Автор: Пользователь скрыл имя, 28 Февраля 2012 в 19:15, лекция
Қаржы дегеніміз – французша қолдағы ақша, кіріс деген ұғымды білдірген. Ал мемлекеттің пайда болып, оның дамуына сәйкес тауар – ақша айырбасының дамуына байланысты экономикалық өмір сақынасына көтерілген қаржы ұғымы ақша қаражаты қорын және оны пайдалану процесін айқындайтын экономикалық категория болып табылады. Сонан қаржының негізгі мәнісі тауар-ақша қатынастарын білдіруге саяды.
Тақырыптар, және олардын мазмуны
Тақырып 1. Қаржы нарығының инфрақүрылымы және оның негізгі элементтері
1Қаржы нарығы, делдалдары түралы түсінік.
2.Қаржы нарығы және оның қүрылымы.
3.Қор биржалары және олардың қаржы нарығындағы ролі
Тақырып 2. Капитал нарығы
1 Капитал нарығы түралы түсінік.
2.Жай акциялар. Облигациялар. Вексельдер
3 Капитл нарығының қатысушылары.
Тақырып 3. Ақша нарығы
1Ақша және ақша нарығы туралы түсінік
2 Қысқа мерзімді қазыналық вексельдер және оларға мінездеме.
3 Депозиттік сертификаттардың түрлері және оларды шығару ерекшеліктері.
Тақырып 4 Валюталық нарықтар
1 Валюталық нарықтың дамуы
2 Валюталарды айырбастау
3 Биржалық және биржадан тыс валюта нарықтары
Тақырып 5 Туынды бағалы қағаздар нарығы
1 Туынды бағалы қағаздар туралы түсінік
2 Форвардтық, опциондық, фьючерстік келісімдер
3 Туынды бағалы қағаздарды шығару мен орналастырудың ерекшеліктері
Тақырып 6 Әлемдік қаржы нарығы
1 Әлемдік қаржы нарығының қалыптасуы.
2 Евронарық және шетелдік валюта нарығы.
3 Әлемдік ақша орталықтары.
Тақырып 7 Коммерциялық банктердің қаржы нарығындағы қызметі
1 Қаржы нарығы инфрақұрылымындағы банктердің ролі.
2 Коммерциялық банктердің бағалы қағаздар бойынша операциялары
3 Коммерциялық банктер бағалы қағаздар нарығында эмитенттер және инвесторлар ретінде.
Тақырып 8 Зейнетақы қорлары
1Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесі.
2 Жинақтаушы зейнетақы қорын дамытудың проблемалары
Тақырып 9 Сақтандыру компаниялары
1Сақтандырудың экономикалық мәні.
2 Сақтандырудың жіктелуі
3 Сақтандыру компаниясының комерциялық қызметі
Тақырып 10 Инвестициялық компаниялар және қорлар
1 Инвестициялық компаниялар мен қорлардың күрылуы мен қызметі
2 Инвестициялық компаниялар мен қорлардың экономикадақы ролі
3 Түрақты және өзгермелі бағалы қағаздар коржыны (портфелі)
Тақырып 11 Қаржы нарығындағы брокерлік-дилерлік қызмет
1 Қор нарығындағы кәсіби қызмет
2 Брокерлер,дилерлержәне трейдерлер
3 Биржалық мәмілелер,фъючестік контрактілер және опциондар
Тақырып 11 Қаржы нарығындағы брокерлік-дилерлік қызмет
1 Қор нарығындағы кәсіби қызмет
2 Брокерле, диллерлер және трейдерлер
3 Биржалық мәмілелер, фьючерсті келісімдер және опциондар
Тақырып 12 Қазақстан Республикасының Үлттық банкі –қаржы нарығын реттеуші орган
1 Үлттық банктің қызметтері, өкілеттілігі және міндеттері
2 Реттеуші органның негізгі қызметтері : бағалы қағаздар нарығының қарқынды дамуын қамтамасыз ету
3 Заңдар, нормативтік актілер және нүсқауларды дайындауға қатысу
Тақырып 13 Өзін-өзі реттеуші ұйымдар
1 Қаржы нарығындағы кәсіби қатысушыларының өзін-өзі реттеу ұйымдарының ролі
2 Өзін-өзі реттеу ұйымдарының мәртебесі
3 Коммерциялық банктердің, мемлекеттік емесзейнетақы қорлардың брокер-дилердің,тіркеушілердің ассоциациялары
Тақырып 14 Қазақстанның қаржы нарығының даму стратегиясы
1 Қазақстан Республикасында қаржы нарығының негізгі бағыттары
2 Инвистициялық салымдарды ынталандыру
3 Қаржы нарығын дамытудың мемлекеттік қолдауы
5. Капитал нарығының құрылымын сызып көрсетіңіз
Тақырып 4. Ақша нарығы нарығы
Ұй тапсырмасы:
1. Жазбаша жауап беріңіз
Ақша нарығының қажеттілігі неде?
