-«Көгілдір фишка»
ретінде анықталып, мемлекет оларда
үлес қосушы ретінде қалдырылды.
-Мемлекеттік мүлікті
республикалық және коммуналдық
деп бөлу жүргізілді; бұл жергілікті
бюджеттер табыстарын жоғарылатуды
және аймақтардың міндеттерінен
шыға отырып,жергілікті жерлерде
инвестициялық саясат жүргізуді
көздейді.
1999-2000жылдары Мемлекеттік
мүлік комитеті мен оның облыстық
бөлімшелері 34,5 мыңнан астам мемлекеттік
меншік объектілерін, соның ішінде
1991-1992 жылдары 6,2 мың объектіні
купондарға және ресей рубльдеріне
жекешелендірді;28 мыңдай объект 1993-2000
жылдары ұлттық валюта енгізілгеннен
кейін жекешелендірілді.
Алғашқы кезеңде
жекешелендіруден 4144млн рубль алынған.1993-2000
жылдары республикада жекешелендіруден
215,4 млрд тг,соның ішінде акционерлік
қоғамдар акцияларын сатудан
90%- тен астамы түсті.
« Сонымен жекешелендіру
де өз межесіне жетті.Ел не
алып, мемлекетте не қалғаны да
жұрттың көз алдында. Ырықтандыру
жолында біз үлкен жетістіктерге
жеттік» деп ашып айтты Президент
Н Назарбаев өзінің «Қазақстан-2030»
атты Жолдауында.
Ендігі міндет-
осы айтылған салаларды көтеруде
болса керек.
3 Қазақстан Республикасындағы
жеке меншіктің даму жағдайлары
Республикамызда
нарықтық қарым - қатынастарды
қалыптастыру бағытында көптеген
шаралар жүзеге асырылуда.Оның
сан алуан, тәуелсіз және тең
құқықты субъектілерінің болуы
– нарықты қалыптастыру мен
оның тиімді жұмыс істеуінің
қажетті шартыЯғни бұл мемлекет
меншігіндегі кәсіпорындардың негізгі
мемлекеттік басқару органдарына
тікелей бағынудан құтқарып,оларды
акционерлік, кооперативтік және
т б кәсіпорындарға айналдыруды
қажет етті.
Мемлекеттік меншіктің
бүкіл қоғамды түгел қамтитын
сипатынан айыру, меншікті мемлекет
иелігінен алу, акционерлік, кооперативтік
және жеке меншікке негізделген
кәсіпорындардың алуан түрлерін
қалыптастыру адамдардың шаруашылық
және еңбекке деген ынта-жігерінің
арта түсуіне жол ашып, әлеуметтік
қиындықтарды жеңілдетті.
Қазақстан Республикасының
«Меншік туралы Заңының» біршама
ерекшеліктері бар.Сөз болып отырған
заң –алғаш рет республиканың
өз меншігін айқындап берді.Сөйтіп
біздің республикамызда да меншіктің
алуан түрлілігіне тұңғыш рет
заң жүзінде рұқсат берілді.Заңымыздың
45-бабында былай деп атап айтылған:
«Қазақстан Республикасының экономикасы
сан алуан меншік түрлеріне
негізделеді. (Қазіргі уақытта Қазақстан
Республикасында қалыптасқан меншіктің
экономикалық түрлерін 1-кестеден
көруге болады).
Бүгінде біз
осы Қазақстан Республикасында
меншіктің алуан
түрлері мен формаларын
қалыптастырған
–«Мемлекет иелігінен алу және
жекешелендіру» саясатының нақты
қайтарымын көріп отырмыз.Соңғы
жылдары мемлекеттік меншікті
сатудан ғана емес,сонымен бірге
оны білгірлерпен басқарудан
да айтарлықтай қаржы табудың
үрдісі байқала бастады.
1999 жылдың қорытындысы
бойынша мемлекеттік акциялар
пакетіне дивиденттерінің түсімі
бір миллиард 170 миллион теңге
дерлік болды.2001жылғы 1-маусымдағы
жағдай бойынша 2000 жыл үшін
мемлекттік акциялар пакетіне
республикалық бюджетке түскен
табыстағы сомасы бір миллиард
649 миллион теңгені құрап, тұтастай
алғанда жыл қорытындысы бойынша
5,9 миллиард теңге алынатын болды.Бұл
цифрлар жекешелендірілген кәсіпорындардағы
өндірістің жағдайы мен қаржы
ахуалында сапалық өзгерістерді
айқын көрсетеді.
Дивиденттен келетін
түсімдермен қатар соңғы жылдары
басқарушы компаниялар бюджетке
мемлекеттік меншік нысандарын
басқарғаны үшін төлемдер аударуда.Осылайша,
2001 жылы республикалық бюджеттің
табысына бір ғана «Қазақмыс»
корпорациясынан 35 миллион доллар
түсті.(Мемлекеттік пакеттерді сату
жөнінде және жалпы жекешелендірудің
даму үрдісін соңғы жылдың
қорытындысы бойынша мәліметтерді
2-3 кестелерден көруге болады.
Егер жекешелендірудің
экономикалық тиімділігі туралы
сөз ететін болсақ, онда қазір
нақты мыналарды атап айтуға
болады: оның сенімділігі мен
қажеттілігі сондайлық , өткенді
көксеушілер кейде ауызға алатын
алқылықтардың
санын барша жұртшылық мойындаған
табыстар әлдеқашан артығымен
жауып кетті. Өткен он жылдағы
жекешелендірудің табыстары ғана
220 миллиард тенге шамасында болды.
1993 жылдан бергі
Қазақстан экономикасына тікелей
инвестициялардың жалпы көлемі 14
миллиард долларындай болды.Ал
бұл біздің еліміздің биік
имиджінің, яғни жақсыаттылығының,
шетелдік әріптестер тарапынан
деген сенімнің көрінісі емес
пе?