Банк секторындағы стратегиялық жоспарлау жүйесі

    Қазіргі кезде банктің топ-менеджменті  облыстардың муниципалды өкіметпен  ынтымақтастық туралы келісімге  қол қоюда және жаңа бағдарламаларды  енгізіп, аймақтарда клиенттерге қызмет көрсетуді жақсартып жатыр.

    Банк  қызметінде әлсіз жақтардың болуына  қарамастан, республиканың коммерциялық банктерінің арасыда негізгі көрсеткіштер бойынша үшінші орын алады. Солай, 1 қаңтар 2003 жылға банктің активтері 196,5 млрд.теңге құрды, меншік капитал мөлшері 16,4 млрд.теңгеге, таза табыс мөлшері 2,56 млрд.теңгеге жетті  [31].

    «Тұран  Әлем Банк» ААҚ негізгі қаржылық көрсеткіштерінің мөлшері бойынша  екінші бола тұрып, отандық банктік  нарықта алға шыққан орындардың біріне ие. 2002 жыл бойынша банктің таза табысы 3,03 млрд.теңгеге өсті, 2001 жылы бұл көрсеткіш 2,22 млрд.теңге құрды. Банктің құнды қағаздары мен облигацияларды орналастыру мен жоғарғы өтімділігі БТА-ның меншік капиталының 30,5 млрд.теңгеге дейін өсуіне жағдай жасады. Банктің меншік капиталының өсуі оның сенімділігін арттырады және қазақстандық банктік нарықта активті операциялардың көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

    1 қаңтар 2003 жылға БТА активтері  228,7 млрд.теңге құрды, ол 41 пайызға  өсті. Банк міндеттемелері 42,2 пайызға  өсіп, 206,3 млрд. Теңгеге жетті.

    Біз білетініміздей «Тұран Әлем Банк» ААҚ  республикада өзінің дамуының шектеулігіне байланысты бірінші болып басқа елдердің нарыққа шығу қажеттілігін айтты. Россия мен Қырғызстанда альтернативті жобаларды іздеу кейбір қазақстандық банктер үшін үлгі болды. [32]

    Осы үлгілер бенчмаркетингті іске асыру  үшін басқа да коммерциялық банктермен қолданылуы мүмкін.

    Сондықтан, банктегі бенчмаркетингті стратегиялық бағытталған маркетингтік зерттеулердің  маңызды бағыттарының бірі ретінде қарастыруға болады. 

3 - кесте – Банк секторын талдау кестесі 

 

    Банктің нарықтағы орнын білу үшін көбінесе SWOT- талдау жүргізіледі.

    SWOT - талдау — бұл кәсіпорынның күшті және әлсіз жақтарын, сонымен бірге сыртқы ортадан төнген мүмкіндіктері мен қауіп қатерлерін  белгілеу болып табылады.

• Күшті жақтары (Strengths) — ұйым артықшылықтары;
• Әлсіз жерлері (Weaknesses) — ұйым жіберетін кемшіліктері;
• Мүмкіндіктері (Opportunities) — ұйымға артықшылық мүмкіндік тудыратын сыртқы орта факторлары,
• Қауіп - қатер (Threats) — нарықтағы ұйым жағдайын потенциалды төмендете алатын факторлар жиынтығы.

    Талдау  жүргізу үшін қажетті:

• Ұйымның негізгі даму бағытын  (ұйым миссиясын) белгілеу керек.
• Нарық жағдайы мен кәсіпорын жағдайын бағалау нәтижесінде белгіленген бағытпен жүре аламыз ба және жетудің тиімді жолдарын бегілеу (SWOT- талдау)
• Банк алдында мақсаттар қою, оның нақты мүмкіндіктерін бағалау арқылы.

 
 

4 - кесте – Каспий Банк қызметіне SWOT талдау 

 
 

3.2 Каспий Банкінің қызметіне стратегия құру және оны тұжырымдау 

    Тез дамып келе жатқан орта-көлемді бүкіл  ұлттық байланыстары бар Қазақстан  Банкі 

    Бөлшек  өнімдерге алғаш кірген сөзсіз көшбасшы есебінде, экспресс несиелендіруге недәуір зор маңыз беруде

    Ұзақ  уақыт бизнес жүргізген және адами  байланыстары мықты жеке тұлғалар консорциумы иелігінде.

    Енді  ұйымның негізгі даму бағытын  көрсетуде алдымен стратегияның миссиясын белгілеуіміз керек, сонымен  миссиямыз: “Кең көлемді тұтынушыларды несиелендіру мен ШОБ сегменттерінің маңыздылығын арттыра отырып Қазақстанның ең тиімді жұмыс істейтін банктердің бірі болуы”.

    Каспий  банкі өз миссиясын Қазақстандық қауымдастықтың банктік өнімдерге  деген қажеттіліктерін қанағаттандыру деп біледі. Миссия Банк қызметінің негізгі қозғаушы күші елге және банк серіктестеріне пайдалылық болып табылады. Тек сондай пайдалылық жағдайында ғана Каспийй Банкі өз қызметіне заңды марапат алуға құқылы деп біледі.

