Концерогенді тағамдар

Е-922** Калий персульфаты

Е-924а-b** кальций, натрий броматы

Е-926** Хлор лиоксиді, канцероген, улы

Е-928 Бензоил пероксиді

Е-930 Кальций пероксиді

Е-939# Гелий

Е-941 Азот

Е-943а* Бутан

Е-944* Пропан

Е-946** Октафторциклобутан

Е-950 Калий ацесульфамы

Е-952 Циклам қышқылы  және оның натрий, калий, кальций тұзы. Қант алмастырғыш. АҚШ-та, Англияда тыйым салынған. Канцероген саналады

Е-954 Сахарин және оның натрий, калий, кальций тұзы. Қант алмастырғыш. АҚШ-та қолдануға шектеу бар, концерогенді болуы мүмкін

Е-959** Неогесперидин,  дигидрохалкон

Е-965 Мальтит, мальтитті сироп 

            

 

 

 

 

 

             Жоспар:

             Негізгі  бөлім:

1.Канцерогендер туралы негізгі түсінік

2.Тағамдағы канцерогендер

3.Е әріпті дәмдеуіштер

4.Фаст Фуд тағамдары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

 

 

 

 

 

                                     

 

 

 

 

                                                      

 

 

 

 

 

                                                   Қорытынды

Егер де тауардың этикеткасында «Е» деген зат  көрсетілсе, онда өнімге азықтық қоспалар, химиялық дәмдегіштер, жасанды бояу қосылды деген сөз. Олар өнімді бұзылудан  сақтайтын күшті реагенттер. Сау  адамды науқас қылатын да дәл осы  пәле. Дүниежүзілік тамақ өндірісінде  азықтық қоспаның 3 түрін қолдануға  қатаң тыйым салынған. Олар: Е-121 қоспасы  – қызыл цитрус тағамдық бояуы, Е-123 – амарант бояуы, Е-240 – формалдегид  консерванты. Осындай «Е»-лерді көзіңіз  шалса, абзалы алмағаныңыз дұрыс.

Мысалы, біз күнделікті қолданып жүрген «Шадринкі» сүтінің  құрамында Е 332 калий цитраты бар. Бұл дегеніміз – тірі организмдерді  шіруден, бұзылудан сақтайтын бірден-бір  канцентрат. Дүкен сөресінде сүттің түр-түрі бар. Кейбір сүт өнімдері жүз  пайыз жасанды. Мұндай сүттер адам ағзасына зиян. Табиғи сүт 3-4 күннен соң ашып кетуге тиіс болса, жасанды сүттер 6 айға дейін бұзылмай сақталады. Сүт  ашып кетпеуі үшін қорапқа антибиотиктер  сіңіріліп, металлдық қоспалармен  өңде-леді. Сөйтіп сүт өнімдері (айран, иогурт, қаймақ, сүт, т.б.) айлар бойы ашымай тұра береді. Мұндай өнімдерді  көп пайдаланған адамның тұла бойы консервантқа толып, өлгеннен кейін  де денесі шірімейтін көрінеді. Жақында  Швейцарияда 30 жыл бұрын жерленген  адам мүрделері сол күйінде бұзылмай сақталғаны анықталды. Ғалымдар жағдайды зерттей келе, өлі денелердің бұзылмай сақталуына жеген тамақтарының құрамындағы  консерванттың тікелей қатысы бар  екенін анықтады. Ағзаға жинақталған  консерванттар адам өлгеннен кейін  дененің бұзылмай сақталуына әсер етеді  екен.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                        Пайдаланған әдебиеттер:

1. Сұлтанәлиева  А.А. «Мұнаймен ластанған топырақтың  өсімдіктерге

әсері». // Шымкент 2007 жыл. 74 б.

2. Нығметуллаев  Н. «Мұнай өндірісінің экологиялық  зардаптары». //

Атамекен журналы, 2002 жыл. 114 б.

3. Киреева Н.А., Юмагузина Х.А., Кузяхметов Т.Т. «Рост и развитие

растений овса на почвах, загрязненных нефтью». // Селск.биология

1996 г. №5. С.48-54.

4. Киреева Н.А., Новоселова Е.И., Кузяхметов Г.Г. «Продуктивность

сельскохозяственных культур на нефтезагрязненных и

рекультивируемых почвах. // Экологические проблемы Республики

Башкортостан. Уфа: БГПИ, 1997. С.293-299.

