Интернет - глобальды ақпараттық желі

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С. АМАНЖОЛОВ  АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК  УНИВЕРСИТЕТІ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ ҚАРЖЫ  ФАКУЛЬТЕТІ 
 
 
 

 
 

                   Тақырыбы:  Интернет - глобальды ақпараттық желі

                                                          
 
 
 

                                                                                  Орындаған:  Авдихан Ж

                                                                                    Қабылдаған: Ахметова Б.Б. 
 

Өскемен - 2011 ж.

Жоспар

  Кіріспе

1. Интернет туралы негізгі ұғым

 

2. Интернеттің негізгі қосымшалары

     3. Интернет және оның мүмкіндіктері. 

    4.  Адрестiк жүйе                                                 

     5. Интернетттегі  ауқымды  іздестіру жүйелері 

6. Виртуалды энциклопедиялық және анықтамалық басылымдар

 

7. Құжаттарды  электронды турде жеткізу (ЭДД), Мәліметтер базаларымен жұмыс істеу, қажетті  ақпараттарды тауып, тапсырыс беру

8. Көру жабдықтары. Internet Explorer браузерімен жұмыс істеу. Ақпараттарды сақтау және белгі жасау 

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер  
 
 
 
 

 
  
  
  
  
  
  
                                          
 

1. Интернет туралы ұғым.      

Жиырмасыншы ғасырдың  аяғында пайда болған Интернет қазір жер шарының  әр түкпірін байланыстырып сан алуан адамдарды, елдер мен құрылқтарды біріктіріп отыр.       

Интернет 1960 жылдары АҚШ-та дүниеге келдi.Оны соғыс бола қалған жағдайда бір-бірімен телефон арналары арқылы қосылған компьютер желілерімен байланысып отыру үшін АҚШ-ның орталық барлау басқармасының қызметкерлері ойлап тапқан.Алпысыншы жылдардың аяғында  Пентагон ядролық соғыс бола қалғанда компьютер желісінің үзілмеуі үшін арнайы жүйе жасады, тaжiрибенiң ойдағыдай жүргiзiлу барысында ARPA net желiсi пайда болып, ол Калифорниядағы жaне Юта штаты зерттеу орталықтарындағы үш компьютердi ғана бiрiктiрдi.Кейiн ARPAnet бейбiт мақсатқа қызмет  еттi, оны негізінен ғалымдар мен мамандар пайдаланды.Сексенінші жылдардың басында Интернет деген термин пайда болды.Бұл  ағылшынның   халықаралық  желі  деген  сөзі.      

1990-шы  жылдары Интернетке енушілер  саны күрт өсті, ал 2000 жылы оған 5 млн компьютер қосылып, пайдаланушылар  саны 200 миллионнан асты.      

Интернеттiң  мүмкiндiгi шексiз.Талғамыңыз бен көңiл  күйiңiзге қарай одан сiздi қызықтыратын көп нәрсе табуға болады.Yйден шықпай газеттiң тың номерiн парақтағыңыз келеме, мейiлiңiз, тек WWW  немесе Web деп аталатын aлемдiк шырмауықты қолдансаңыз жетедi. Гиперсiлтеме жүйесi арқылы қажеттi басылымықызды санаулы минуттар iшiнде тауып аласыз .       

Планетамыздың кез келген нүктесiндегi ауа райын, ақпараттық агенттiктiң соңғы жаnалықтарын бiлгiңiз келсе Интернет жaрдем беруге aзiр. Шалғай елдерге сапар шексеңiз сiзге қажет елмен, қаламен, қонақ үймен таныса аласыз.Интернеттен ғалым да, бизнесмен де, компьютерлiк ойын әуесқойы да, бәрi-бәрi қажет ақпарат  таба  алады. Интернет күнделiктi тұрмыс пен жұмыстың   айнымас  құралына  айналып  келедi.      

Интернеттің негізі АҚШ-да жасалғанымен, оның нақты  қожайыны жоқ. Әрбір үкімет, компания, университет ақпараттық қызмет ұсына отырып , бұл желінің тек қана өз бөлігіне иелік жасайды.      

Алайда, Интернетке жеке дара ешкім де қожалық  жасай алмайды. Сондықтан ол шын  мәнінде  адамзаттың  әлемдік қазынасы болып табылады.   

TCP/IP –  Интернет желісіне қосылған компьютерлер арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін мәліметтерді бір жүйеге келтіру ережелері немесе оларды құрастыру хаттамасы. 

