Қорытынды

       Капитал  айналым уакытты бүкіл авансыналатын  капитал өндіріс пен айналыс сатысынан өтетіндіктен,  оның айналымдылығын тездету,  пайдалы қазбалар өндіруді жетілдіру мен  өткізу  көлемін арттыруда өте маңызды.

      Өндірістік қорларды құру сатысында қосалқы қорларға экономикалық негізделген нормаларды енгізу; өнім жеткізушілерді тұтынушыларға жақындату, тікелей экономикалық байланыстарды кең көлемде пайдалану; материалдық-техникалық жабдықтаудың сақтау жүйесін кеңейтіп, материалдар мен жабдықтарды көтерме сауда әдісімен сатып алу, тиеу түсіру жұмыстарын кешенді механикаландыру мен автоматтандыруды енгізу керек.

        Айналыс сатысында пайдалы қазбаларды  өндіретін кәсіпорындар, оларды  сатып алатындарға тез жеткізу.есептеу жүйесін жетілдіру тікелей шаруашылық байланыстар бойынша тапсырыстарды орындау барысында өнім сату көлемін арттыру.келісім шартқа сәйкес өнімді уақытында жөнелту жатады.

       Капиталдың ауыспалы айналымының  жылдамдығы, оның бір жыл ішінде  жасаланатын айналымының саны  мен өлшенеді, ол көп факторларға  байланысты. Олардың ішіндегі бастылары: өндіргіш  капиталының  негізгі  капиталымен  айналмалы капиталға қаншалықты  арақатынаста бөлінетіндігі. Айналмалы капитал айналымның жылдамдығы, негізгі капитал айналымының жылдамдығынан жоғары. Сондықтан бүкіл капиталдың  айналым уақыты  неғұрлым аз болып, айналым жылдамдығы көп жоғары болса, айналмалы капиталдың авансыланған капиталдағы үлесі соғұрлым  жоғары. Капитал айналымның  жеделдеуі  өндіріс уақытын немесе  екеуінің айналысын қысқарту деген сөз, ол авансыланған капиталдың шамасын азайтып,  оны пайдалану тиімділігінің артқанын  айғақтайды.

      Сөйтіп, айналым  қаражаттардың  айналымдылығын жылдамдату үшін, өндірістік және шаруашылық шаралардың екі комплексін енгізу керек. Айналымды арттыруды қамтамасыз ететін шарларға мыналар жатады:

        Еңбек өнімділігін арттыру, өндірістік процестерді механикаландыру мен автоматтандыру,

        Жоспарлы тапсырманы  қатал орындау

        Кәсіпорындардың айналым қаражаттары  керектігін төмендеуін қамтамсыз  ететін шараларға мыналар жатады:

        әр түрлі материалдар шығындарынан  меншікті нормаларын төмендету

        кымбат және тапшы материалдарды   арзан материалдармен ауыстыру.

      Айналым қаражаттарына айналымдылығын  тездету осы қаражаттардың бір  бөлігін босатып, қосымша айналым  қаражаттарсыз көбірек өнім шығаруға  мүмкіндік береді.

Пайдаланған  әдебиеттер тізімі

 А.К. Ерали  , М.Ғ. Қабылбеков  «Кәсіпорын экономикасы»