Ұйымның жағдайы менбілім беру үрдісін іске асыруға қойылатын талаптар

                                               Экология

 

                            Мамандығы: 0301000- «Емдеу ісі»

                          Біліктіліктер: 0301013- «Фельдшер»

                                    0302043- «Акушер(-ка)»

 

           Мамандығы: 0305000-«Лабораториялық диагностика»

                  Біліктілігі: 0305013- «Медициналық лаборант»

 

                         Мамандығы: 0304000- «Стаматология»

                               Біліктілігі: 0304023- «Дантист»

 

                        Мамандығы: 0302000- «Мейірбике ісі»

           Біліктіліктер: 0302033- «Жалпы практика  мейірбикесі»

                     0302043- «Мамандырылған мейірбике»

 

                                     Сағат көлемі: -46

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                             Мазмүны

 

1.Түсіндірме жазба.......................................................................................6

2.Пәнді оқытуда жоспарланған  нәтижелер...............................................7

3.Пәннің оқу бағдарламасының  құрылымы мен мазмұны......................8

3.1. Пәннің негізгі мазмұны........................................................................8

3.2. Пәннің типтік оқу   бағдарламасының  құрылымы...........................14

4.Ұйымның жағдайы менбілім  беру үрдісін іске асыруға  қойылатын

талаптар.......................................................................................................15

5.Оқытудың жоспарланған  нәтижесін бақылау......................................16

6.Әдебиеттер және оқыту  құралдары.......................................................17

 

 

 

1.Түсіндірме жазба.

Білім берудің  жаңа міндетті мемлекеттік стандартқа сәйкес 0301000- «Емдеу ісі» мамандығы 0301013-«Фельдшер»,0302013- «Акушер» біліктіліктері,0305000-«Лабораториялық  диагностика» мамандығы 0305013-« Медициналық  лаборант» біліктілігі,0304000- «Стаматология» мамандығы 0304023-«Дантист» біліктілігі,0302000-«Мейірбике ісі» мамандығы 0302033-«Жалпы тәжірибелік  мейірбике»,0302043-«Мамандырылған мейірбике» біліктіліктері бойынша дайындауда «Экология» пәнін оқытуда оқушыны  дайындау деңгейінің жоғарлауына байланысты Мемлекеттік жалпыға міндетті білім  беру стандартына сәйкес жаңа типтік бағдарлама дайындау қажеттілігі туындады.

 Қазіргі экология ғылымын  оқыту және экология пәнінен  алған білімін медицина  қызметкерлері  кәсіптік тұрғыда байланыстыра  білу:

• Оқушыларға пәнді оқудың мәнін түсіндіру;
• Жалпы экология негіздерінің дағдыларын меңгеру;
• Экология ғылымының медицинамен,биологиямен және басқа ғылымдарымен байланысын меңгеру;
• Қазіргі кездегі экология дамуындағынегізгі бағыттар туралы;
• Тәжірибеде экология негізі және экологиялық үрдістерді қолдана білу;
• Антропогендік факторлардың тірі және өлі табиғатқа тура және жанама әсерін белгілеу.

Пәннің міндеті:

-экологияның негізгі  түсініктерін экология ғылым  ретінде оқыған білімін тәжірибеде  пайдалануға дағдыланған мамандар  даярлау.

 Бағдарлама жалпы кәсіптік  пәндер мен (қалыпты анатомия, қалыпты физиология,латын тілі, фармакология),арнайы пәндер (мейіркеш ісінің негізі),және білім беруді ұйымдастыруды анықтау пәні бойынша байланысын қарастырады.

 Мемлекеттік білім  беру стандартының келісімі бойынша,жаңа  модульді оқыту құрылымы базалық  пәндерді оқытуды оқушыларға  қалыптастыруды еңгізді.Оқу жұмыс  бағдарламасын құрастыру кезінде,әрбір  оқу ұйымы қазіргі жаңа технологиялық  оқыту үрдісін пайдалана отырып,оқыту  уақытының көлемін сақтай отырып  оқу сағатының көлемін бөлінген  типтік оқу жоспары бойынша,сол  пәнді оқытуда 15-20% қысқартуына  құқылы.

Сабақтың өтілу  түрлері:

• Оқу сабағы оқу кестесі бойынша оқу мекемесінде;
• Сабақтан тыс кезінде оқушылармен өз бетінше сабақ өткізу.

 

 

2.Пәнді оқытуда  жоспарланған нәтижелер.

Стандартта және білім бағдарламасында жоспарланған оқыту нәтижелері.

Типтік оқу  бағдарламасында жоспарланған нәтижелер.