Ақша нарығының қаржылық құралдары қандай?
2.Тест сұрақтарына жауап беріңіз
1. Банк қозғалмайтын мүлікті кепілдікке алып, несиеге берілетін ақшалы қаражат:
А) тұтыну несиесі
Ә) ипотекалық несие
Б) банктік несие
В) коммерциялық несие
2. Әлемдік тәжірибеде депозиттік сертификаттардың қанша түрі бар?
А) 3
Ә) 1
Б) 4
В) 2
3. Ақша нарығы – бұл:
А) ұлттық несие және депозит нарығының жиынтығы, мұнда орталық банк, коммерциялық банктер мен қаржы институттары қысқа мерзімді несие беру жөнінде операциялар жасайды.
Ә) қазыналық міндеттемелермен қамтамасыз етілетін қысқа мерзімді зайымның түрін білдіреді.
Б) қаржылық мекемелер мен әртүрлі субьектілерге берілетін ақшалай түрдегі несие болып табылады.
В) шетел валюталары, бұл валюталармен коммерциялық банк осы валюталарды шығарған елдерден тыс жерлерге қолма-қол ақшасыз депозиттік несие операцияларын жүзеге асырады.
4. 12 айға дейінгі мерзімге берілетін несие түрі:
А) ұзақ мерзімді несие
Ә) орта мерзімді несие
Б) қысқа мерзімді несие
В) дұрыс жауабы жоқ
5. Ақша нарығының инструментіне жатпайтынын көрсетіңіз.
А) мемлекеттік облигация
Ә) ұлттық валюта
Б) коммерциялық қағаздар
В) вексель
3.«Иә» немесе«Жоқ» деп жауап беріңіз
1. Ақша нарығының басты экономикалық функциясы – ақшаны эмиссиялау ма?
2. Мерзімді депозиттер мен жинақ салымдарының бір түріне депозиттік және жинақ сертификаттарын жатқызуға болады ма?
3Несие өтеу қабілеті – кәсіпорынның борышты міндеттерін толығымен және уақытында есепке алу қабілеті.
4Капитал нарығын қаржы нарығына жатқыза аламыз ба?
5Жинақ сертификатының мерзімі 1 жылдан 3 жылға дайінгі мерзім аралығын құрайды.
4.Терминдердің тиісті анықтамаларын табыңыздар
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 |
Форфетирлеу
Тантьема
Сконто шегерімі
Спот
Фьючерстік келісім шарт
Форвард
Қаржы Фьючерсі
Своп
Трейдер
Опцион
|
А) Ақысы дереу төленетін нақты тауар (валюта , бағалы қағаздар) жөніндегі биржалық мәміле.
Б) Келешектегі тауар жеткізілімі туралы келісім, мұнда тауардың сапасы, талаптары, төлем талаптары, жағдайлары қарастырылады. Келісім шарт сауда тақырыбы болып табылады.
В) Шұғыл (жылдам) жеткізілім шартымен( спот мәмілесі) қайсы бір активті сатып алу( сату) жөніндегі мәміле , бұл орайда сонымен бірге белгілі бір мерзімге кері мәміле жасалады.
Г) Акционерлік қоғамдардың , банктердің сақтандыру компанияларының басшылары үшін пайдадан төленетін пайыз түрінде белгілейтін қосымша сыйақы.
Д) Коммерциялық вексельдерді, сыртқы сауда мәмілелері бойынша басқа да борышқорлық талаптарды сату үшін айналымсыз сату арқылы экспотты несиелендіру.
Е) Келешекте қайсы бір активтерді тіркелген бағасы бойынша сатып алуға немесе сатуға таңдау құқығы. Сатушы немесе сатып алушы өз құқығын актив құнының өзгеруіне байланысты шешеді.
Ж) Нақты тауар (валюта, бағалы қағаздар) жөніндегі биржалық мәміле, бұл орайда, белгілі бір мерзім өткеннен кейін жеткізіп беруге міндеттенеді. Осы уақыт ішінде тауардың бағасы өзгеруі мүмкін болғандықтан, форвард мәмілесінің бағасы спот мәмілесі бағасының серпініне қарай белгіленеді.
З) Қолма-қол ақшалай төлегені үшін немесе төлемдерді мерзімінен бұрын төлегені үшін берілетін баға шегерімі. Құнның 3-5 пайызын құрайды.
И) Делдалдық фирманың бағалы қағаздарды сатып алу және сату жөніндегі тапсырыстарды тікелей орындайтын қызметкері.