5. Максименко  А.П., А.В. Герш «Реакция древесно-кустарниковой

растительности  на загрязнение почвы нефтью. // Россия. Издательство Агрорус. 2008. №10-12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                     

                                                           Кіріспе

Канцерогендер (латынша cancer – қатерлі ісік және грекше genes – тудырушы) – организмде қатерлі ісік ауруларын және әр түрлі қатерлі және қатерсіз ісіктерді туғызушы химиялық қосылыстар. Канцерогендік заттар туралы алғашқы түсінік 18 ғасырда Англияда пайда болған. Сол кезде Англияда жылу жүйелері үшін тас көмір пайдаланған. Ағылшын дәрігері Г.Потт ластанған үй пештерінің мұржаларын тазалайтын адамдардың денесінде тас көмір шайырының қалдықтары қалатынын байқаған (1775). Ол 15 – 20 жыл өткен соң адам терісінде қатерлі ісік пайда болатынын дәлелдеп, шайыр құрамында қатерлі ісік туғызушы зат бар екенін анықтаған. 20 ғасырдың басында ғалымдар осы тас көмір шайырын жануарлардың денесіне жағып тәжірибе жасаудың нәтижесінде, олардың терісінде қатерлі ісік ауруы пайда болатынын дәлелдеген. Кейін зерттеу жұмысын жүргізген ғалымдар осы тас көмір шайырының құрамынан – 3,4-бензпирен мен әр түрлі көп циклді ароматты көмірсутек тапқан. Қазіргі кезде 1000-нан аса канцерогендік хим. заттар белгілі. Бұл заттардың құрылысы алуан түрлі келеді. Сондай-ақ, ол заттардың ерекшелігі – зат алмасу процесінен кейін организмде қатерлі ісік тудыратын қасиетінің болуы. Табиғатта жиі кездесетін канцерогендік заттар түрлері: 1, 7, 12-диметилбензантрацен; 3,4-бензпирен; 20-метилхолантрен, т.б.; бояуға пайдаланатын химиялық канцерогендік заттар 2-нафтил-амин, 2-амино-флуорен, 4-аминодифенил, т.б.; аминды топтары бар алифат циклды нитроазоқосылыстары (диметил-нитрозамин, диэтилнитрозоамин, И-метил-, И-нитро-, И-нитрозогуанидин, т.б.); өсімдіктердегі зат алмасу процестерінің бұзылуынан пайда болатын улы зат (афлотоксиндер), кейбір саңырауқұлақтар (циказин, сафрол, т.б.); гетероциклді ароматтық көмірсутегі бар заттар (1,2,5,6-ди-бензакридин, т.б.); төртхлорлы көмірсутегі, этионин, уретан, эпоксид, кейбір ауыр металдар, т.б. Хим. канцерогендер клетканың ядросына, оның бөліну, өніп-өсу аппараттарына (ДНҚ, РНҚ) тікелей әсер етеді. Канцерогендік заттардың зиянды әрекеттері (ісік туғызғыш қасиеттері) организмдегі биохимиялық алмасу процесінен соң бір тәуліктен кейін байқалады. Олар ядроның ДНҚ, РНҚ-ларымен химиялық реакцияға түсіп, биологиялық әсері өзгертілген нуклеин қышқылының жеке бөлініп шығуына жағдай жасайды. Бұл өзгертілген генетикалық аппарат организмнің жүйелі түрде реттеп отыратын тойтарыс күштеріне бағынбайды, клеткалар дамылсыз бөлініп, өніп-өсе беретін патологиялық қасиетке (яғни ісік клеткасына) ие болады.

• 1981 жылы Францияның Лион қаласында қатерлі ісіктің пайда болу себептерін зерттеуші халықараық сарапшылар атмосфера ауаның 32 түрлі химиялық және физикалық Канцерогендік заттармен ластануының өкпе қатерлі ісігімен сырқаттануға тікелей қатысы бар екендігін анықтаған. Олардың қатарына асбест құрамындағы крокидолит пен хризотил, күкірт, азот, көміртектің қос және шала тотықтары, сынап, күшәлә, қыша газы, никель, хром, ванадий, кадмий, бериллий, висмут қоспалары, қорғасынды альдегид, ароматты көп циклды көмірсутектері (бензапирен, толуидин), радиоактивті элементтер, ауыр радон газы, нитраттар мен нитриттер, т.б. жатады. Атмосфера ауаның аталмыш канцерогендік газды-аэрозольді заттармен ластануының негізгі көздері мыналар: өндіріс орындары мен кәсіпорындар (асбест, хром, уран, әр түрлі түсті металдарды өндіретін өндіріс орындары, металлургиялық, мұнай өңдеуші заттар, т.б.); жылу жүйесіне пайдаланатын органик. отындар (тас көмір, мазут т.б.); жол құрылысына пайдаланатын битум мен асфальттың құрамындағы көмірсутек шайырлары; автокөліктер мен ұшақтар отынының қалдықтары; органикалық минералдық тыңайтқыштар. Канцерогендік заттардың организмге зиянды әсерін болдырмау үшін олардың табиғатта таралуын анықтап, алдын-алу шараларын дұрыс жүргізу керек. Ол үшін ауаның, судың және топырақ жамылғысының өндіріс қалдықтарымен ластануына жол бермей, азық өнімдері мен ауыз суға Канцерогендік заттардың еніп кетпеуін қадағалау қажет.