IP (Internet Protocol) – мәліметтерді оны алушының адресі көрсетілген шағын тақырыптары бар бірнеше бөліктерге  немесе дестелерге бқлетін желіаралық хаттама

TCP (Transmission Control Protocol) – мәліметті жөнелту ісін басқаратын хаттама, ол жілідегі ақпарат дестелерін дұрыс жеткізу үшін жауапты болып саналады 

 
 2. Интернет және оның мүмкіндіктері.

   Интернет- кез-келген компьютерлер мен бүкіл әлем бойынша ақпарат алмасу мен беру мүмкіндігі, желілер жүйесі. Интернет – байланыс арналарын өзара біріктіретін, тораптардың жиынтығы.

   Әрбір тораптар көбіне UNIX  операциялық  жүйесін басқару арқылы жұмыс  істейтін бір немесе бірнеше  қуатты компьютер-сервер болады. Мұндай торапты кейде хост  деп атайды.

  Торапты  оның иесі – провайдер деп  аталатын ұйым немесе Интернет  қызметін жабдықтаушы басқарады.

    Интернет әр түрлі ережемен  жұмыс істейтін желілерді біріктіреді.  Бұл ережелерді үйлестіру үшін  шлюз құрылғысы қызмет етеді.

   Шлюз-басқаша тәсілмен үйлеспейтін плотформаларда, әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін  компьютерлер кіреді. Алайда, ақпарат алмасу кезінде барлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер (хаттамалар) қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысы да басқа кез-келген ЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады.

   Хаттама – ақпаратты желіде беру ережелері (келісімдер, стандарт).

Интернет  хаттамаларының екі  типін айырған  жөн:

-базалық  хаттамалар, Интернет компьютерлерінің кез-келген типтері арасындағы электронды хабарларды заттай жолдау үшін жауап береді. Бұл хаттамалар өзара тығыз байланыстылығы соншалықты оларды көбіне  «ТСРДР хаттамасы»  атты бірыңғай терминмен белгілейді;

—  өте    жоғары   деңгейдегi    қолданбалы    хаттамалар,

мамандандырылған  Интернст қызметi жұмыс iстеуi үшiн жауап  бередi: Һttр хаттамасы (гипермәтiндiк хабарларды беру), ftр хаттамасы (файлдарды беру), tеlnеl хаттамасы (қол жетудiң қашықтауы), электронды почтаның хаттамалары және т.б.     

      ТСР(Тгansmissiоn Соntrоl Рrоtосоl - хабарларды  басқару хаттамасы) көлiктiк деңгейдегi хаттама. Ол ақпарат берудiң қалай өтетiндiгiн басқарады.

      Бұл хаттама бастапқы хабарды бiрнеше шағын фрагменттерге - пакеттергс бөледi. Әрбiр пакетке тақырып қойылады, әрбiрiнде қызметтiк ақпарат бар (жiберушi мен алушының адрестерi, хабардың идентификациясы, хабардағы пакет нөмiрi  және т.б.)

      Тапсырылған адрес бойынша жеке пакеттi жеткiзу үшiн IР-хаттама (Internet  рrotocol) жауапкершiлiк танытады. Бүкiләлемдiк желiнiң әрбiр қатысушысының өзiнiң бiрегей адресi (IР-адрес) болуы тиiс. Мұнсыз ТСР-пакеттердiң қажеттi жұмыс орнына нақты жеткiзiлуi жайлы айтуға болмайды. Бұл адрес төрт байтпен бейнеленедi, мысалы: 195.38.46.11.

      IР-адресiнiң  құрылымы қайсiбiр ТСР-пакет өтетiн әрбiр компьютер осы төрт сандар бойынша алушыға «жақын» болып шығатын пакеттi жуықтағы көршiге жолдау керектiгiн белгiлей алады.

      Интсрнет  қызметi. Электронды почта, Электронды почта, немесе е-mаil) (еlесtгоniс mail— элсктронды почта), адамдар арасындағы байланыс тәсiлдерiнiң бiрi болып табылады. Электронды почтаның Интернеттсгi негiзгi функциясы - планетаның қай нүктесiнде болса да, Интернеттің кез келген екi пайдаланушысы арасында «электронды хаттармен - мәтiндiк хабарлама мен оперативтi өтс тсз алмасуды жүзеге асыру. Электронды ең қосымша мүмкiндiктерiне мыналарды жатқызуға болады. Дыбыстық хабарды, құжаттарды, сызуларды, фотосурет-тердi, бейне материалдарды беру, ғылыми журналға, сирек кiтаптарға, жарнамаға жету және әр түрлi тауарларды жолдау немесе сату, сонымен қатар ұжымдық iс-әрекеттердi программалық қамтамасыз ету, мекемелер мен ұйымдарда құжат айналымын қолдау, ұжымдық жұмысты жоспарлау.

