Корпоративтік қаржы

1. Экономикалық әлеуетті (ресурс жэне қаржы) талдау.
2. Басқарушылық есеп пен есеп беруді енгізу
3. Қызметкерлердің есебін жүргізу
4. Қаржыны басқару жүйесін құру, яғни қаржы есебі орталығын бөлу.
5. Операциялық жэне қаржы бюджетін, сондай-ақ олардың пайдалануын бақылауға арналған тиісті есепті дайындау.

 

   Корпоративтік қаржыны  басқару тиімділігін арттыру мақсатында әрбір компанияда автоматтандырылған бюджеттік жоспарлау жүйесін (жергілікті компьютерлік жүйе) құрып, енгізу орынды. Аталмыш жүйе бюджеттің орындалуы жөнінде жедел (күнделікті) ақпарат алуға және кіріс және шығыс бөлікке дер кезінде нақтылау енгізуге септігін тигізеді. Бюджетті талдаумен қатар бухгалтерлік есеп-қисаптың қаржысын талдау корпоративтік бақылаудың маңызды элементі болып табылады. Қаржыны талдаудың мынадай түрлері қолданылады: 

• деңгейлес; 
• сатылас; 

• трендік; 

• қаржы коэффициенттері (қаржыны тұрақтылығы, төлеу қабілеттілігі, баланстың өтімділігі, активтердің  пайдалылығы, меншік капитал мен сату, активтердің айналымдылық); 
• салыстырмалы (кеңістіктік); 
• факторлық. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II Корпорацияның негізгі капиталы

2.1 Корпорацияның айналым капиталы

 

 

Корпорацияның негізгі  формалары:

- негізгі капитал

- айналым капиталы

Негізгі капитал –  дегеніміз айналымнан тыс активтердің  барлық түрін инвестицияландырған  корпорациялардың қолданатын негізгі  капиталы

Негізгі қорлар дегеніміз – корпорация мүлкі, өнім өндіруде қолданылатын еңбек қорлары ретінде, жұмыс істеуі және қызмет көрсетуі.

Негізгі құралдарға мыналар  жатады:

• Жылжымайтын мүлік /жер, ғимарат, т.б./
• Транспорт
• Құрал жабдықтар

Өндіріске қатысты негізгі  қорлар келесі түрлерге бөлінеді:

1. өндірістік

2. өндірістік емес

Амортизация

Амортизация – бұл  тозу құны дегенді білдіреді, яғни активтердің  амортизациялық құнының қызмет ету  уақытында тозуы. Амортизациялық құн  өзінің алғашқы және жойылу құнының  айырмашылығын білдіреді. Амортизациялық аударым әр есептік кезеңде шығын ретінде белгіленеді

Амортизациялық құнды  шығару үшін келесі әдістер қолданылады:

• Біркелкі жойылу құны
• Өндірістік әдіс
• Жылдамырақ жойылу:

* кумулятивтік әдіс

* азаю қалдығы

Айналым құралдарының түсінігі мен құрамы.

Шаруашылық тәжірбиеде айналым құралдары өндірістік  айналым қорлары және айналыс  қорлары  ретінде болады.

Өндірістік айналым  қорларына шикізат, материалдар, болашақ  кезеңдегі шығындар, құрал-жабдықтар, аяқталмаған өндіріс жатады.

Айналым қорларының айналымдылығы –дайын өнім, ақшалай қаражаттар, дебиторлық қарыздар, т.б жатады.

Айналым құралдары негізгі капиталға (Д) салынған ақшадан басталып, өткізілген өнімнен (Д1) түскен ақшамен аяқталады.

Айналым құралдарының екі  құрамдас бөлігі өндірістік процестерде әр түрлі қызмет етеді. Өндірістік айналым қорлары өндіріс процесін қамтамасыз етеді және де жалпы құрылымында  70-80% -ға дейін құрайды. Айналыс қорлары өтім ортасымен, ақша қаражаттарын құрумен, есеп айырусылармен (30% дан 50% дейін ) байланысты.

Өндірістік қорлардың  құрылу принциптері:

• өндірістік қорлар бойынша нақты мөлшерлерін анықтау;
• ағымдағы қорларға қызмет ету кезіндегі минимум шығындарды қолдану;
• жылдық айналымға қорларды жүйелі қатыстыру;
• инфляция жағдайында өнімнің өзіндік құны бойынша запастардың нақты көрінуі.

Инфляция жағдайында запастарды есептеу тәжірбиесі іске асырылады.

1. ФИФО  әдісі кезінде запастардың құны өнімді алғашқы сатып алынған бағасымен есептелінеді. Сондықтан өнімнің өзіндік құны біршама азяады, ал табыс көбейеді.
2. ЛИФО  әдісі кезінде соңғы сатылымның бағасы бойынша запастарды алып тастайды. Бұл әдіс нақты бағаны анықтауға мүмкіндік береді де өзіндік құны өсіп, пайда төмендейді.

Дебиторлық борыштар. Дебиторлық борыштарды басқаруға мыналар жатады:

• дебиторлық қарыздың көлемі мен айналым активтерінің жалпы сомасындағы салыстырмалы салмағын бағалау қажет;
• дебиторлық қарыздардың орташа өтелу кезеңін есептеу қажет.

