Ипотекалық несие

    Әрбір ипотекалық банк  ипотекалық несиелердің  өзіндік сұлбасын қолданады. Олар несиелендірудің объектілер мен субъектілері,  ресурстарды шоғырландыру, негізгі қарыз бен проценттерді  өндіріп алу әдістері бойынша ажыратылады.

    Қазақстан Республикасының Үкіметі өткен жылдың  тамыз айында  ұзақ мерзімді  тұрғын үй құрылысын   және  ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту   концепциясын  мақұлдаған  болатын. Концепция әзірлеу жөніндегі жұмыс Ұлттық бактің  бастамасы бойынша жүргізілді. Тұрғын үй құрылысын  қаржыландырудың жаңа  жүйесін  дамыту үшін  әжептәуір  тұрақты алғы-шарттар баршылық.  Әрине, ең алдымен ол -  тұрғын үйге мұқтаж азаматтар санының көптігінде, бұған бір жағынан тозған тұрғын үйлердің  көптігі де себеп болуда. Сонымен қатар, Қазақстан экономикасының  қарқынды дамуы нәтижесінде еңбекке қабілетті халықтың  тұрақты табыс табуға мүмкіндіктері мол өңірлерге, мысалы мұнай өндірілетін аумақтарға  қоныс аудару  үрдісі пайда болды. Ал, бұл жағдай өз кезегінде тұрғын үйге деген сұраныстың өсуіне  әкеп соқты.

    Ипотекалық несиелендірудің дамуы  екінші деңгейдегі «Қазақстанның халықтық банкі» АҚ үлгісінде  зерттелді.

    Тұтынушылық мақсатқа алынған  несиелердің  басым бөлігі  ипотекалық несиеге келеді.

    Куртсық жұмыста  ипотекалық несиені «Қазақстанның халық банкі» АҚ  алудың  сұлбасы  қаралды.  «Қазақстаның Халық банкі» АҚ  салынып жатқан  пәтерді  кепліге қою арқылы  беріледі.  Ең төмен бастапқы  жарна – 15 %. Несиелендіру  мерзімі – 7-ден 15 жылға дейін. Проценттік  мөлшерлемесі – жылдық 11%. Қарыз алушы бастапқы жарнаы  Халықтық банктің депозитына аударады,  одан кейін банк  пәтердің 100 % құнына несие береді. Осы сомаға кейін  несие бойынша проценттер есептеледі.

    Курстық жұмыстың  шеңберінде жүргізілген  зерттеудің  нәтижелері бойынша  Қазақстандағы ипотекалық  несиелендірудің  болашағы зор деп айтуға болады. Бұл үшін  елде  тұрақты қаржы жүйесі,  дамыған нарықтық инфрақұрылым қалыптасқан, сондай-ақ  халық  тарапынан  мол  сұраныста орын алып отыр. Алайда,  тиісті  құқықтық қамсыздандырусыз  қойылған мақсаттарға   толығымен қол жеткізуге    мүмкін емес. Сондықтан,   нақ қазірдің өзінде  қолға түсіп тұрған мүмкіншіліктерден айырмау үшін   жұмысты барынша  белсендеткен жөн.

    Қаржы мекемелерінің шапшаң  дамуы және  біржола қайта реттелуі салдарынан   тұрғын үй  және өзге де жылжымайтын мүлік сатып алушылар   қазіргі уақытта  бірқатар баламалы  қаржыландыру көздерін  пайдалана алады.

    Екінші рынок тұрғын үй сатып алушыларды қаражатпен  қамтамасыз етуде маңызды роль атқарады  және оның маңыздылығы күннен күнге артуда.

     Тағы бір атап өтетін жайт  Ипотекалық бизнестің Қазақстандағы қарқынды дамуы төрт жыл бұрын басталды, ал мұның алғы шарты болып қаржы нарығында «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» Акционерлік қоғамының пайда болуы табылады. Оны 2000 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ҚР- дағы тұрғын үй құрылысына ұзақ мерзімді несие беру және ипотекалық несие беру жүйесін дамыту концепциясын жүзеге асыру мақсатында құрған.

    Ел  экономикасының өсуінің жалпы  тұрақтылығы, ішкі инвестициялық  базаны кеңейту, сондай-ақ ипотекалық  облигацияларды шығару нәтижесінде ипотекалық несие беруді дамыту үшін тартылатын инвестициялардың құнын азайтуға қол жеткізілді. Өз кезегінде бұл ипотекалық несиелер бойынша сыйақы ставкаларын біршама азайтуға және ҚИК бағдарламасы бойынша халыққа несиелердің қолайлы болуын көтеруге жол берді.

