МАЗМҰНЫ  
 
Кіріспе………………………………………………………………….…….3  
I. Еңбек түсінігі және еңбекақы есебі  
Қызметкерлердің жұмыс уақытын пайдалану есебі…………….….5  
Еңбекақы төлеу жүйесі мен нысандары……………………...……….7  
Еңбекақы төлеу есебі және еңбекақы ұстау және шегеру есебі…...12  
 
Еңбекақы және оның міндеттері мен оларды есептеу тәртібі  
Еңбек есебі және нормативтік реттеу………………………………16  
Орташа еңбекақыны есептеу тәртібі………………………………..18  
Еңбекақы бойынша қызметкермен есеп айырысудың талдамалық және топтамалық есебі………………………………..21  
 
Қорытынды…………………………………………………………..……..25  
 
Қолданылған әдебиеттер …………………………………….……………26  
 
 
 
26  
 
 
Еңбекақы және еңбекақы есебі

   Жалақы – бұл еңбек өлшемі мен тұтыну өлшеміне бақылау жасауды жүзеге асыруға көмектестін маңыздық экономикалық құрал. Шаруашылық субъектісінің түріне қарамастан әрбір қызметкердің кірісі субъект жұмысының түпкілікті нәтижелерін ескергенде, оның жеке үлесімен анықталады және салықтармен реттелінеді. Жалақы тұтынушы кіріснің үлкен бөлігін құрайды, сондықтан да сұраныстың мөшеріне, тауардың тұтасына және олардың бағасына елеулі әсер етеді. Жалақының номаиналды және шынай түрлері болады.     Номиналды жалақы дегеніміз -жалдамалы еңбектің қызметкері өзінің күндік, апталық, айлық еңбегі үшін алатын ақша сомасы. Номиналды жалақының мөлшеріне қарап табысының деңгейі жайында айтуға болады, бірақ тұтынудың деңгейі мен адамның әл – ауқаты жайлы айту мүмкін емес.   Шынайы жалақы – алған ақшаға сатып алуға  болатын  өмірлік игіліктер мен қызметтердің жиыны. Ол номиналды жалақыға тікелей қатынаста және тұтыну заттары мен ақылы қызметтердің бағасы деңгейімен кері қатынаста болады.    Жалақы өнімінің өзіндік құнының негізгі элеметтерінің бірі болып табылады, сондықтан да жалақы есебінің дұрыс ұйымдастырылуы еңбек өнімділігінің артуына, өнімнің өзіндік құнының кемуіне және еңбеккерлердің өмір деңгейінің жақсаруына себепші болады.  

Қызметкерлермен есеп айырысу есебінің негізгі міндеттері:  

1. Еңбектің саны мен сапасы, шығарылм нормасының орындалуына, жұмыс уақыты мен  жалақы қорының пайдалануына бақылау жасау;
2. Субъектінің әрбір қызметкеріне жалақыны дер кезінде және уақытылы есептеу;
3. Жалақыдан дер кезінде және дұрыс ұстап қалу;
4. Белгіленген мерзімдерде қызметкерлермен еңдекақы бойынша есеп айырысуды жүргізу;  
5. Есептелген жалақыны өнімнің, жұмыстың, қызметтің өзіндік құнына дер кезінде және дұрыс енгізу;
6. Өндірістік процеске басшылық жасау операцияларына қажетті еңбек пен жалақы туралы деректерді алу;  
7. Еңбек және жалақы бойынша статистикалық есептемені жасау