ЕҒТ хаттамалары бойынша электронды почтаның жаңаша пакеттері (Еlесtrоniс Funds Тгansfеr - ақшалай  қаражатты  электронды аудару) және ЕDI (Еlесtrоniс Dаtа  Interchange- мәлiметтермен электронды алмасу) желі бойынша іс жүзінде қас-қағым сәтте «электронды қойылған қолмен» қамтамасыз етілетін ақша, шоттар және басқа қаржылық құжаттарды аударады.

         World Wide Web (WWW) қызметі.  World Wide Web –қазіргі заманға Интернеттің ең танымал қызметі. Оны көбіне Интернетпен теңдестіреді, бірақ шын мәнінде бұл оның көптеген қызметтердің бірі.

              World Wide Web -  Web- серверде сақталатын жүздеген миллион өзара байланысқан электорнды құжаттардан тұратын біртұтас ақпараттық кеңістік. Web-парақтар деп аталатын  Web кеңістігін құрайтын жеке құжаттар. Бұл құжаттарда мәтіндік және (немесе) графикалық ақпарат, сонымен қатар Интернеттің басқа құжаттарына сілтеме болады.

         Тақырып жағынан біріктіліген Web-парақтық  топтарын  Web-тораптар деп аталады.  Бір Web-серыерде бірнеше сайттар  болуы мүмкін. Электронды Web-құжаттар  принтерде басу үшін емес, компьютер  экранында қарап шығуға арналған  және сонымен бірге оның қайсысында екені алдын ала белгісіз. Экран мөлшері де, түсті және графикалық шешілу параметрлері де, клиент компьютері жұмыс істейтін операциялық жүйе де белгісіз. Сондықтан Web- құжаттардың қатаң пішімделуі болмайды. Юезендіру оларды клиенттің компьютеріне шығарған кезде тікелей атқарылады және қарап шығуды орындайтын программаның қондырмаларына сәйкес жүреді.

       Web – парақтарды қарап шығуға  арналған программалар броузерлер  деп аталады.

   World Wide Web түп –түгел гипермәтіндерден тұрады. Гипермәтін –мәтіннің дара блоктарымен байланысты ассоциациялық (мағына бойынша) түрде ұсынылған мәтін. Гипермәтінді қолдану мәтінді сызық бойынша (сөзбе-сөз, сөйлемнен соң сөйлем, парақтан соң парақ)  оқуға емес, қажет болса керекті жерге секіре көшуге мүмкіндік береді. Блоктан блокқа  көшу гиперсілтеменің көмегімен іске асырады.

       Гиперсілтеме – гипермәтіннің (немесе графикалық объектінің) арнайы ерекшеленген фрагменті, мұнда пайдаланушыға көрінбейтін басқа серверге, сайтқа, құжатқа (Web - параққа) немес құжат (блок) фрагментіне нұсқаушы (адрес) болады.

3. Адрестiк жүйе

Интернет-қосымшаларының адрестiк құрылымы (негiзгi парақ) 

қосымша://қосымша.мекеме.домен  
 

Ұйымдық тиiстiлiгi бойынша домендер атаулары 

gov - үкіметтік 

org - үкіметтен ,коммерциядан тыс

edu  - білім

com -коммерциялық

mil - әскери 

net - желілік  

Мысалдар:

http://www.loc.gov (АҚШ Конгресінің кітапханасы)

http://www.cnn.com (CNN Компаниясы) 

Ұйымдық тиiстiлiгi бойынша домендер атаулары

Қосымша ( 2000 ж. қараша айынан, International Corporation for Assigned Names and Numbers) 

museum - музейлер 

name - жеке есімдер 

aero - авиакомпании 

coop - бірлескен, коммерциялық 

biz - бизнес 

info - ақпараттық 

pro - кәсіпқой 

Аймактық белгiсi бойынша домендер атауы 

uk - Великобритания

us - США 

ru - Россия 

se - Швейцария