    «ҚИК» АҚ қызметі банктердің  арасындағы бәсекелестіктің өсуіне  ықпал етті, ал бұл өз кезегінде  несиелерді беру жағдайларын  жақсартуға ықпал етіп, Қазақстан  халқының көп бөлігінің несиелерді  пайдалануына мүмкіндік берді. 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 

1. «Қазақстан  Республикасында  құнды қағаздармен  жасалатын 

мәмілелерді  тіркеу туралы» ҚР  1997 жылғы 5 наурыздағы заң;

     2. «Жылжитын мүлікті  кепілге  қоюды тіркеу туралы»  ҚР 1998 жылғы 30 маусымдағы № 254-1 Заң;   

     3.«Қазақстан  Республикасының  кейбір заң актілеріне  ипотекалық

несиелендіру  мәселелері бойынша  өзгерістер мен  толықтырулар енгізу туралы»  ҚР Заң;

     4.«Тұрғын  үй  құрылысы  жинақтары туралы»  ҚР Заңы;

     5. Қазақстан Республикасының  Құнды  қағаздар жөніндегі  Ұлттық 

Комиссиясы 1996 жылдың 20 желоқсанында  бекіткен №156 Облигацияларды шығару мен  өтеудің  тәртібі туралы ереже;

      6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы 

№ 888 қаулысы.

      7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің  2002 жылғы 29 наурыздағы 

№ 373 қаулысы.

      8. « Жылжымайтын мүліктің ипотекасы туралы»  Қазақстан Республикасы  Президентінің  заң күші бар 1995 жылғы 23 желтоқсандағы  Жарлығы;

      9. Тұрғын үй құрылысын ипотекалық  несиелендірудің  қалалық бағдарламасы  туралы»  Астана қ. Маслихатының 1999 жылғы 6 қазандағы № 259/47 шешімі;

      10. Астана қ.  ипотекалық несиелендіру  мен  тұрғын  үй құрылысын  дамыту туралы  бағдарлама.  Астана  қ. Маслихатының 2001 жылғы 25 желтоқсандағы   № 123/26-ІІ шешімі.

      11. Абишев А. Оптимизм – штука  тонкая// Новости недели, вторник  4 марта 2003 года.  
 
 

Қосымша 1  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қосымша 2

Өтініш 

           (аты – жөні) 

мекен – жайы бойынша тұратын: 

           (мекен  – жайы)

        

Маған мына сома бойынша несиені  ұсынуды сұраймын:  

 

 үшін

           (несиенің мәні) 
 

мерзімін айға.

Несиені өтеу және сыйақысын төлеу үшін кепіл  болады мына берілген: 

Несиені мерзімді және толық қайтару үшін мына берілген болады (кепілдік және/немесе мүлік):

 
 
 
 
 
 
 
 

Берілген қарыз  бойынша, сыйақысы мен басқа да ұсталымдар, берілген келісім шартта қарастырылған және де сонымен қатар сақтандыру төлемдеріне кепіл беремін. 
 

                                                                

         2006  жыл

  
 
 
 
 
 
 

Қосымша 3

Қарыз алушының анкетасы

1 - Басшы:

  Кәсіпорындағы меншік пайыздары (егер бар болса): 

 Туылағн күні және жері: 

 Төлқұжат № сериясы:                     берілген күні мен орны 

  Мекен-жайы:тіркелген жері:         

  Нақты түрде                   үй телефоны:      

  Бұрынғы жұмыс орны:           

  Мекен-жайы:             

  Білімі:    

                                    ( оқу орны,  факультет,  қашан  және қай жерде бітірген ) 

  2 - Басшы:

  Кәсіпорындағы меншік пайыздары (егер бар болса): 

 Туылағн күні және жері: 

 Төлқұжат № сериясы:                     берілген күні мен орны 

  Мекен-жайы:тіркелген жері:         

  Нақты түрде                   үй телефоны:      

  Бұрынғы жұмыс орны:           

  Мекен-жайы:             

  Білімі:    

                                    ( оқу орны,  факультет,  қашан және қай жерде бітірген ) 

   3 – Басшы: 

  Кәсіпорындағы меншік пайыздары  (егер бар болса): 

 Туылағн күні және жері: 

 Төлқұжат № сериясы:                     берілген күні мен орны 

  Мекен-жайы:тіркелген жері:         

  Нақты түрде                   үй телефоны:      

  Бұрынғы жұмыс орны:           

  Мекен-жайы:             

  Білімі:    

                                    ( оқу орны,  факультет,  қашан  және қай жерде бітірген ) 

   Меншік иелері (басшылардан басқа, аты–жөні, тұратын жері) меншік пайыздары.

   1.

   2.

   3.

   4.  

   Басқалар:  

 
 
 
 

Қосымша 4 

                                      Несиелік келісімшарт № 

    Алматы  қ.  

    Акционерлік банк «                                                                    », ары қарай «Банк»

Жарғының ереженің және «      ».        №         сенімхаттың

негізінде әрекет етуші басшы                                                                       тұлғасында   

бір жағынан және           ары қарай «Қарыз алушы»,

Жарғының негізінде әрекет етуші      тұлғасында

екінші жағынан  төмендегі келімісшартты бекітті.

Келісімшарт мәні

1.1. Банк қарыз алушыға сомасы                 теңге, мерзімі

        бастап     дейін несие ұсынады.