          Олай болса стратегиямыздың мақсаттары:

• Корпоративті және бөлшек сауда клиенттерінің ұзақ мерзімді депозиттерін жоғарылату
• Банктік қаржы мен капитал рыногында орта мерзімді қаржы элементтерін жоғарылату
• Банктің республика өңірлерінде даму қарқынын жеделдету үшін қызмет ету орындарын кеңейту (250 экспресс кредиттеу орындарын, 50 РКО ашуды тек 2006 жлыға жоспарлауы болып табылады).
• Жаңа бөлшек сауда өнімдерін (пластикалық карта, т.б.) енгізу.
• ШОБ сегменті бизнестің қозғаушы күші болып табылады; жаңа ашылған ШОБ несиелендіру айлық көлемі 2005 қаңтар айынан бері 3 есе өсті.
• Корпоративті банктік қатынастардың бөлшек сауданы дамыту құралдарының леверажы (рычаг)
• Несие портфолиосын диверсификациялау

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Қорытынды 

      ҚР  банк секторының қызмет аясын талдай келе, келесідей қорытындыға келдік:

    - Еліміздің макроэкономикалық көрсеткіштері кәсіпкерлік секторға оңтайлы әсер етеді.

    - Банктік секторының ұлттық экономикадан тез дамуы баланстың болмауын көрсетеді.

    - Еліміздегі жоғары ликвидтілік көптеген көрсеткіштерідің жоспардан артық дамуына не кемітуіне алып келеді, бұл көптеген қаржы эксперттерін алаңдатуда.

    - Банк секторының дамуы үшін жоғарыда аталған шарттардың нәтижесі ретінде тиімді экономикалық – құқықтық механизмнің қалыптасуы қажет.

Каспий  Банкі мақсаттарына сай дамуы  үшін келесі щарттар орындалуы тиіс:

    - Жоспарланған қаржылық супермаркеттері, РКО-лар, қызмет көрсету нүктелерін ашу

    - ШОБ мұқтаждықтарын мұқият қарастырып, оларға тиімді қызмет көрсету

    - Банк акционерлерінің (ұзақ уақыт бизнес жүргізген және адами байланыстары мықты жеке тұлғалар консорциумы) кәсіпкерлік мүмкіндіктерін оптималды қодану.

    - Бизнес тәуекелділілін төмендету қаржы базасын диверсификациялау.

    - Нақты өнімдер мен қызметтерді оптимизациялау және жаңаларын ұсыну.

    Стратегиялық  жоспарлауды талдай келе, оның бүкіл Қазақстан банк секторын қамтитындығын көрдік, оған баға беру арқылы банк миссиясын құрдық, даму перспективаларын белгілеп оған жетудің қысқа және ұзақ мерзімді мақсаттар қойдық және оларға жету жолдарын қарастырдық.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 

    1 Мескон М.Х., Альберт М., Хедоури Ф., Менеджмент негіздері, Ағ ауд. М.: Дело, 2005.— 720с.

    2 Стратегическое планирование / Под ред.Э.А.Уткина, М,1998 – 34с.

    3 Управление банком: организационные структуры —2-е издание, испр. и доп. — М.: “МЕНАТЕП–ИНФОРМ”,1995

    4 Экономика и бизнес /под  ред. В.Д. Камаева/.  М: Изд-во МГТУ, 1993 г. - 464с, ил.

    5 Журнал «Экономист»   №7 2000г. стр 32.

    6 «Введение в рыночную экономику» учебник под ред. А.В. Лившица

    7 Газета «Бизнес» (бухгалтерия, налоги, консультации) №29(340) от 19 июля1999г.

    8 Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж. Стратегический менеджмент. Пер с англ. под ред. Л.Г.Зайцева, М.И.Соколовой. М:Юнити, 1998.

    9 Каспий Банкі презентациясы. 2006 жылы өзгертулер енгізілген.

    10 Ахмедов А. Государственные предприятия типы и механизм функцирнирования // Вопросы экономики – 1994. -№ 8.

    11 Годовой отчет  2004 г, 76с — Банк Каспийский.

    12 Соколинская Н.Э. Стратегия  управления банковскими рисками. 

    13 Бухгалтерский учет № 12, 1994 г.

    14 Каспий Банкі ішкі интернет сайты — www.-int.

    15 Bank-Caspian-Roadshow-pres(27.09.05)Final amn.

    16 BankCapsian_Presentation_updated_06

    17 Герчикова И.Н. Менеджмент - М.: Банки и биржи, ЮНИТИ,              

    18 Концепция управления государственным имуществом и приватизацией: утверждено постановлением правительства РК. – 2000. – 21 июля. - №1095.

    19 Деловая неделя. – 2001. – 5 октября.

    20 National Business. апрель – май 2006 / №4 (30)

    21 Банковские услуги №12 / 2005. ежемесячный журнал.

    22 Инструменты  привлечения ресурсов с международных рынков капитала6 23 Банковский Бюллетень № 7, Февраль, 1998, Приложение к еженедельнику “Экономическая газета”

    24 Investment_presentation_2006

    25 Орлов А. И. Учебник по менеджменту. Ростов-на-Дону: Феникс, 1998. 351

    26 Организация,  планирование,  управление  деятельностью промышленных предприятий: стр. 335.

    27 Годовой отчет  2005, 87с — Банка Центр Кредит.

    28 Годовой отчет  2004, 106с — Банка Центр Кредит.

    29 Годовой отчет  2004, 106с — АТФ Банк

    30 www.fitchratings.com. Ftchratings, 17 January 2005.

    31 Годовой отчет  2004, 97с — Қазақстан Халық Банкі.