Экономиканын дамуын бағалау кезіндегі мемлекеттік қаржылық бақылаудың ұлттық көрсеткіштері

Автор: Пользователь скрыл имя, 14 Октября 2012 в 23:37, реферат

Описание работы

Экономикалық жүйенің орнықтылық кепілі едәуір қаржылық-материалдық ресурстар болуымен, әлеуметтік әлеует пен адам капиталын дамытуға қолайлы жағдай қалыптастырумен, сондай-ақ ресурстар алмасу варианттарын кеңейтумен қамтамасыз етіледі.

Работа содержит 1 файл

Экономиканын дамуын бағалау кезіндегі мемлекеттік қаржылық бақылаудың ұлттық көрсеткіштері реферат Нархоз 2012-00.docx

— 94.45 Кб (Скачать)

Экономиканын дамуын бағалау кезіндегі  мемлекеттік қаржылық бақылаудың ұлттық көрсеткіштері

 

   Экономикалық жүйенің орнықтылық  кепілі едәуір қаржылық-материалдық  ресурстар болуымен, әлеуметтік  әлеует пен адам капиталын  дамытуға қолайлы жағдай қалыптастырумен,  сондай-ақ ресурстар алмасу варианттарын кеңейтумен қамтамасыз етіледі.   Дамыған елдерде экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету – мемлекеттік саясаттың приориетті бағыты, сондықтан экономикалық қауіпсіздік сөзсіз кепілдеме ретінде екі денгейде түсініледі:

   ●   сыртқы саясат – мемлекет  егемендігі;

   ●   ішкі саясат – қоғамның  әлеуметтік – экономикалық тұрақтылығы.

    Экономикалық жүйе тұрақты болған  сайын , экономика өмірге икемдірек  болады, яғни қауіпсіздігін бағалау  жоғарылайды.

 

    Кесте 1 - Экономикалық дамуды қамтамасыз етудің бағалау көрсеткіштердің жүйесі     

критериялар

индикаторлар

ұстанымдар

қауіпсіздік құрлымы

            1

              2

            3

             4

  • Мемлекеттің ресурс потенциялы
  • Ресурстарды,

капиталды

және еңбекті

қолдану

тиімділігінің

 денгейі

- Экономика -ның бәсекеге

 қабілеттігі

- Егемендік

- Әлеуметтік

 тұрақтылық 

 

    

  • Өмір денгейі мен сапасы
  • Инфлияция қарқыны
  • Жұмыссыздық

     нормасы

  • ЖІӨ-нің

   экономикалық 

   өсуі

  • Бюджет

      Дефициті

  • Мемлекеттік

     қарыз

  • Әлемдік

     экономикаға     

     кіріктірме 

  • Алтын валюта  

     қорлары

  • Көлеңкелі

     Экономика

       қызметі

 

      

 

- Кешендік 

- Тұрақтылық

- Жеткіліктілік 

  - Өзгергіштік

  • Превентивтілік
  • Транспарент- 

  тілік 

Технологиялық

- Азық  – түлік

-    Қаржы –

    несиелік

-  Өндірістік

-   Сыртқы

  экономикалық

- Инвестиция  –

  лық

- Энергетика -

  лық 

-  Көлік –

   байланыс

- Әлеуметтік

 


   Алынған көзі:  Интернет « www.Google.kz »                                                                                    

Кесте 2 - Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде экономикалық жүйе тармақтарының мақсаттары мен міндеттері.

Аты

мақсаттары

міндеттері

Қаржы-кредиттік

Қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету

Ұлттық валюта орнықтылығы мен  алтын-валюталық қорларының өсуін  қолдау

Инвестициялық

Тартылған қаражаттарды тиімді пайдалану  және қайтару механизмдерін жасау

Өнеркәсіптік және ғылымды көп  керек ететін салаларға инвестициялар  тарту

Технологиялық

Ғылымды көп керек ететін және жоғары технологиялық өнім өндіру

Әлемдік нарықта бәсекелесуге қабілетті  өнімдер жасау

Көлік-коммуникациялық

Баламалы көлік коммуникацияларының  жүйесін кеңейту

Өзара ауыстыратын көліктік күретамыр  құру

Энергетикалық

Экономика салаларын дамытуға қажетті  электр қуатын жеткілікті мөлшерде өндіру

Электр қуатының баламалы және қосымша  көздерін қалыптастыру үшін жағдай жасау

Өнеркәсіптік

Индустриальдық секторды дамыту, оның ішінде қорғаныс өнеркәсібін

Қосымша жұмыс орындарын құру және халықтың экономикалық белсенділігін  арттыру жолымен жұмыссздар санын  азайту

