Автор: Пользователь скрыл имя, 28 Января 2013 в 18:17, курсовая работа
Шығыстар өнім өндіруге кетеді және олар өндіріс көлеміне тәуелді емес, тұрақты сипатқа ма, сатылған өнімнің көрсетілген қызметтің нақты бір түрімен байланысты емес. Кәсіпорын ешнәрсе өндірмесе де, белгілі бір кезеңдердің барысында кезең шығыстарын жасайды. Атап айтқанда:
жалпы және әкімшілік шығындары;
пайыз бойынша шығыстар;
тауар - материалдық қорларды сату бойынша шығыстар.
КІРІСПЕ ............................................................................................................4
I. КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ............ 5
1.1. Кірістер мен шығыстардың мәні ................................................................7
1.2. Кірістер мен шығыстардың есептілігі .........................................................8
II. КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАР ЕСЕПТЕРІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ ...........................................................................10
2.1. Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің міндеті .................................12
2.2. Негізгі құралдардың кіріс есебі ..................................................................15
2.3. Негізгі емес қызметтер бойынша шығыстардың есебі ...........................18
2.4. Кезең шығыстарының есебі.......................................................................22
ҚОРЫТЫНДЫ ..................................................................................................24
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР .................................................................25
1 |
2 |
3 |
4 |
6 |
Жеке немесе заңды тұлғалардан сатылып алынған негізгі құралдарғы: - қалдық құны бойынша:
- қосылған құн салығы сомасына |
121-126 121-126 |
641-643 641-643 |
7 |
Тәуелді, еншілес және бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардан кіріске алынған негізгі құралдар:
|
121-126 121-126 |
671 671 |
8 |
Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан келіп түскен, әзірге ақшасы төленбеген негізгі құралдар:
|
121-126 121-126 |
727 131-134 |
9 |
Басқа да атқарушы органдардан субсидия ретінде келіп түскен негізгі құралдарды кіріске алу:
|
121-126 121-126 |
727 131-134 |
10 |
Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан тегін (ақысыз, қайтарусыз) алынған негізгі құралдарды кіріске алу: - қалдық құны бойынша; - тозу құнына |
121-126 121-126 |
727 131-134 |
11 |
Тексеру немесе түгендеу кезінде артық шыққан немесе бұрын есепке алынбаған негізгі құралдарды кіріске алғанда:
|
121-126 121-126 |
727 131-134 |
12 |
Ұйымның өзінде өндіріліп, кіріске алынатын негізгі құралдар: - негізгі өндірістен - көмекші өндірістен |
121-126 121-126 |
8010 8030 |
Есеп №1. Негізгі құралдар №30 орта мектебіне «компьютер» түрінде 10 данасы, әрқайсысының бағасы 120 000 теңге, демеушілік көмек ретінде алынды. Оларды былайша кіріске алады:
Дебет 2411-2417 Кредит 6280 Σ 1 200 000 теңге
Егер табыс ету құжаттарында тозу сомасы көрсетілсе, онда
А) баланстық құнына Дебет 2411-2417 Кредит 6280 Σ 400000
Б) тозу сомасына Дебет 2411-2417 кредит 2421-2429 Σ 800000
Есеп №2. Егер негізгі құралдар атқарушы үкімет органдарынан демеуқаржы (субсидия) түрінде алынса.
Дебет 2411-2417 Кредит 6230 Σ 1 000 000 теңге
Табыс етілген НҚ пайдалануда болып, құжаттарында тозу құны көрсетілсе, онда:
А) баланстық құнына Дебет 2411-2417 Кредит 6230 Σ 600000
Б) тозу сомасына Дебет 2411-2417 кредит 2421-2429 Σ 400000
Тауар-айырбас операциясы нәтижесінде НҚ келіп түсу (тауар беріліп, орнына НҚ алынған).
