның ұсынысы бойынша облыстық (Астан және Алматы қалалық) өкілді органның шешімімен бекітіледі. Бұл ретте арттыратын немесе кемітетін коэффиценттердің шекті (ең жоғары) мөлшері екі еседен аспауға тиіс.

Түзету  коэффициентін есептеу:

• топырақтың сапалық жай-күйі;
• орналасқан орны;
• суландырылуы;
• шаруашылық орталығынан және қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығы.

К= К₁ *К₂*К₃*К₄*К₅*К₆ – түзету коэффициентін есептеу формуласы;

Мұндағы, К₁ . . . . . . . . . . . . К_n - әсер ететін факторлар;

К₁ – (ортақ интегралды түзету коэффициенті)мелиоративтік жай күйдің коэффициенті;

К₂ – жер бедері еңістігінің коэффициенті;

К₃ – шабындық пен жайылым жақсарту коэффициенті, егістік жер учаскесінің сулануы, сумен қамтамасыз етілуі;

К₄ – суландырылу коэффициенті;

К₅ – бағаланатын жер учаскесінің шаруашылық орталықтарынан қашық орналасу коэффициенті;

К₆ – бағаланатын жер учаскесінің қызмет көрсету орталықтарынан қашық орналасу коэффициенті.

Кадастрлық бағалау  құнын анықтау формуласы:

      К_б=К*S*К_база

 

Алматы  облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Ащысай ауылында орналасқан «Мирас» шаруа қожалығының ауыл шаруашылық мақсатына арналған 102 га суармалы егістік жер телімінің кадастрлық бағалау құнын анықтау:

1)түзету коэффициентін анықтау:

мелиоративтік жай күйдің коэффициенті – 1,2;

жер бедері еңістігінің коэффициенті – 1;

суландырылу коэффициенті – 1,2;

бағаланатын жер учаскесінің шаруашылық орталықтарынан қашық орналасу коэффициенті – 1,2;

бағаланатын жер учаскесінің қызмет көрсету  орталықтарынан қашық орналасу коэффициенті – 0,7.

Топырағы: тауға жаппарлас қызыл қоңыр

          К= 1,2*1*1,2*1,2*0,7=1,2

2)кадастрлық  бағалау құнын анықтау:

Ауданы  – 102 га;

Базалық ставка – 126,9;

Түзету  коэффициенті – 1,2.

К_б = 102*1.2*126.9=102000*1.2*126.9=15532560тг

К_б=15532560тг.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы облысы жер қатынастар басқармасының бастығы

(жер қатынастары  бойынша өкілетті органдардың  атаулары)

 

 

_____________                                            ___Рысбек Ш. Қ.________

(Қолы)                                                                       (Аты-жөні)

                                                                        «15» қазан 2012 жыл

 

           Жер телімінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау

                                        АКТІСІ

Жер телімінің  кадастрлық нөмері           03-044-230-125

Жер телімінің  орналасқан жері        Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Ащысай ауылы, 1-Май көшесі, «Мирас» шаруа қожалығы

Жерлер санаты                        Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер

Жер телімінің  пайдалану мақсаты             егістік

Жер телімінің  бағалау құнының есебі        15532560тг.

Атаулары, аймақтың нөмері (ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер үшін)	Көлемі, шаршы метр	Жерге төлем ақының базалық ставкалары, теңге/1 ш.м	Түзету коэффициенті	Кадастрлық (бағалау) құны, теңге
03-044-230-125	120000ш.м.	126,9	1,2	15532560тг.

 

Жер телімінің  кадастрлық(бағалау) құны 15532560 (он бес миллион бес жүз отыз екі мың бес жүз алпыс теңге) құрайды.

                                                                       (Соммасы жазбаша)

Кадастрлық  (бағалау) құны Алматы облысы жер қатынастар басқармасы

____________________________________________анықталады.

                                        Қорытынды

 

      Қорыта келе, Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы Ащысай ауылындағы «Мирас» шаруа қожалығының ауыл шаруашылығы мақсатындағы суармалы егістік жерінің 102 га кадастрлық құнын анықталды. Анықтау барысында түзету коэффициенттеріне әсер ететін факторлар, базалық ставка қолдану арқылы жердің кадастрлық бағасын шығаруды игердік.

   Ауыл шаруашылығы жер-суы ретінде пайдаланылатын жер учаскелерін бағалау үшін ренталық табысты айқындаудағы жалпы табыс ауылшарушылық дақылдарының типтік өнімі динамикасын оны нарықты сату бағасын талдау негізінде (жер учаскесінің шекараларында топырақтың құнарлылығына, тиісті агроөндірістік топырақ топтары бойынша дақылдың өнімділігіне сәйкес) есептеледі. Ренталық табысты есептеу уақытында ескерілетін шығындар өңірлік нарыққа тән болып табылатын өндірістік шығындар мен өндірушінің кірісін қамтиды.