Корпорация шығындарының экономикалық жіктеуі.  Корпорациялардың әрекет ету барысында экономикалық мазмұны мен мақсаты белгілеулеріне байланысты әр түрлі шығындары болады. Олар: өнім өткізу  мен өндіруге, өндірістің ұлғаюы, мен жетілуіне  кететін шығындар, коллективтің әр түрлі мәдени -әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандыруға жұмсалатын шығындар өзіндік құн формасына ие болады.

Өнімнің өзіндік құны дегеніміз - өнім өндіру барысында оған жұмсалған табиғи ресурстар, материалдар, шикізаттар, отын, энергия, негізгі қорлар, еңбек ресурстары  және оны өндіру мен өткізуге кеткен басқа да шығындарды айтамыз.

Олар әрбір өндіріс  циклін өнімді өткізуден түскен табыспен өтейді.

Олар көлеміне қарай  шығындарды ауыспалы және тұрақты етіп, ал өнімнің өзіндік құнына қосу тәсілі бойынша тікелей және жанама шығындар етіп бөледі.

Ауыспалы (өзгермелі) шығындар-деп  өндіріс көлеміне тікелей пропоционалды  тәуелділікте болатын шығындырды айтамыз. Оларға материалдар мен енбек  ақыға жұмсалатын шығындар жатады.

Тұрақты шығындарға өндіріс көлемі өзгерген кезде мүлдем өзгермейтін немесе аз ғана өзгеретін шығындар жатады.

Тікелей шығындар өнім өндірудің  технологиялық процесіне шарттасқан, яғни нақты өнімді өндіруге кететін  өндіріс шығындарына  (шығындарының құрамына) тікелей қосылады.

Корпорация  қызметін қаржылық ресурстармен қамтамысыз ету мен дамытудағы табыстардың  рөлі.

Табыстардың жіктелуі мен қызметі. Табыс корпорацияның  негізгі бағалаушы көрсеткіші ретінде.

Корпорация  жиынтық (жалпы) табысы, оның құрамы мен  құрылымы.

Өнім, жұмыс және қызмет көрсетуді сатудан түсетін табыс, корпорацияны қаржыландырудын негізгі көзі. «Қосылған құн» түсінігі және оның құрамы. Нарықтық қосылған құн және экономикалық қосылған құн.

Мүлікті сатудан  түсетін табыс: оның пайда болу және қолданылуының себептері.Компанияны сатудан тыс қузметінен түсетін табыстар. Өнімді сатудан түсетін табысты жомспарлау әдіситері мен оның көлеміне әсер ететін факторлар.

Маржиналдық табыс.Таза табыс: қаржылық нәтижесі, жоспарлау, бөлу мен пайдаланудың қәзіргі жүйесі.Корпорацияның пайдалылығы.

Корпорациялар қызметінде меншік капиталынын ролі. Корпорациялардың меншік капиталының  құрамы және құрылымы.

Жарғы капитал  – корпорацияның меншікті қаражаттардың  негізгі алашқы көзі. Қосымша капитал  негізгі қорлардың қайта бағалау  қорытыны және компаниялардың эмиссиялық қызметі ретінде.

Компаниянын қаржыландыруды ұзақ мерзімді қарыздық көздерін қолдану  және тарту мақсаты.

Қаржыландыру  көздерінің ұзақ мерзімді түрлері: ұзақ мерзімді банктік ссудалар, лизинг, ипотекалық мемлекеттік және жеке инвестициялар, акционерлік капитал.

Компанияның эмиссиялық қызметі қарыздық міндемелер мен  акциялардың түрлі нысандары.

Франчайзинг және қаражаттарды тартудың басқа көздері. Қысқа және ұзақ мерзімді қаржыландыру банктік және  коммерциялық несие. Несиені беру мен жабу тәртібі. Несиелеу әдістері. Несиелік қабілеттілікті бағалау.

Қаржыландырудың жыңа құралдары: факторинг, форфейтинг, форвардылық  және фьючерстік келісім шарттары және т.б.

Капиталдың  бағасы мен құрылымы түсінігі. Капитал  құнының тұжырымдамасы – компанияларды қаржыландыру теориясының негізі.

Капитал құрылымын  аңықтайтын факторлар. Капитал құнының  түрлері: ішкі, нарықтық баланстық, шекті, жойылу, инвестициялық. Капитал құнын  бағалау әдістері. Капитал левериджі.

Компания капиталының  құны мен құрамының өзара байланысы. Капиталдың оңтайлы құрылымын анықтау. Қазақстан кәсіпорындары үшін капитал құрылымы теориясының мәні.

Қаржылық жоспарлаудың міндеті мен қағидалары. Қаржылық жоспарлаудың негізгі әдістері. Қаржылық жоспарлаудың өндірістік жоспар көрсеткіштерімен өзара байланысы.

<span class="dash041e_0431_044b_0447_043d_044b_0439__Char" style=" font-family: 'KZ Times New Roman', 'Arial'; font-size: 14pt; text-dec