Білім алушылар келесі құзіреттіліктерге  ие болулары керек: Базалық: БҚ-1.Жалпы экология негіздерін,экологияның негізгі  түсініктемелерін дағдыландыруды меңгеру; БҚ-2. Экологияны ғылым ретінде оқып дағдылануды меңгеру; БҚ-3. Экология дамуындағы өзгерістерді танып білу; БҚ-4.Экология негізі және экологиялық үрдістерді тәжірибеде қолдану. Кәсіптік: ҚҚ-1. Кәсіптік деңгейді жаңарту және жүйелі түрде жоғарылату; ҚҚ-2. Жеке денсаулықты қалыптастыру әдісі; ҚҚ-3.Өзіңнің жеке шығармашылығыңды жариялап,кәсібіне үлес қосу.

Пәнді оқып білудің нәтижесінде  білім алушы: Біледі: -Экологиядағы негізгі  түсініктерді: биосфера,экожүйе,биогеоценоздар,популяциялар,қоғамдық,экологиялық  факторларды; -қоршаған орта және  экологиялық факторлар туралы  білімді меңгеруді; -медициналық экология  білімді қолданбалы экология  саласы ретінде меңгеруді; Қазақстандағы экологиялық  дағдарыс себебін анықтауды. Меңгереді: -экологиялық үрдістер  мен экология негізін тәжірибе  жүзінде қолдануды; -ауа және су ластануының  халық денсаулығына әсерін және  қауіптілік деңгейін бағалауды; -қоршаған ортаның зерттеу  әдістерін тәжірибеде қолдануды. Құзіретті: -ҚР-ның экологиялық факторлары  және мәселелері; -антропогендік фактордың  биосфераға,атмосфераға және гидросфераға  әсері; -химиялық және радионуклеиндік  ластанулардың тағамда болуының  адам денсаулығына әсері.

 

3.Пәннің оқу  бағдарламасының құрылымы мен  мазмұны.

3.1.Пәннің негізгі  мазмұны.

 

1 Бөлім.Кіріспе.

Тақырып 1.1.Пәннің,экологияны оқу нысандары,міндеттері.Қазіргі  экология құрылымы.Қысқаша даму тарихы.

Оқу ақпараты:

Экология дамуының және ғалымдардың (Ж.Ламарк,К.Линней,Э.Геккель,А.Тэнсли.В.Вернадскийдің) экологияға қосқан үлесінің қысқаша  тарихи мәліметтері.Экология негізі туралы түсінік.Экология әдістері.

 

 

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-медицина қызметкерлерінің  әрекетінде экологиялық ғылымының  маңызын	-негізгі экология және  экологиялық үдерістерді тәжірибеде  қолдануды

 

2  Бөлім.Жалпы  экология негіздері.

Тақырып 2.1.Жалпы  экология және экологиялық факторлар,популяциялар,популяцияның түрі және құрылымының жалпы экологиядағы түсінігі..

Оқу ақпараты:

Жалпы экологияның негізгі  жағдайының популяция санына әсері.Ағзадағы популяция деңгейінің жүйесі,экологияны оқыту нысаны ретінде.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-эалпы экология негізі  және өазіргі кезеңдегі экология  дамуының негізгі бағыттарын	-қазіргі экология құрылымын  және популяция  санының өсуіндегі  сұрақтарды талдай білуді

 

Тақырып 2.2.Экожүйе туралы оқу,экологиядағы экожүйе концепциясының ролі,өнімділігі және экожүйе динамикасы.

Оқу ақпараты:

Экожүйенің блоктік моделі.Абиотикалық  және биотикалық блоктың компоненттнрі.Автотрофты және гетеротофтық үрдістердің жағымды  балансы,экожүйенің басты функционалдық  мінездемесі ретінде.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-экожүйе өнімділігінің  маңызын; -экожүйе динамикасын  және құрамын,функциясын	-экожүйе динамикасы бойынша  жүргізілген тәжірибені қолдануды

 

Тақырып 2.3.Жердің табиғи экожүйесін оқу..

Оқу ақпараты:

Экожүйесінің динамикасы және өнімділігі,экожүйе құрылымы.Экожүйе  өнімділігі туралы түсінік.Экожүйе  биомассасы.Экология сукцессиясы-экожүйе  дамуы.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-жердің экожүйесін	-тәжірибеде өз бетінше  мысалдар табуды

 

Тақырып 2.4.Биосфера туралы түсінік,биосфера әлемдік экожүйе ретінде,биосфераның негізгі құрамы,биосфера эволюциясы,В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ілімі.

Оқу ақпараты:

Биосфера әлемдік экожүйе  ретінде,биосфераның негізгі құрамы.В.И.Вернадскийдің  биосфера және ноосфера туралы ілімі. В.И.Вернадскийдің атомдардың биогенді миграция заңы.Өздігінен реттелуге  бейімделу.Ноосфера биосфера эволюциясындағы  жоғарғы саты ретінде.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-биосфераның негізгі құрылымын және маңызын; -биогеохимиялық цикл	-биосферадағы һзгерістерді  бақылау әдісін қолдануды

 

 

3 Бөлім.Тіршілік ету  ортасы және  экологиялық факторлар.