К) Шын мәнінде кредитті сату болып табылатын биржалық келісімдері. Келісім шартта алу-сату сипаттамасы қатаң тірелген. Сатып алушы фьючерсті кейіннен қайта сату құқын алады. |
Терминдердің тиісті анықтамаларын табыңыздар
Терминдер | Анықтамалар |
1. Ақша нарығы
2. Тұтыну несиесі
3. Бағалы қағазды қайта сатып алу негізінде сату келісімі (РЕПО операциясы)
4.Депозиттік сертификат
5. Банктік несие
6. Коммерциялық несие
7. Евровалюта | А) Қаржылық мекемелер мен әртүрлі субьектілерге берілетін ақшалай түрдегі несие болып табылады.
Ә) Сатушылардың сатылған тауарларға төлемді кейінге қалдыру түрінде сатып алушыға тауар формасында беретін несие.
Б) Ақшалай қаражат салымы туралы эмитент-банктің жазбаша құжаты, ол салымшының (заңды тұлғаның) белгіленген мерзімі өткеннен кейін салым сомасы мен ол бойынша пайызды банктің кез-келген мекемесінен алу құқысын куәландырады.
В) ұлттық несие және депозит нарығының жиынтығы, мұнда орталық банк, коммерциялық банктер мен қаржы институттары қысқа мерзімді несие беру жөнінде операциялар жасайды.
Г) шетел валюталары, бұл валюталармен коммерциялық банк осы валюталарды шығарған елдерден тыс жерлерге қолма-қол ақшасыз депозиттік несие операцияларын жүзеге асырады.
Д) халықтың тұтыну мұқтаждықтарын куәландыру құралы ретінде пайдаланылады. Бұл несиеде жеке адамдар қарыз алушылар болып табылады, ал несие мекемелері, кәсіпорындар мен ұйымдар несие беруші болып табылады. Халықтың төлем қабілеті бар сұранымын ынталандыру.
Е) қазыналық міндеттемелермен қамтамасыз етілетін қысқа мерзімді зайымның түрін білдіреді. |
. 5. Ақша нарығының құрылымын сызып көрсетіңіз
Тақырып 5. Алтын нарығы
Ұй тапсырмасы:
1. Жазбаша жауап беріңіз
Алтын нарығының қажеттілігі неде?
Тест сұрақтарына жауап беріңіз
1. Алтынның маңызы:
А) алтын қымбат бағалы металл
В) ұзақ кезең бойы пайдаланылады
С) ақша тауар ретінде қолданылады
Д) барлық жауабы дұрыс емес
Е) барлығы дұрыс
2. Алтын стандарты тұңғыш рет ақша жүйесі тұрғысында қай жылы қалыптасты:
А) 1816 ж.
В) 1815 ж.
С) 1817 ж.
Д) 1820 ж.
Е) 1819 ж.
3. Алтын стандарты тұңғыш рет ақша жүйесі тұрғысында қандай елде қалыптасты:
А) Америкада
В) Ұлыбританияда
С) Қытайда
Д) Грецияда
Е) Египетте
4. Қазақстандағы алтын кеніштері орналасқан аумақтарды атаңыз:
А) Ақбақай, Бестөбе
В) Жолымбет, Большевик
С) Бақыршық
Д) Васильковское, Суздальское
Е) барлығы дұрыс
5. Алтын аса көп мөлшерде қандай жерлерде өндіріледі:
А) Калифорнияда
В) Аляскада
С) Қытайда
Д) А және В
Е) А және С
6. Алтын нарқының түрлері
А) дүние- жүзілік
В) елдің өз ішінде еркін түрде жүргізілетін алтын нарқы
С) жергілілікті жерде бақылауға алынған нарық
Д) қара нарық
Е) барлығы дұрыс
7. Нарықтық қатынастарда алтынға байланысты форвардттық жұмыстардың түрлері
А) Хеджирование әдісі
В) алып- сатарлық мақсаттағы жедел келісім жасау әдісі
С) арбитраждық
Д) барлық жауабы дұрыс емес
Е) барлығы дұрыс
8. Своп операциясы
А) алтын сатуды көздейді
В) алтынды сатып алуды көздейді
С) А және В
Д) қолдағы алтынды сату мен келісім- шартқа байланысты алтын сату шаралары өзара ұштастыруды көздейді
Е) барлығы дұрыс
3.«Иә» немесе«Жоқ» деп жауап беріңіз
Алтын стандарты тұңғыш peт Ұлыбританияда қолданылды
Алтын ақшаға әр уақыттаа емін-еркін айырбасталатынды
4.Терминдердің тиісті анықтамаларын табыңыздар
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 |
Авизо
Несие
Трансферттер
Тезаврация
Стагфляция
Бонус
Несие капиталы
Хайринг
Стагнация
Боналар |
а) Пайыз түрінде ақы төлем қайтару шартымен берілетін ақша капиталы .
