Францияның жалпы экономикалық жағдайы

    ҚҚС  – ң отаны да осы Франция  мемлекеті болып саналады . Ол 1954 жылы Лоре оқымыстының еңбегңмен енгізілген . Салық бюджеттік түсімдердің 45 ℅ ҚҚС – ның үлесінде .

    Қазіргі  кезде бұл салықтың негізгі  ставкасы 18,5 ℅ . Кейбір тауар түрлеріне  , мысалы : автомобиль , кино тауарлары  , темекі бұйымдары , бағалы терілерге жоғарылатылған мөлшерлеме 22 ℅ қолданылады . Ал , төмендетілген 5,5 ℅ азық – түлік тауарларының көптеген түрлеріне , ауыл шаруашылық өнімдеріне , кітаптар мен дәрі – дәрмектерге қолданылады .

    Бұл  салық бойынша айтарлықтай жеңілдіктер де қарастырылған . Мысалы , 1991 жылдың қаржы заңдылығындағы 25 бапқа сәйкес , кәсіпорын , егер қаржы жылындағы айналымы 70 мың франктан аспаған жағдайда , бұл салықтан босатылады .

    Осымен  қоса , ҚҚс – нан мыналар босатылады :

· мәдени , споттық , тәрбиелік , әлеуметтік , әкімшілік  салалардағы істерді жүзеге асыратын мемлекеттік мекемелер ;

· медицина және білім беру ;

· кейбір еркін  мамандықтар : жеке мұғалімдік іс , жеке тәжірибеленуші дәрігерлер , рухани шығармашылықпен  айналысатын адамдар .

    Салық  төлеушіге таңдау мүмкіндігі  де берілетін жайлар болады , яғни  ҚҚС – н төлеу ме , немесе  табыс салығын төлеу ме? Бұл  ғимаратты жалға бергенде , қаржы  және банк ісінде ; әдеби , әртістік , спорттық салада , жергілікті шаруашылықта берілетін жеңілдік түрлері .

    Сондай  – ақ , тұтыныс салықтары ҚҚС  – мен қоса басқа да жанама  салықтармен толықтырылады , яғни  акциздер . Акцизделетін тауарлар  тізіміне мыналар кіреді : алкоголь  ішімдіктері , темекі бұйымдары  , сіріңке , оттық , бағалы металдан жасалған бұйымдар , қант және кондитер бұйымдары , сыра және минералды суы , автомобиль көліктерінің кейбір түрлері , ұшқыш аппаратары .

    Кеден  баждарын да қажетті салықтар  қатарына қосуға болады . Кеден  баждарының басты мақсаты –  табыс табу емес , ішкі нарықты қорғау , сондай – ақ ауыл шаруашылығы мен ұлттық өнеркәсіпті де қорғау болып табылады . кеден баждары мемлекеттің экономикалық саясатының құралы ретінде пайдаланылады .

    Табыс  салықтарын кәсіпорындар және  жеке тұлғалар төлейді . Кәсіпорындардың таза табысына салық салынады . Салықтың жалпы мөлшерлемесі – 34 ℅ . Кейбір жағдайларда ол 42 ℅ көтеріледі . Әлдеқайда төмен мөлшерлемелер 10 – нан 24 ℅ жер пайдаланылуынан түскен табыстарға , құнды қағаздарға салынған салымдарға т.б. қолданылады .

    Ал  жеке тұлғалардан алынатын табыс  салығы Францияның мемлекеттік  бюджеттеріндегі түсімдердің 20 ℅  жуығын қамтамсыз етеді . Бұл  салық мөлшерлемесі прогрессивті  сипатта . 0 – ден 56,8 ℅ мөлшерлемесі  табыс көлеміне қарай қолданылады  . 0 – мөлшерлеме дегеніміз , табысы 18140 фрактен аспайтын жеке тұлғаларға қолданылады , яғни салыққа ілінбейді деген сөз .

    Барынша  көп мөлшерлеме 246770 франктан асатын  табыстарға салынады . Ақшалай капиталдардан  түскен атбыстарға да салық  салынады . Қозғалмайтын мүлікті сатудан түскен пайда , салық салынатын табыстарға қосылады . Ал құнды қағаздар операциясынан түскен пайдаға 16 ℅ мөлшерлеме қолданылады .

    Қозғалмайтын  мүлік операциясымен байланысты  пайдаға да салық салынады , егер  келісім шарт саласы 20 мың фрактан асса . Бұл жағдайда үш мөлшерлеме қарастырылған – 4,5 ℅ және 7 ℅ өнер бұйымдарына және де 7,5 ℅  бағалы келісім шарттары үшін .

    Келесі  жерде меншікке салынатын салық  туралы тоқтаған жөн . Мүліктер  қатарына мыналар жатады : ғимараттар , өнеркәсіптік және ауыл шаруашылық кәсіпорындары , қозғалмалы мүлік , құнды қағаздар т.б. Салық мөлшерлемелері мүлік құнына байланысты ажыратылады .  
 

