Банктік емес несиелік мекемелер

 
 

    Қайта сақтандыруға берілген сақтандыру сыйлықақыларының жалпы сомасында негізгі үлесті ерікті мүліктік сақтандыру бойынша сыйлықақылар – 92,8%, міндетті сақтандыру бойынша – 6,0%, ерікті жеке сақтандыру бойынша – 1,2% болды.

Сақтандыру  төлемдері 

    2009 жылғы сегіз ай ішінде жасалған сақтандыру төлемдерінің жалпы көлемі өткен жылдағы осындай кезеңмен салыстырғанда 58,3% төмендеп, 16 669,52 млн. теңге болды. Бұл ретте, қайта сақтандыру ұйымдарынан қайта сақтандыру бойынша өтеу есебінен сақтандыру төлемдерінің үлесі 30,5% (5 077,2 млн. теңге) болып отыр.

млн. теңге 

 

2009 жылғы  1 қыркүйектегі жағдай бойынша  сақтандыру сыныптары бойынша жасалған сақтандыру төлемдерін қарастырған кезде мынаны айта кетуге болады:

міндетті  сақтандыруда – көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру бойынша төлемдер 44,3% (2 268,7 млн. теңге), қызметкердің еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде олардың өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян үшін жұмыс берушінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру бойынша 49,6% (2 544,0 млн. теңге), өсімдік шаруашылығын сақтандыру бойынша 5,7% (292,3 млн. теңге) жəне басқалар бойынша - 0,4% болды;

ерікті  жеке сақтандыруда – сақтандыру төлемдерінің 72,1% (3 729,4 млн. теңге) аурулардан сақтандыру бойынша, жазатайым жағдайлардан сақтандыру бойынша – 8,3% (429,4 млн. теңге), аннуитеттік сақтандыру бойынша – 17,1% (885,6 млн. теңге) жəне өмірді сақтандыру бойынша - 2,5% (130,9 млн. теңге) болды;

ерікті  мүліктік сақтандыруда – 15,4% (982,1 млн. теңге) басқа да қаржылық шығындардан сақтандыру бойынша, автомобиль көлігін сақтандыру бойынша – 16,4% (1 047,2 млн. теңге), мүлікті сақтандыру (автомобильді, əуе, теміржол, су көлігін жəне жүкті сақтандыруды қоспағанда) бойынша – 56,2% (3 577,2 млн. теңге), басқалар бойынша – 12,0% болды.

2009 жылғы  сегіз айда жасалған сақтандыру  төлемдерінің жалпы сомасы бойынша  сақтандыру төлемдерінің мейлінше көп көлемі аурулардан сақтандыру бойынша сақталып, төлемдердің жиынтық сомасының 22,4%-ы болды.

Сақтандыру  нарығы жөнінде жалпы  мəліметтер

   2009 жылғы 1 қыркүйектегі жағдай бойынша  Қазақстан Республикасының сақтандыру  нарығында 43 cақтандыру ұйымы (оның ішінде: 7 – өмірді сақтандыру бойынша), 12 сақтандыру брокері жəне 63 актуарий өз қызметтерін лицензия негізінде жүзеге асырды.

 

Есепті күнге 32 сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы «Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры» АҚ-ның қатысушылары болып табылды.

   Капитал. 2009 жылғы 1 қыркүйектегі жағдай бойынша сақтандыру ұйымдарының меншікті капиталының жиынтық мөлшері 178 389,5 млн. теңге болды.

    
 

Активтер. Сақтандыру ұйымдары активтерінің жиынтық көлемі 2009 жылғы 1 қыркүйекте 302 947,4 млн. теңге болды, бұл 2008 жылғы 1 қыркүйектегі осындай көрсеткіштен 5,6%-ға көп, оның ішінде:

 

млн. теңге 

 

    Міндеттемелер. 2009 жылғы 1 қыркүйектегі жағдай бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының міндеттемелер сомасы 124 557,9 млн. теңге болды, бұл былтырғы жылдың осыған ұқсас күніне қарағанда 0,5%-ға аз.

   Есепті  күнде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары қолданыстағы сақтандыру жəне қайта сақтандыру шарттары бойынша  қабылданған міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету үшін қалыптастырған сақтандыру резервтерінің көлемі 108 984,9 млн. теңге болды, бұл 2008 жылғы 1 қыркүйекте қалыптасқан резервтердің көлемінен 2,0%-ға көп.

Сақтандыру  нарығының шоғырлануы

    Қарастырып  отырған кезеңде сақтандыру нарығының сақтандыру сыйлықақылары бойынша шоғырлану деңгейінің ұлғайғаны жəне сақтандыру төлемдері бойынша азайғаны байқалады. 5 ірі сақтандыру компанияларының үлесіне жиынтық сақтандыру сыйлықақылардың 56,5%-ы жəне сақтандыру төлемдерінің 49,5%-ы келеді. Сақтандыру нарығының жиынтық активтерінің ішінде бес ірі сақтандыру компанияларының үлесі 52,6%-ды құрайды.

    

Ақпаратты Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын  жəне қаржы ұйымдарын реттеу мен  қадағалау агенттігі дайындады.

   __________________________

    
 
 
 
 
 
 
 
 
 

             

 
 

                                 IV.Қорытынды

   Қорыта  айтқанда, қаржы - несие  мекемелері нарықтық экономиканың негізгі элементі болып табылады.Олар арқылы экономикада барлық қаржы- несиелік қызметтер мен операциялар іске асырылып, экономиканы нақты қолдау мен ынталандыру,реттеу шаралары жүргізіледі.Сонымен қатар Қазақстанның нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты қаржы-несие мекемелерін қайта құрылымдаудың, оларды әлемдік дамыған елдердің қаржы- несие мекемелері жүргізетін операцияларға сәйкес дамытудың қажеттігі бүгінгі таңда өзекті мәселелердің бірі болып отыр.

   Өз  кезегінде қаржы- несие мекемелері несие жүйесінің негізгі құрылымын  құрап, несие жүйесінің барлық операцияларын іске асыру негізінде несие жүйесінің құрамды жүйесі болып табылады,Несие жүйесі- жалпы экономикадағы банктердің және банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын банктік емес мекемелердің жиынтығынан тұрады.Несие жүйесі ұғымы банк жүйесіне қарағанда кеңірек,яғни мұнда өзге де несиелік мекемелер қамтылады.Әр елдің өзіндік ерекшелігіне қарай несие немесе банк жүйесінің құрылымы қалыптасады.

   Мамандаған  қаржы- несие институттардың коммерциялық банктерден негізгі өзгешелігі – халықтың жинағын тарту арқылы ресурс жинақтау, ал коммерциялық банктер өз пассивтерінің негізінен заңды тұлғалардың уақытша бос қаражатын тарту арқылы құрастырылады.