б) Жеке адамдардың алтынды құймалар, теңгелер нысанында, сондай-ақ зергерлік бұйымдар түрінде жинауы.
В) Өндірістегі, саудадағы және басқа нышандарындағы тоқырау
Г) Өзара есеп айырысудың жай күніндегі өзгерістер туралы немесе ақша аудару , тауар жіберу туралы бір контрагенттің басқа контрагентке жолдайтын хабарламасы.
Д) Қарыз шартына қатысушы біреулердің басқа бір қатысушыларға қайтару және әдеттегідей , көрсетілген мезгілде пайыз төлеу шартымен материалдық құндылықтар немесе ақша беру.
Е) Шетел валютасын бір елден екінші елге аудару, екі немесе бірнеше елдің валюталарын аудару жөніндегі операциялар.
Ж) Ұсақ құнды , майда ақша ретінде айналысқа уақытша жіберілетін қағаз ақша белгілері . Қолданыстан шығып қалған , коллекцияға айналған ақша.
З) Машиналар мен жабдықты орташа мерзімдік жалға алу.
И) Қосымша сыйақы, жекелеген келісім шарттарына сәйкес сатушы беретін қосымша шегерім.
К) Өндірістің құлдырауының инфляциямен ұштасуы жағдайындағы тоқыраумен сипатталатын ел экономикасының жай-күйі.
|
. 5. Алтын нарығының құрылымын сызып көрсетіңіз
Тақырып 5. Валюталық нарықтар
Ұй тапсырмасы:
1. Жазбаша жауап беріңіз
Валюталық нарықтың қажеттілігі неде?
Валюталық қатынастарды реттеу неге қажет?
2.Тест сұрақтарына жауап беріңіз
1. Валюталық нарық дегеніміз не?
А) валютаға деген сұраныс
В) валютаны сату жөніндегі ресми орталық
С) валютаны сатып- алу жөніндегі ресми орталық
Д) В және С
Е) барлық жауабы дұрыс.
2. Валюталық нарық түрлерін атаңыз
А) дүниежүзілік, аймақтық
В) аймақтық, ұлттық
С) дүниежүзілік, ұлттық
Д) аймақтық
Е) С және Д.
3. Шетелдік валютаны ұлттық валютаға қатысты бағалаудың қандай әдісі бар?
А) тікелей, жанама
В) тура жанама
С) жанама
Д) тура
Е) барлық жауабы дұрыс емес.
4. Тікелей бағалау әдісі бойынша
А) шетелдік валюта ұлттық валютаға, яғни ақша бірлігіне қарай бағаланады
В) валюталар түрі тек ағылшындық фунт стерлинг бойынша бағаланады
С) ұлттық валюта шетелдік валютаға, яғни ақша бірлігіне қарай бағаланады
Д) А және В
Е) В және С
5. Жанама бағалау әдісі бойынша
А) шетелдік валюта ұлттық валютаға, яғни ақша бірлігіне қарай бағаланады
В) валюталар түрі тек ағылшындық фунт стерлинг бойынша бағаланады
С) ұлттық валюта шетелд3к валютаға, яғни ақша бірлігіне қарай бағаланады
Д) А және В
Е) В және С
6. Валюталық нарыққа байланысты қызмет түрлерінде үлкен роль атқаратын
А) дилерлер
В) брокерлер
С) менеджерлер
Д) А және С
Е) В және С
7. Банкаралық нарық түрлері
А) тікелей банкаралық нарық
В) жанама банкаралық нарық
С) тура банкаралық нарық
Д) брокерлік банкаралық нарық
Е) А және Д
8. Валюталық нарықта банктің позициясының түрлері:
А) ашық позиция;
В) жабық позиция;
С) қысқа мерзімді
Д) ұзақ мерзімді
Е) барлық жауабы дұрыс.
3.«Иә» немесе«Жоқ» деп жауап беріңіз
Тақырып 4 1 Валюталық нарықтың дамуы
2 Валюталарды айырбастау
3 Биржалық және биржадан тыс валюта нарықтары
Валюта қашан пайда болды?
“Валюта” – Итальян тілінен аударғанда “баға”, “құн” деген мағынаны білдіреді. Валюта – белгілі бір елдің ақша өлшемі, яғни теңге, евро, доллар т.с.с. Валютаның пайда болуы ақшаның пайда болуымен байланысты. Ақша алғашқыда натуралды заттай түрде, кейінрек метал түрінде, соңына таман қағаз ақша пайда болды. Ең алғаш рет метал ақша б.д.д. ІІІ – ғасырда римде басылған. Б.д.д. да VII – VIII ғасырларда Малайзиядағы Лидия мемлекетінде және ежелгі Грецияда басылған. ІХ – Х ғасырларда Европа елдерінде басылып шыға бастады.