Әлеуметтiк экология

 

 

 

Тамақ өнеркәсібі

 

     Тамақ өнеркәсiбiде 115 кәсiпорындары тіркелді. Ластайтын заттардың жалпы лақтыруы 8, 282 мың құрайды, өндiрiс көлемдерiнiң қысқартуын арқасында негiзiнде 1996 жылға салыстырғанда . Ол 1, 25 мыңға аз. т.Ең iрi ластағыштармен 472 мың тонна -"Лабинский" ЖАҚ"- ы, одан кейін Тбилисилiк қант зауыты қант зауыты болыды, 352 мың тонна жуық, "Омск" ААҚ, 274 мың және тағы басқалар.

     1997 жылы тамақ өнеркәсiбі және  кәсiпорындары сарқынды суға 6, 8 миллионы м.куб ластайтын заттар тастаған,бұл 1996 жылдың  ластануынан 20%-ға артқанын көрсетеді.

 

 

 

 

Машина  жасау

 

     Машина жасау саласы 84 кәсiпорындардың Кубаньсiнде тіркедген. Атмосфераға жалпы лақтырулар 1996 жылға салыстырғанда 0, 384 мың тоннадан аз (1, 9% ) есеп бергенде жылына 1, 608 мың тоннаны құрады.

     Жоспар бойынша 18 ауаны - атмосфераға ластайтын заттардың лақтыруларын төмендету қорғау шаралары 0, 111 мың тоннадай лақтыруынан ортақ төмендетумен 5-і орындалды.

     Есеп беру жылында машина жасау кешенiнiң кәсiпорындарымен кiр басқан сарқынды суларды м 0, 83 миллион құлатқан. Кәсiпорындарының қатарының тазаланбаған сарқынды сулары Новороссийск канализациялық желiлердiң қаласындағы жеткiлiксiз болгандықтан қалғанын  теңiздерге тiкелей лақтырып тастайды.

     Ауыр металлдар және мұнай өнiмдерiнiң тұздарынан өндiрiстiк сарқынды суларды тазарту бойынша ғимараттардың жергiлiктi тазартуын құрылыс бойынша саланың мәселесi бұрынғышалардың қорғандары, не улағыштық науалар нәтижеде канализацияның желiлерiнде лақтырып тастайды, олардың қиратуы, сонымен бiргелерге ұшырайды қалалық тазарту құрылыстарының тиiмсiз жұмысына алып келедi. Саланың кәсiпорындары техникалық мұқтаждықтарға қолдану ауыз суларды жiбередi. Айналмалы сумен жабдықтауды шығарылмаған мәселенi болып қалады.Бұның барлығы таза судың дұрыс қолданбауына әкеліп соғады.

 

Қорғаныс  өнеркәсiбi және Қарулы күштердін әсері

 

      Әскери бөлiмдер және қорғаныстық кәсiпорындар қоршаған табиғи ортаның түбегейлi ластағыштары бiрлерде қалуға жалғастырады. 1997 жылы аумақ дислокациялалған әскери бөлiмшесі 9  миллион м.куб көлемінде коршаған ортаны ласьайтын заттарды  сарқынды суларға тастады,оның 1,1 миллион м.кубы тазартусыз.

     Қалдықтардың орналастыруы табиғи ортаны қорғау заңының дөрекi бұзушылықтарымен iске асады. Табиғи ортаны қорғау шаралары қаржыландырудың болмағандығынан жоспарланбай iске аспайды. Әскерлер және сұрақтардағы ВПК-ның негiзгi мәселелерiмен айналадағы ортаны қорғауды болып табылады :

     - олардың зардаптары үлкен масштабпен, сонымен бiрге мұнай өнiмдерiнiң ағып кетулерiн жою;

     - өндiрiс және тұтынудың қалдықтарының топырақтар, жерлер, суаттардың алаптарының ластануларын сақтап қалу;

     -   теңiздiң ластануын сақтап қалудың техникалық құралдарының ВМФ-тің кемелер және соттарының жабдықтауы;

     -   жиынның есепке алуын ұйым және сонымен бiрге химия құралдарының және улағыш қалдықтарының (түтiндiк қоспа соған ұқсас ) сақтау мерзiмi өткеннен аейін тазартуына көңіл бөлу.

