Кәсіпкерлік

СӨЖ-дің күнтізбелік-тақырыптық жоспары

Кәсіби педагогика пәнінен глоссарий

Кәсіптік білім - бұл белгілі бір жүйеде кәсіп бойынша алынған білім, білік және дағды жиынтығы және оны тиісті кәсіптік ортада пайдалана білудің ережелері мен нормалар тәртібі.

Кәсіптік оқыту - бұл оқушы мен инженер-педагогтің кәсіп бойыша ғылыми-техникалық ілімді игеру мен кәсіптік білік, дағды қалыптастыруда бірлескен іс-әрекеті.

Кәсіптік тәрбие - оқушы мен инженер-педагогтың белгілі бір кәсіптік ортада жеке тұлғаның өзін-өзі алып жүру ережелері мен нормаларының жиынтығын қамтитын әлеуметтік құбылыс.

Кәсіп - қоғамдық еңбек бөлінісінде жалпы адамзаттық мораль нормаларымен келісілген еңбек түрі жене адамзат үшін материалды игіліктер бастамасы.

Мамандық - белгілі бір кәсіп саласы бойынша шағын ауқымды еңбек түрін қамтиды. Кейбір кәсіп саласының қызметіне орай мамандандыру процесі жүргізіледі.

Кейбір кәсіп саласындағы мамандық қызметінде мамандандыру процесі де жүргізіледі

Біліктілік - бұл белгілі бір кәсіптік қызмет саласын атқаруға тиісті дайындық деңгейі бар адам. Яғни, біліктілік дегеніміз -кәсіпті тиісті дәрежеде игеру дағдысы.

Тәрбие – тұлғаны қалыптастыруға мақсатты түрде бағытталған процесс.  Қоғамдық-тарихи тәжірибені, жоғары моралдық нормаларды, ғылыми дүниетанымды, еңбек ету және тәртіп мәдениетін  жаңа ұрпаққа беру процесі.

Тәрбие арқылы тұлғаның дүниеге көзқарасы, мінез-құлқы, жалпы адамдық қасиеттері қалыптасады.

Білім беру  - табиғат және қоғам жайында жинақталған білім жүйесін, ойлау амалдарын жеке адамның меңгеруін және оны өмірде тиімді қолдана білу процесі.

Білім беру ұғымын алғаш рет педагогикаға енгізген ғалым И.Г.Песталоцци.

Оқыту – арнайы ұйымдастырылған, мақсатты, басқарылатын оқушы мен оқытушының оқушылар өзара әрекет ету процесі. Бұл процесс оқушыларға білім, білік, дағдыларды меңгертуге, дүниеге көзқарастарын қалыптастыруға,  оқушылардың потенциялдық мүмкіндіктері мен ақыл-ой күштерін дамытуға, алдыға қойған мақсаттарына сай өз білімдерін жетілдіру дағдыларын бекітуге бағытталған. Оқыту екі жақты процесс.

Даму – адам ағзасының сандық және сапалық жағынан өзгеру процесі мен нәтижесі. Тұлғаның дамуы  ішкі және сыртқы, басқарылатын және басқарылмайтын,  әлеуметтік және табиғи факторлардың ықпалымен жүзеге асады.

Адам тұлғасының психикалық процестерінің, күш-қуаттық, рухани әлеуметтік т.б. дамуын бөліп қарастыруға болады.

Қалыптастыру - әр түрлі (экологиялық, әлеуметтік, экономикалық, идеологиялық, психологиялық, тәрбие, тұқым қуалау т.б. ) факторлардың ықпалымен адамның құрылу (даму) барысы (становления) және нәтижесі. Ол адам тұлғасының аятталған, кемеліне келген деңгейін көрсетеді.

Өзін-өзі тәрбиелеу – адамның өзінің жағымды қасиеттерін қалыптастыруға және жетілдіруге, ал жағымсыз жақтарын жоюға  саналы әрі мақсатты түрде бағытталған іс-әрекеті. Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі шарты адам өзін-өзі жақсы білуі керек, сондай-ақ өзін-өзі дұрыс бағалай білуі, өзіндік санасы, алдыға қойған анық мақсаты, идеалы болуы қажет.

Өз бетімен білім алу – тұлғаның нақты бір мақсатқа жетуге, өзінің танымдық қызығушылығын, жалпы мәдениеттілік және кәсіптік сұранысты қанағаттандыруға, кәсіптік сапасын арттыруға бағытталған жүйелі түрде арнайы ұйымдастырылған танымдық іс-әрекеті.

Ғылымның әдіснамасы дегеніміз – ғылыми танымның құрылу принциптері, түрлері мен тәсілдері туралы ілім.

Педагогика ғылымының әдіснамасы – бұл педагогикалық теориялардың негізі мен құрылымы туралы, педагогикалық құбылыстар мен процестерді зерттеу туралы, білімдерді алу амалдары туралы білімдердің жүйесі.

Педагогикалық зерттеу әдістері  дегеніміз – құбылыстарды жан-жақты білуге және ғылыми мәселелерді шешуге бағытталған тәсілдердің жиынтығы.

Педагогикалық процесс дегеніміз- тәрбиеші мен тәрбиеленушінің алдыға қойған мақсатқа жетуіне бағытталған өзара әрекеттесуі немесе әлеуметтік тәжірибенің тұлға бойында қалыптасу процесі.

Жеке адамның дамуы дегеніміз – оның нерв жүйесіндегі функционалдық мүмкіншіліктерінің, психикалық процестерінің, адамгершілік қасиеттерінің білімінің, көзқарастарының, оқу қабілетінің адам баласы жасаған материалдық және рухани байлықты игерудің және сол байлықты келешекте жасаудың даму тарихы.

Акселерация - баланың қарқынды даму құбылысы, яғни баланың ерте жыныстық дамуы және мінезіндегі психофизиологиялық өзгерістер.

Білім беру жүйесі – білім беру қызметін көрсететін білім беру мекемелерінің желісі.

Аксиология - тұлғаның, ұжымның, қоғамның материалдық, мәдени, рухани, адамгершілік және психологиялық құндылықтары туралы философиялық ілім. Қазіргі педагогиканың әдіснамалық негізі ретінде қарастырылады. Оның негізіне адам өмірінің құндылығын түсіну туралы педагогикалық көзқарастар жүйесі алынған.

Тренинг - интерактивті оқыту формасы. Оның мақсаты тұлғааралық және кәсіптік қатынас тәртібін жетілдіру. Мұғалімдерді кәсіби жағынан даярлаудың бір әдісі болып табылады.

Индивид – табиғаттағы жеке бір жан ретіндегі адам; адам қоғамының жеке бір өкілі.

Тұлға - адамдар ортасында өзінің позициясын еркін және нақты анықтай алатын, қоғамның  өкілі. Адам тұлға болып туылмайды, тек әлеуметтену процесінде тұлға болады. Қоршаған ортамен өзара әрекеттесу, қоғаммен және адамдармен, мәдениетпен қарым-қатынас  барысында қалыптасады.

Құндылық бағдар -1) адамның материалдық және рухани құндылықтарға өзіндік қатынасы, оның сенімі мен ұстаным жүйесі. 2) адамның объектілерді оның мәніне қарай саралау амалы.