Азық-түліктік

Азық-түлік тауарларымен қамтамасыз ету

Отандық тамақ өнімдерін өндіру

Әлеуметтік-экономикалық

Кедейшілік деңгейін төмендету, халықтың өмір сүру сапасын арттыру

Қосымша жұмыс орындарын құру және халықтың экономикалық белсенділігін  арттыру жолымен жұмыссыздар  санын азайту

Сыртқы экономикалық

Экономиканың ашықтығы сақталып отырған  жағдайында сыртқы экономикалық ықпалдан ішкі нарықты қорғау

Елдің халықаралық еңбек бөлінісі мен халықаралық қаржы ұйымдарының  қатысуын қамтамасыз ету





Алынған көзі: Г.С.Вечканов «Экономическая безопасность», Вектор,2005г

   Экономикалық қауіпсіздік – сандық және сапалық жағынан анықталған экономика жағдайы. Экономиклық қауыпсіздік параметрлері-экономикалық қаржы деңгейімен дәрежесін өлшейтін сандық және сапалық көрсеткіштер.

   Экономикалық қауіпсіздік көрсеткіштері  – ұлттық экономиканың, оның өндіргіш  поненциалының, сонымен қатар  экономикалық қауіпсіздік қатерлерінің  жағдайын сипаттайтын көрсеткіштер  болып табылады. Экономикалық қауіпсіздікті  қамтамасыз ету жүйесінде көрсеткіштердің  өздерінен гөрі олардың асып  кетуге болмайтын ең төменгі  мөлшері маңыздырақ. Мұндай шекті  мөлшерді білу қажет, себебі  шекті мөлшерлерден кеткен соң  қайталанып отыратын өндірістің  дұрыс дамуы бұзылып, ол әртүрлі  күйзеліске ұшырай бастайды. Сонымен,  шекті мөлшер – бұл сандық  индикаторлар, оларды сақтамаған  жағдайда экономикалық қауіпсіздікке  қатер төнетін, экономикалық дамудың  әртүрлі элементтерінің дұрыс  дамуына кедергі келтіретін ұлттық  экономикалық мүдделер мен шаруашылық  қызмет пропорцияларының қатынастарының  рұқсат етілетін шегін сипаттайды.[14,85-89б]

  Экономикалық  қауіпсіздік көрсекткіштерін пайдаланудағы  кейбір кемшіліктерді атап өтер  болсақ:

  1. Экономикалық қауіпсіздіктің көрсеткіштерін бастапқы мәндерін анықтауда бірыңғай әдістер мен тәсілдердің болмауы. Қолданылатын методология көбіне субъективті сипатқа ие. Бастапқы мәндер ретінде көп жағдайда жеке елдің, көбіне дамыған елдердің көрсеткіштері алынады. Мұндай көрсеткіштер Қазақстан экономикасының даму ерекшеліктерін көрсете алмайды.
  2. Бастапқы мәндердің анықталған жетістіктері қол жеткен жетістіктерді бағалауды сипаттайды, бірақ ары қарай даму тенденциясын сипаттай алмайды. Экономика бір орында тұрмайтын динамикалық дамушы жүйе болып табылады.
  3. Бастапқы мәндердің біреуінен немесе бірнешеуінен ауытқуы экономиканың экономикалық құлдырау фазасына енгендігін білдірмейді.[11,74б]

  Аталған  кемшіліктерге қарамастан, экономикалық  қауіпсіздік көрсеткіштері мен  олардың бастапқы мәндері елдің  қауіпсіздік жағдайының мониторниг  тәжірибесінде кең қолданылады.

Мысал: ретінде (ішкі қауіптілікке) жұмыссыздық деңгейін, жақсы қамтамасыз етілген және нашар  қамтамасыз етілген халық топтары  табыстарының арасындағы алшақтықтар, инфляция қарқынын айтуға болады. Олардың  шекті жіберілген мөлшерлеріне жақындауы  қоғамның экономикалық-әлеуметтік тұрақтылығына  қауіптіліктің жоғарылағанынан  хабардар етсе, ал көрсеткіштердің  шекті немесе бастапқы мәндерден  асып кетуі қоғамның тұрақсыздық  пен әлеуметтік қақтығыстар зонасына енгендігін, яғни экономикалық қауіпсіздіктің нақты бұзылғандығын көрсетеді.