Дебет 7010 Кредит 1330 Σ 1 200 000 теңге
Дебет 1210 Кредит 6010 Σ 1 500 000 теңге
Дебет 1210 Кредит 3130 Σ 300 000 теңге
4. алынған НҚ баланстық құнына (егер құжаттарда тозу сомасы көрсетілсе) Дебет 2412 Кредит 3310 Σ 1 500 000 теңге
5. Тозу сомасына (қабылдау-өткізу құжаттары бойынша)
Дебет 2413 Кредит 2423 Σ 200 000 теңге
6. ҚҚС сомасына (әріптетен алынған салық шоты бойынша)
Дебет 1420 Кредит 3310 Σ 300 000 теңге
7. ҚҚС есепке алу Дебет 3130 Кредит 1420 Σ 300 000 теңге
1210- 1 800 000 (1500000+300000)
8. Жыл соңында:
А) шығындар жиынтық табысты кемітеді
Дебет 5410 Кредит 7010 Σ 1 200 000 теңге
Б) кірістер жиынтық табысты арттырады
Дебет 6010 Кредит 5410 Σ 1 500 000 теңге
Аталған операциядан алынатын табыс (571-шоттың кредиттік сальдосы) Σ 300000
Жыл қорытындысы бойынша 6-бөлімнің шоттарында көрсетілген кірістер жиынтық табыстың өсуі: Дебет 6230,6280 кредит 5410
Негізгі құралдарды түгендеу кезінде анықталған артықшылықтары (келіп түскен кезде кіріске алынбағандары) мынадай бухгалтерлік жазбамен кірістеледі: Дебет 2411-2417 кредит 6280
Негізгі емес қызметтердің шығысын есетеу үшін 74 " Негізгі емес цыхметтер бойынша гиыгысы " деп аталатын бөлімше шоттары арналған.
Бүл бөлімшенің шоттары өткізілген активтердің барлық түрлерінің өзіндік қүны, сондай - ақ бағам айырмашылығынан алынған сомалар туралы ақпаратты жинақтауға арналған.
7410- "Материалдъщ емес активтерді сату бойынша шығыстар" шоты сатылған материалдық емес активтердің құны туралы ақпарат жинақтауға арналған.
7410 - шоты бойынша жасалған шоттардың корреспонденциясы келтірілген.
Кесте 2.3.1
7410- шоты бойынша корреспонденция
Қатар № |
Шаруашылық операциялардың мазмұны |
Сомасы, теңге |
Шоттар корреспонденциясы | |||
|
|
|
|
дебет |
кредит | ||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 | ||
1 |
Сатылған материалдық емес активтер, өздерінің белгіленген тәртібінде есептен шығарылады |
30000 |
2740 |
2730 | ||
27430 |
Кредиторлармен есеп айырысу шоттары бойынша бағамдық айырмасы бойынша шығыстары: - бас серіктестіктермен |
89„6 |
7430 |
3330 3340 | ||
|
|
- алынған аввнстар бойынша |
48,3 |
7430 |
4410 | ||
|
|
жабдықтаушылармен жэне мердігерлермен, сондай-ақ басқалармен |
111 |
7430 |
4110 | ||
3 |
Жыл аяғында бағам айырмашылығы бойынша шыққан шығындардаң сомалары жиынтық табыс шотына көшіріліп жазылады |
434,1 |
5410 |
7430 | ||
Келтірілген жазбадан кейін 7410 — шоты жабылуы тиіс.
7430 - " Бағам айырмашылығы бойынша шығысы" шоты бағам айырмасы (теріс ) бойынша шығыстар сомасы туралы ақпаратты жинақтауға арналған, бұл шетелдің конвертелетін валюталарына теңгенің қатынасы бойынша өзгерістер кезінде пайда болады.
Бағам айырмашылығы бойынша шыққан шығындары жөнінде жасалатын шоттар корреспонденциясы келтірілген.
7430 - шоты есепке алынған айырмашылығы бойынша шыққан шығындар есептен шығарылғаннан кейін, бұл шот жабылады.
Кесте 2.3.2.