Франциядағы меншікке салынатын 

салық мөлшерлемелері

 
 

    Меншікке  салынатын салықтар тобына сондай  – ақ , тіркеу және елтаңбалық  алымдарды да қосуға болады , сонымен қатар кәсіпорындар мен компаниялардың көлік құралдарына салынатын салық та осы топқа жатқызылады . Францияның салық жүйесінде жергілікті салықтар мен алымдардың алатын орны ерекше . 1982 жылдан бері жергілікті өзін - өзі басқару органдарының құқықтарын кеңейту мәселелері жиі қозғалып келеді .

    Жергілікті  салықтар жергілікті бюджет табыстарының  шамамен 40 ℅ құрайды . Жергілікті салықтар құрамындағы 4 негізгі салықтарды атап айтуға болады :

· құрылған учаскелерге  салынатын жер салығы ;

· құрылмаған учаскелерге салынатын жер салығы ;

· тұрғын үй салығы ;

· кәсіби салық ;

    Бұл  салықтардың мөлшерлемесін жергілікті  органдар анықтайды . Құрылған  учаскілердің жер салығы тұрғызылған  учаскілерден алынады . Салық  қозғалмайтын мүліктің бәріне  қатысты , яғни , ғимараттар , резервуарлар , мұнаралар т.б. сонымен қатар өнеркәсіп пен саудаға арнап пайдалынатын учаскілерге де қатысты .

    Бұл  салықтан мемлекет меншігі босатылады ; қала шетінде орналасқан және  ауыл шаруашылық мақсатта пайдалынатын  ғимараттар да босатылады ; жасы 75 – тен асқан жеке тұлғалар да , сондай – ақ қоғамдық қорлардан жәрдем ақы алатын , немесе мүгедектік жөнінде жәрдем ақы алатын жеке тұлғалар да босатылады .

    Ал , құрылмаған  учаскілерге салынатын жер салығы  алқаптар , ормандар , жайылымдар т.с.с. қатысты . Бұл салықтан мемлекет меншігіндегі учаскілер босатылады .

    Тұрғын  үй салығы тұрғын үй иелерімен  қоса , жалгерлерден де алынады  . Тұрмысы төмен адамдар бұл  салықтан біртіндеп босатылады . Кәсіби салықтарды белгілі бір  кәсіппен айналысатын , бірақ оған еңбек ақы алмайтын заңды және жеке тұлғалар төлейді. Салықты есептеу үшін екі элемент алынып , жергілікті органдар бекіткен мөлшерлемелерге көбейтіледі .

    Олар  мына элементтер :

· қозғалмайтын мүліктің жалгерлік құны ;

· салық төлеушінің өзінің қызметкерлеріне төлейтін еңбек ақысынан процент ( пайыз ) ( әдетте 18 ℅ ) , сонымен қатар жалпы пайдасы ( әдетте 10 ℅ )

    Осы  элеметтер бойынша есептелген  салық мөлшері өндірілген қосымша  құнның 3,5 ℅ - нан аспауы керек  . Бұл заңды түрдегі шектеу .

    Осы  негізгі 4 салықтан басқа , жергілікті  органдар басқа да жергілікті  салықтарды енгізе алады :

· территория тазалауға  салық ;

· кеніштерді игеру  үшін жергілікті алымдар ;

· электр жарығын  орнату үшін алымдар ;

· көлік құралдарына  салынатын баждар ;

· департамент  бюджетіне аударылатын , ғимаратты  сатуға салынатын салық т.с.с. жергілікті деңгейдегі көп түрлі алымдар  мен төлемдер алынады .

    Франциядағы  салық жүйесіне тән мәселелердің  барлығын Бас Салық Басқармасы ( БСБ ) қарастырады . БСБ қаржы және экономика министрлігінің құрамында . Жалпылама елде 830 салық орталығы және 16 ақпарат орталығы орналасқан . Салықтық бақылау көбінесе құжаттық және калиралдық тексерулер арқылы жүргізіліп отырады . Салықтан жалтару қатаң қадағаланып , тіпті қажетті жағдайда қылмыстық жауапкершілікке де тартылады . Қарапайым жағдайда байқаусызда , яғни қасақана емес , білместікпен декларация қате толтырылып қалса , нәтижесінде табыс азайтылып көрсетілген жағдайында 0,75 ℅ мөлшерінде айыппұл салынады . Қасақана табысты жасыру жағдайлары анықталған жағдайда салық екі есе мөлшерде өндіріледі .

    БСБ  – сы арқылы орталық және  жергілікті бюджеттердің жиынтық  табысының шамамен 50 ℅ жиналады .

    БСБ  – ң жалпы басқару жұмыстарын  бас директор жүзеге асырады  , оның бірнеше кеңесшілермен бір орынбасары бар .

    БСБ  құрамы мынадай орталық қызметтерден  тұрады : дербес қызметкерлер және  бюджет ; ұйымдастыру және ақпарат  ; ұлттық тсалық мектебі ; ішкі  және сыртқы тексеру басқармасы ; ұлттық салық тергеу басқармасы ; статистикалық және құжаттық тексеру басқармасы т.с.с.