Тақырып 3.1.Тіршілік ету ортасы және экологиялық факторлар,экологиялық антропогендік факторлардың тірі және өлі табиғатқа тура және жанама әсері туралы түсінік. «Экологиялық ниша» туралы түсінік,және оның тірі ағзалар мен қарым қатынастарындағы маңызы,қоректі тізбек.

Оқу ақпараты:

Тіршілік ету  ортасы және  экологиялық факторлар туралы түсінік.Экологиялық фактордың аймаққа әрекеті;оптимум,максимум және минимум.Экологиялық валенттілік.Фотопериодизм.Энергетикалық үрдіс,өту кезеңі.Экологиялық пирамида:бомассасы саны өнімділігі.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-тірішілк ортасы және  экологиялық оптимум түсінігін; -стенотоптық,эвритоптық  ағзаларды; - «экологиялық ниша» түсінігі  және тірі ағзалармен қарым-қатынастардағы  маңызын	-экологиялық факторларның  түрлерін,шыдамдылық шегін анықтауды

 

4 Бөлім.Қоршаған орта және адам денсаулығы.Медициналық экология.

Тақырып 4.1.Адам экологиясы туралы түсінік,ағзалардың экологиялық жүйесі,адамның тіршілік ортасының сызбанұсқасы.

Оқу ақпараты:

Адам экологиясының мазмұны  және аймақты оқыту.Адамның экологиядағы  негізгі жағдайы.Түрдің сапасы,мәдениеттілік,жинақтай білу,ұрпағына ақпарат беруге мүмкіндік  береді.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-адам экологиясының негізгі  жағдайын және қазіргі медициналық   экологияны	-халықтың экологиялық  сауаттылығын жоғарлатуды; -экологиялық білімді аурудың алдын алу үшін қолдануды

 

Тақырып 4.2. «Экологиялық медицина», «Медициналық экология» анықтамасы.Бейімделу түрлері:психикалық,физикалық

Оқу ақпараты:

«Медициналық экология» қазіргі экология жағдайы және міндеттері.Адамның табиғаттан алыстауы.Адам табиғатта және жасанды ортада бейімделу.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-қоршаған орта факторларының  адам дамуы-жәнк ауруларының   себептеріінің қаупін	-биосферадағы һзгерістерді  бақылау әдісін қолдануды

 

Тақырып 4.3.Адам биологиялық түр ретінде,олардың түр ерекшелігін танып білу.

Оқу ақпараты: 

Адамның даму ерекшеліктері,биологиялық  түр ретінде.Адам биоәлеуметтік  жаратылыс.Адамның экологиялық нишасы,антропогендік  факторлар.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-қазіргі медициналық  экология,адамның эволюциядағы  ерекшелігі биологиялық түр ретінде.	-адам экологиясының жалпы  экологиямен байланысын анықтау.

 

Тақырып 4.4.Адам популяциясы  туралы түсінік,факторлар,адам ауруларының  даму қаупі және себебі.

Оқу ақпараты:

Демография-халықтың қоныстануы туралы ғылым.Адам популяциясы.Қазақстандағы  адам популяциясы.Популяцияның өсу  динамикасы.Биосфераның химиялық және радионуклеиндік ластануының адам денсаулығына әсері.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-адамның даму және  өсу популяциясының мәселесі  туралы; -халық санын болжауды.	-атмосфера,ауажәне топырақ ластануының халық денсаулығына қаупінің деңгейін бағалауды.

 

Тақырып 4.5.Қолданбалы экологияның негізгі заңдарын,шарттарын және принциптерін оқу.

Оқу ақпараты:

Қолданбалы экологияның  мақсаты мен нысандарын оқыту.Қолданбалы экологияның салалары.Б.Комменера  заңы.Түрлердің өткір майдалану  шартының оптимальды қағидасы және олардың  қолданбалы аспектісі.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-қолданбалы экологияның  негізгі жағдайы,мәні,қағидасы және  шарты.	-қолданбалы экологияның  негізгі жағдай мен мазмұнын  түсіну.

 

5  Бөлім.Биосфераға антропогенді фактордың әсері.

Тақырып 5.1.Антропогендік фактор туралы түсінік:Антропогендік фактордың кері әсері.

Оқу ақпараты:

Биосфераға,атмосфераға  және гидросфераға антропогенді фактордың  әсері.Қазақстандағы экологиялық  дағдарыстың себебі және мәселелері,экологиялық  апатты аймақтар.

 

Оқушылар білуі тиіс	Оқушылар істей білуі  тиіс
-атмосфера ауасының ластануының  адам денсаулығына және тіршілік  жағдайына тигізетін әсерін	-Қазақстандағы экологиялық  дағдарыстың себебін және белгісін  анықтауды