7430-шоты бойынша корреспонденциясы
Қатар |
Шаруашылық операцияларының мазмұны |
Сомасы, теңге |
Шоттар корреспонденциясы | |||
|
|
|
|
дебет |
кредит | ||
1 |
2 |
4 |
5 | |||
1 |
Белгіленген тэртіпте инвестиция сатылды - бас серіктестігінде |
300000 |
4221 |
|||
|
|
- тэуелді серіктестіктерінде |
500000 |
4221 |
2310 | ||
|
|
бірге бақыланатын заңды тұлғаларында |
100000 |
4221 |
2310 | ||
|
|
- басқа да ұйымдыр |
100000 |
4221 |
2310 | ||
2 |
Белгіленген тэртіпте сатылды: -акциялар |
100000 |
4221 |
1150 | ||
|
|
- облигациялар |
200000 |
4221
|
1130 | ||
- басқа да бағалы қағаздар |
400000 |
4221 |
1150 | |||
3 |
Есепті жылдың аяғында бағалы қағаздарды сатуға байланысты шақкан шығындары жыл аяғында жиынтық табыс шоты көшіріліп жазылды |
1700000 |
5410 |
7410 | ||
7470 -"Басқа да" шоты басқа да қызметтер бойынша шыққан шығындардың сомалары туралы ақпаратты жинақтауға арналған. 7470 -шотта қысқа мерзімді қаржылық инвестицияларының күдікті қүнының өзгеруінен шыққан залалдары, облигацияның сатып алынған және номиналдақ қүндарының айырмасы, әртүрлі валютаны пайдаланудан болған, теріс сомалық айырма, тіркелген активтерді ағымдағы жалға берген кезде болатын амортизациялық аударымдар жэне т.б. негізгі емес қызметтермен байланысты шығыстар есепке алынады.
Кесте 2.3.3.
7470 - шоты бойынша жасалатын шоттар корреспонденциясы
Қатар № |
Шаруашылык операциялардың мазмұны |
Сомасы, теңге |
Шоттар корреспонденциясы | |
|
|
|
|
дебет |
Кредит |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
1 |
Қысқа мерзімді қаржылық инвестицияның ағымдағы өзгерістерінің нәтижесінде алынған зиян көрсетіледі |
80000 |
7470 |
1150 1130 |
2 |
Сатып алу жэне номиналдық қүнының арасындағы айырма сомасы есептен шығарылды |
60000 |
7470 |
1150 |
3 |
Негізгі құралдар мен материалдық активтердің ағымдағы жалғаға берілгендері бойынша есептелген амортизациясы |
200000 |
7470 |
2730 2421 |
4 |
Сомалық айырмасы бойынша шығыстары көрсетіледі |
3000 |
7470 |
2940 |
5 |
Жыл аяғында 7470 шотта есепке алынғын шығысы, жиынтық табыс шотына есептен шығарылады |
343000 |
5410 |
7470 |
7410 - 7470 шоттар бойынша жасалатын аналитикалық (талдамалық) есеп шығындардың баптарына қарай жүргізіледі, ондай шығындардың номенклатурасын кәсіпорынның өзі әзірлейді, сол шығын баптары бойынша тізімдеме жүргізіледі.
Өнім өндіруге кеткен шығыстардан кезеңдік шығыстары болады жэне олар өндіріс көлеміне тэуелді емес, түрақты сипатқа ие, сатылған өнімнің, көрсетілген қызметтің нақты бір түрімен байланысты емес. Кәсіпорын еш нэрсе өндірмесе де, белгілі бір кезең шығыстарын жасайды. Кезең шығыстарына мыналар жатады:
Бүл шығыстар тауар-материалдық қорлардың қалдығына жатқызылмайды,олар өзі орын алған есептік кезеңнің жиынтық табысын азайтып есептен шығарылады. Олар сатылмаған өнімнің және аяқталмаған өндірістің қалдықтарына жатқызылмайды. Жалпы жэне экімшілік шығыстары.шығыстың бүл түріне бүкіл жэне өндірістік - шаруашылық қызметін басқаруға байланысты кезеңдік шығыстар жатады. Жалпы жэне экімшілік шығындарының талдамалы есебі келесі шығыс баптарының типтік номенклатурасы бойынша жүргізіледі.
Кесте 2..