    БСБ  Францияның қаржы және экономика  министрлігіндегі алдыңғы қатарлы  , ерекше бөлімше . 90 – шы жылдардың  басында министрліктегі еңбекпен  қамтылғандардың 45 ℅ осы салада  қызмет атқарған , бұл шамамен 83 мың адам .

    Салық  қызметіндегілердің негізгі бөлігі  салық инспекторлары мен бақылаушылары  . Салық инспекторларын оқыту  Ұлттық салық мектебінде жүргізіледі  ( Париж және Киперман – Ферран  бөлімшелерінде ) немесе Тулуза қаласындағы  ұлттық кадастр мектебінде оқытады .

  

  Францияның 80 – 90 – шы жылдардағы экономикасы

    1980 жылғы ерекше назар аударатын жайттардың бірі – билік басындағы , бағыттың өзгеруі болды . 1981 жылдың мамырында өткен сайлауда жеңіске жеткен социалистер үкіметі коммунистердің қатысуымен жаңа бағыт – бағдарламаларды жүзеге асыруға кірісті .

    Бағдарламаның  басты бағыты – іскерлік белсенділікті  ынталандыру , жалақы мен жәрдемақыларды  көбейту . Ұлттық валютаны нығайту  саясаты да қолға алынды . 1982 жылы  ақпан айында маңызды реформаның бірі  - << ұлтшылдандыру  туралы >>  Заң қабылданды . Ұлтшылдандыру ірі – ірі бес бірдей өнеркәсіп топтарын қамтыды . Осы реформа нәтижесінде Франция ең ірі мемлекеттік секторларды иеленді , мұнда әуе және ғарыш өнеркәсібі 8,5 ℅ - ды қамтыды , 80 ℅ қара және түсті метталургия , химия өнеркәсібінің тең жарымын қаратты .

    Ұлтшылдандыру  секторымен қоса қайта құрудың  бағыттары шағын бизнеске де  бұрылды . Жаңа технологиялар  іске қосылып жатты .

    << Делор жоспары >> деген атпен  шыққан саясат бірнеше пунктерден тұратын бағдарлама еді . Саясат негізі – қатаң экономика , << Делор жоспарының >> басты мақсаты – сыртқы сауда тапшылығын қысқарту болды . Қарастырылған мәселелер – салықтарды , заемдарды көтеру , мемлекеттік шығындарды азайту . Осының барлығы экономиканы біршама тұрақтандырғанымен , әлеуметтік қысымның жоғарылай түсуі 1986 жылдың наурызында өткен сайлауда консерваторлардың билікке келуіне әкеліп тіреді .

    Осылайша , Ж . Ширак басшылығымен үкімет  қалыптасты . Жаңа әкімшілік өз  бағытын ұстанып , мемлекеттің экономикаға араласуын бәсеңдету мақсат етті . Жаңа үкіметтің тағы бір мақсаты мен бағыты салық салуды төмендету мен жеке кәсіпкерлік еркіндігін молайту болып саналады . Нәтижесінде 1986 – 1989 жылдары елде экономикалық өрлеу байқалып , ЖІӨ - нің жыл сайынғы өсімі 3  ℅ құрады .

    1993 жылдың  аяғына қарай жағдай бұрынғысынан  жақсара түсті , үкімет экономиканы  сауықтыру бағдарламасын жасап  , қоғамдық жұмыстарды ұлғайту  мен өндірісті ынталандыру сияқты  мәселелерді көтерді . Ақша –  несие саясаты түзетулерге ұшырады . 1993 жылы жұмыссыздықпен күресу мақсатында мемлекеттік заем шығарылып , 110 млрд франк жиналды . Бұл өз кезегінде жаңа жұмыс орындарының пайда болуына , жұмыспен қамту жобаларын қаржыландыруға мүмкіндіктер туғызады .

    Батыс Еуропа бойынша ең ірі бағдарлама болып саналған – жекешелендіру шаралары жүргізіле басталды . Ең алдымен бәсекеге қабілетті мемлекеттік кәсіпорындар жекешелендірілді , бұлардан қазынаға 80 млрд франктан астам қаржы түсті . Нәтижесінде 1995 жылы ЖІӨ - нің өсу қарқыны жоғарылап , жұмыс орындары көбейіп , инфляция жылына 1,8 ℅ төмендеді .

    Басқа  дамыған елдерге қарағанда Францияның  әлемдік экономикаға енуі бірқатар  қиыншылықтар туғызды , бұған  себептің бірі - әр үкіметтің кезектесіп  билікке келіп , өз бағыттарын ұстанып , түрлі экономикалық бағдарламаларын ұсынуы , сонымен қатар елдің әлеуметтік саяси және экономикалық коньюнктурасының ауытқып тұруынан да байқалды . 1997 жылы тауар өндірісі 1996 жылғы 1,7 ℅ салыстырғанда 6,7 ℅ өсті . Сонымен қатар 1997 жылдың айрықша ерекшелігі , ішкі сұраныстың ұлғаюы болды .  

Францияның 2001 – 2015 жылдар аралығында көздеген

мақсаттары  мен жоспарлары