Урбанизацияның тарихи түбiрлерi

 

      Жердi дамыған кiлемнiң жасауы терең тарихи түбiрлердi алады. Алғашқысы жылдар пайда болды, зерттеушiлердiң көпшiлiгiнiң ойыншасы, месопотамиядағы 5000 өткен жылдарының жанында, бiрнеше соңыра - Мысырда, содан соң - Индияда. Осыған дейiндердi мамандар нилды Жазықтыққа және Үндiстандағы урбанизацияның ошақтары бiрнеше кенжелеудi немесе бiр-бiрiмен аталған жоғары ең ежелгi қалалық өркениеттер тәуелсiз пайда болды месопотамия дәстүрлерiнiң тiкелей әсерлерiн сынап көрдi ме, сонымен туралы дауласады.

     Дүниелiк тарихтарда бiрақ Мексикаға гваларының Америкасына Колумбоваға дейiн ең ежелгi қалалық өркениеттердiң тәуелсiз пайда болуын талассыз мысалы және Перу бар. Уақытынданы түбегейлi артта қалушылықпен американдық жергiлiктi тұрғындар, бiр жағынан тарихи дамытудың заңдылықтарының арқасындалары, өз алдына мемлекеттiкке, және өркениет те келдi. Ең маңызды белгiлер бойынша барлық өз ерекшелiгi, керемет жақын өзараны жарықтың ескiлi-жаңалысының ең ежелгi қалалары сонымен бiргелер, неткенмен : орналастыру, құрылымдар, функцияларға, саяси ұйымның формасына және әрi қарай.

     Екiбастан, бiз ғаламшарда алғашқысы жыл қазiргiге болды. XIX ғасырға үлкен қалалардың қазiргi желiсiнiң нобайлары қалыптасу үшiн тарихи дамытуды мыңжылдықтар талап еттi. өзi әлемнiң түбегейлi қаласының өткенi жүз жылдықтың басындалары (865 мың тұрғындар ) Лондон болды; екiншi Еуропада (550 мың ) Париж, (340 мың ) үшiншi Неаполь болды; оларға (330 мың ) Петербург және (230 мың ) Күре тамырлар жүрдi. Г мәнi бойыншалар Лондонмен және Париждың аралығында Пекин, (800 мың тұрғындар бойынша ) кантон және (570 мың ) Константинополь азиялық қалаларда болды.

      Қалалардағы тұрғынның шоғырландыруы, қоғамның өмiрiндегi олардың рөлiнiң үлкею барлық тарихтың бойыларында болды. Тек қанасы XIX ғасырдан бiрақ бұл процесстiң түбегейлi күшейтуi байқалады. Қала халғының 1, 7 ретiндегi жердiң тұрғындары 1800нен1900 жылға дейiн ортақ өсуде сәйкесiнше 3, 7 және 13, 3 ретте 4, 4 ретте,  XX ғасырда үлкейдi.

     Әлемнiң қала халғының динамикасындағы әсiресе қатты сыну, гвалардың урбанизацияның өздiң процессiнiң дамытуы кең жоспар көпте бiздiң жүз жылдығымыздың екiншi жартысында басты.

     Расында ауыл тұрғыны жер шарларына 2000 жылдардың 1950 Гке адамның 1, 8ден3, 2 миллиардқа дейiн Г үлкеюге жалғастыруға негiзiнен. Оның санының XXI ғасырының бiрiншi ширектерiнде бiрақ, тұрпатына қарағанда, тұрақтандырады. XX ғасырдың екiншi жартысындағы ауыл тұрғынының өсуi әлемнiң 90% ауылшаруашылық тұрғындарының жанында дәурен сүрген тек қана арқасында дамитын елдерге болады.. Болжамдар бойынша, ол 2025 жылға 2000 жылға адамы және 200 миллионға дейiн 280 миллионға дейiн азайяды.