Жалпы және экімшілік шығыстарының типтік номенклатурасы
Баптар № |
Шығыс баптарының мазмұны |
1 |
2 |
1 |
экімшілік персоналға жататын кызметкерлердін, еңбек ақысы |
2 |
Шаруашылық жэне қызмет көрметумен айналысатын қызметкерлердің еңбек ақысы |
3 |
Басқарушы экімшілік аппаратын, қызмет көрсететін қүрылымдық бөлімшелерін, материалдық - техникалық жэне транспорттық қызмет көрсететіндерін ұстау. Оның ішінде қызмет бабында пайдаланатын жеңіл транспортты үстаудың шығысы жэне қызмет бабы үшін жеке жеңіл транспортты пайдалану шығысын компенсациялау |
4 |
Байланыс торабы, дабыл қағу құралдары, есептеу орталықтары жэне басқа да өндіріске жатпайтын техникалық қүралдары (жалпы шаруашылыққа арналған негізгі қүралдардың тозуы; ғимараттардың ағымдық жөндеуге жэне үстауға кеткен шығыстары жэне жалпы шаруашылыққа арналған инвентарлы) |
5 |
өазба саласындағы дайындық жүмыстары бойынша шығындары,егер олар күрделі шығындарға жатпайтын болса |
6 |
Салынып жатқан обьектіні басқаруға кеткен шығыны, еренде олар болмаса, онда оның орнын техникалық қадағаушылар атқарады, сондай-ақ жаңадан салынган обьектіні пайдалануға кеткен шығындар |
7 |
Жобаларда жэне ҚМЖ (СМР) бітпегендерді қалпына келтіру бойынша шығыстары, сондай-ақ бақылау жүргізумен байланысты шығыстары жэне басқа да шығындары |
8 |
экімшілік басқару жүйесін жэне құралын жетілдірумен байлынысты шығыстары | |
9 |
Банкі көрсеткен қызметтерді төлеу | |
10 |
Басқа кйымдардың жалпы шаруашылық басқаруды жүзеге асыруға кеткен қызметі үшін төлем жасау, егерде кэсіпорында ондай функционалдық қызметі болмаса | |
11 |
әкімшілік басқару персоналдарына жүмсалған іссапар шығыстары | |
12 |
Кеңселік, баспалық, почта-телеграфтық жэне телефондық шығыстары | |
13 |
өкілеттік шығыстары | |
14 |
Қызмет көрсететін өндіріс пен шаруашылықтарды үхтау бойынша шығыстары | |
15 |
Жүмыс күшін қабылдауды ұйымдастыруға, мамандарды оқытуға, компенсацияға, комиссиондық шығыстарға кеткен шығындары | |
16 |
Жалпы шаруашылық
арналымындағы негізгі | |
17 |
Салықтар, алымдар | |
18 |
Коммуналдық қызмет, қызметкерлердің еңбегін қорғау, өртке қарсы қорғау шығыстары, сауықтару шығыстары, директорлар кеңесіне кеткен шығыстар жэне басқа да жалпы шаруашылық сипаттағы шығыстары | |
19 |
Тауар-материалдық қорларының қоймада кем шығуын қалпына келтіру шығындары,нормадан тыс жоғалтулар жэне басқа да өндірістік емес шығыстары | |
20 |
Орташа жалақы деңгейінде, уақытша еңбекке жарамсыздығвна жэрдем ақы төлеу | |
21 |
Басқару аппаратының еңбке стажын төлеу, яғни бір жолғы марапаттау төлемдерін жасау | |
22 |
Ақпараттық жэне аудиторлық қызметті төлеу | |
23 |
Денсаулық сақтау обьектілерін, мектеп жасына дейінгі ұйымдарды, мэдениет, спорт, тұрғын үй қорларын ұстау шығыстары | |
24 |
Кэсіпорынды
қайта қүрудан босаған | |
25 |
Сот шығындары | |
26 |
Табысты жасырғанда төленетін айыппұлдар мен өсімақылар Үрланған, жоғалған мүліктердің матириалды жауапты табылмаған немесе дэлелденбеген жағдайда, оларды қалпына еткен шығындары жэне т.б. | |