 

 

Кесте 3 - Экономикалық дамуды бағалаудың негізгі көрсеткіштері

 

 

Индикаторлар

Шекті мәндер (әлемдік стандарт)

1. 

ЖІӨ-ң жан басына шаққандағы мөлшері (орта әлемдіктен)

100%

2. 

Потенциалды ЖІӨ жоғалту

30-40%

3. 

Инфляция деңгейі

30-40%

4. 

Ақша массасы (М2), ЖІӨ-ге пайыз бойынша

50%

5. 

Сыртқы қарыз көлемі, ЖІӨ-ге пайыз  бойынша

25%                       

6. 

Ішкі қарыз көлемі, ЖІӨ-ге пайыз  бойынша

30%

7. 

Бюджет дефициті, ЖІӨ-ге пайыз бойынша

5%

8. 

Шығынды және тиімсіз кәсіпорындар үлесі

10%

9. 

Өндірістегі

70-50%

10. 

Шығарылатын өнім көлеміндегі жаңа өнім түрлерінің

       үлесі

10%

11. 

Ішкі тұтынымдағы (оның ішінде сатудағы) импорттың

       үлесі 

30 (25)%

12. 

Өңдеуші өндіріс өнімдерінің экспорттағы  үлесі

30%

13. 

Жасырын және фрикциондықты қоса есептегендегі

      жұмыссыздық  деңгейі

7-8%

14. 

Ұлттық экономиканың криминалдануы (100 мың адам

      басына  шаққандағы қылмыс саны)

5000%

15. 

Өмір сүру минимумынан төмен табыс  алатын адамдардың

       үлесі

7%

16. 

10 пайыз өте төмен табысты және 10 пайыз өте жоғары

       табысты  халық топтары арасындағы айырмашылық,

       көлеңкелі  экономиканы қоса есептегенде

8 рет

17. 

Халықтың өмір сүру жасының ұзақтығы

70 жыл

18. 

Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігі (10 балдық

       шкаламен)

5 балл

19. 

Инвестициялар көлемі, ЖІӨ-ге пайыз бойынша

25%

20. 

Білім алуға жұмсалған шығындар, ЖІӨ-ге пайыз ретінде

10%

21.

Ғылыми зерттеулерге жұмсалған шығындар, ЖІӨ-ге

       пайыз   ретінде

2%


Алынған көзі:  М.В. Сандарчук «Экономическая безопасность государства в условиях переходного  периода: традиции, опыт, проблемы», Астана, 2010г.

 

 

 

   Кесте 4 - Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштері

 

 

Индикаторлар

Шекті мәндер (әлемдік стандарт)

Қазақстан бойынша нақты көрсеткіштері

 

1.  Инфляция деңгейі

30-40%

11,50%

 

2.  Сыртқы қарыз көлемі, ЖІӨ-

     ге пайыз  бойынша

25%                       

28-30%

 

3.  Өндірістегі қайта өңдеу

     өнеркәсібінің  үлесі

70-50%

22-27%

 

4.  Шығарылатын өнім

     көлеміндегі  жаңа өнім

     түрлерінің  үлесі

10%

2,8-3,8%

 

5.  Ішкі тұтынымдағы (оның

     ішінде сатудағы) импорттың

     үлесі 

30 (25)%

65%

 

6.  10 пайыз өте төмен табысты

     және 10 пайыз  өте жоғары

     табысты халық  топтары

     арасындағы  айырмашылық,

     көлеңкелі  экономиканы

     қоса есептегенде

8 рет

14-16 рет

 

7.  Ұлттық экономиканың

     бәсекеге қабілеттілігі  (10

     балдық шкаламен)

5 балл

2,5 балл

 

8.  Инвестициялар көлемі, ЖІӨ-

     ге пайыз  бойынша

25%

13%

 

9.  Ғылыми зерттеулерге

    жұмсалған шығындар, ЖІӨ-

    ге  пайыз ретінде

2%

0,23%


  Алынған  көзі: «Мемлекеттің экономикалық  қауіпсіздігін қамтамасыз етудің  өзекті мәселелері», Қаржы полициясы  органдарының құрылғанына 17 жыл  толуына арналған халықаралық  ғылыми-практикалық конференцияның  материалдары – 1 бөлім, Астана, 2010ж.

Информация о работе Экономиканын дамуын бағалау кезіндегі мемлекеттік қаржылық бақылаудың ұлттық көрсеткіштері