Қорытынды

 

     Барлық алдыңғы тарихтың өзгерiстерi ғылымға, техникаға қазiргi экологиялық дағдарыстарға өсiп кеткен қоршаған ортаның күйiнде жинақталуды процесс жүрген үдеумен сияқты экологиялық мағынасында сол қарауға болады. Бұл дағдарыстың негiзгi белгiсi - соңғы 50 жыл болған биосфералар қатты сапалы өзгерiс. Керiсiнше, кешелi-бүгiндер биосфераның қайтымсыз қиратуының процесстерiн бастайтында экологиялық апатқа экологиялық дағдарыстың өсiп кетуiнiң алғашқы белгiлерi ендi пайда болды.

     Экологиялық мәселе дамытуды ары қарай жол Орманмен сiз алдында адам баласы орнатты : бұрынғыша болуы мүмкiн бе? өндiрiстiң шексiз өсуi немесе бұл өсуiне бағдарлалған деп табиғи орта және адамгершiлiк организмның нақты мүмкiндiктерiмен келiсуi, ең жақын ғана емес, әлеуметтiк дамытудың түкпiр мақсаттарымен шамаласуы керек.

     Ерекше, анықтайтын рөл пайда болу және экологиялық дағдарыстың дамытуында техникалық өрлеуге жатады. Бiрiншi еңбек құралдары және бiрiншi технологиялардың пайда болуы асылындалар бiрiншi адам арандатылған экологиялық катаклизмдердiң пайда болуы табиғатқа жасанды қысымның бастарына келтiрдi. Техногендi өркениеттер дамытумен олардың зардаптарының экологиялық дағдарыстардың тәуекелiнiң үлкеюi және ауырлауында болды.

     Алайда, мұндай "басқыншылық" техникалық өрлеу глобалдi экологиялық дағдарыстан адам баласының шығуын кепiлдiк бола алады. Жаңа технологиялардың жасауы аз қалдықты, тұйықталған цикл бойынша содан соң және қалдықсыз өндiрiс экологиялық тепе-теңдiк сонымен бiрге бұзбай қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi өмiрдiң биiк деңгейi жеткiзеді. Талғаулы энергетикаға бiртiндеп өткел таза ауаны сақтайды, атмосфералық оттектiң апатты өртеуi тоқтатады, атмосфераның жылулық ластануы шеттетедi.

     Осыған орай, келешек адам баласының суретiндегi екi қарама-қарсы ипостасы болып техникалық өрлеу болып табылады. Және ұжымдық адамгершiлiк ақыл, ойлап iстегендiктер және және қоғамдық ұйымады дүние жүзiдi техникалық өрлеудi тұлға бiздiң нәсiлдерiмiздi көретiнде тәуелдi болуға бiлiм беретiн үкiметтердiң әсерлерiнiң тәртiпке салынғандығынан тек қана бiздi олар қарғайды, немесе ардақтайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Әдебиеттер  тізімі:

 

1. Левин А.С. Введение в общую экологию: Курс лекций. - Таллинн: Lex, 1996. - 176 с.
2. Левин А.С. Глобальные проблемы современного мира: Курс лекций. - Силламяэ: МЭТК, 1999. - 123 с.
3. Петров К.М. Общая экология: Взаимодействие общества и природы: Учебное пособие для вузов. -  2-е изд., стер. - СПб: Химия, 1998. - 352 с., ил.
4. Китанович Б. “Планета и цивилизация в опасности”. Москва 1991г.
5. Периодика Краснодарского Края 1990-2001 гг.
6. Государственный архив Краснодарского Края.
7. Доклад о состоянии окружающей среды в Краснодарском Крае за 1999 год.