Халықаралық құқық пен Қазақстан заңнамасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы

Қорыта  келе айтатынымыз, ХХ ғасырда сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың даму үдерісі  мынадай:

- сыбайлас жемқорлықтың түрі мен формасы көбее түсті.

- ауық-ауық  түрдегі сыбайлас жемқорлық жүйелі  түрдегі сыбайлас жемқорлыққа айналды.

- биліктің  төменгі сатысында орын алған  сыбайлас жемқорлық биліктің жоғарғы сатысында кездесетін, одан әрі халықаралық сыбайлас жемқорлық сипатына ие болды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                              Қорытынды

 

Осындай келеңсіз құбылыстармен бітіспес күрес  жүргізу тек сот,құқық қорғау немесе мемлекеттік органдардың  міндеті емес, барлық ұлтжанды азаматтардың парызы. Мемлекеттік органдарда жұмыс  жасайтындардың өзгенің тағдырына, жұмысына деген немқұрайдылығы, тоңмойын шенеуініктердің тойымсыздығы, қарапайым  анықтама алуы үшін шеті мен шегі жоқ  кезек көптеген азаматтар мемлекеттік  қызметкерлерді пара алуға өздері арандатады. Өйткені халық арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы білімділік жетіспейді. Сол себепті де мұндай ауыр кеселді  тек мемлекеттік және құқық қорғау органдарының күшімен жеңе алмаймыз. Жемқорлықпен күресуді бүкіл халық  болып қолға алсақ қана тоқтатуға  болады.

Мемлекеттік қызметшілердің этикалық тәртібі және өз міндеттеріне деген көзқарасының адал ниеттілігінің дәрежесі қоғамдағы  ең басты индикаторы болып табылады.

Сыбайлас  жемқорлық – қазіргі заманғы  мемлекеттердің өмірінде орын алып, ауқымы жылдан-жылға құлаш жайып келе жатқан кесел. Қай елді алмаңыз, әрбір  саяси партияның саяси бағдарламасының  бір тармағы сыбайлас жемқорлықпен күрес мәселесіне арналған.

Сыбайлас  жемқорлық, өкінішке орай, біздің өміріміздің  бүгінгі ерекшелігін сипаттайтын  кәдуілгі құбылысқа айналып отыр.  Бұл — қоғамдық жүйені іштен үңгіп  жейтін, экономиканы ақсататын, әлемдік  қоғамдастық алдында мемлекеттің  беделіне нұқсан келтіретін дерт. Ең қиыны  — бұл кесел билікке деген  халық сенімін күйретеді, шын  мәніне келгенде  биліктің еркін, демократиялық  қоғам құру жолындағы  күллі шешімдерін жоққа шығарады.

Сондықтан коррупцияға қарсы күреске баршамыз бірігіп, «бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара» кірісейік.

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

 

1. Ғаламтор

2. Қазақстан  Республикасының “Сыбайлас жемқорлықпен  күрес туралы”                      Заңды, 1998ж.

3. Булгакова  Д.А. «Мемлекет және құқық теориясы».  Оқу құралы. Алматы. «Заң әдебиеті» 2004ж. 106б.

4. Қазақстан Республикасының Конституциясы. –Алматы, «Жеті жарғы».

2000ж. 48б. 

                                             Нормативтік - құқықтық актілер

1 Қазақстан  Республикасының Конституциясы. 1995 ж. 30 тамыз //Алматы: Жеті жарғы, - 100 бет.

2 Қазақстан  – 2030: Барлық қазақстандықтардың  өсіп өркендеуі, қауіпсідігі және  әл-ауқатының артуы. Ел Президентінің  Қазақстан халқына жолдауы. Алматы: Білім, 2001. – 96 бет.

3 Мемлекет  басшысының «Қазақстан халқының  әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік  саясаттың басты мақсаты» атты 2008 ж. 6 ақпандағы Қазақстан халқына  Жолдауы.

4 Қазақстан  Республикасының Қылмыстық Кодексi. 2003 ж. 25 қыркүйектегі №484 Кодексі. //Қазақстан  Республикасы Парламентінің Жаршысы. 2003 ж. - № 15-16, 211 - құжат

5 Қазақстан  Республикасының Әкімшілік құқық  бұзушылық туралы Кодексі.

2001 ж. 30 қаңтардағы  №155 Кодексі. //Егемен Қазақстан. - 2001 ж. 13 ақпандағы. - №31-34.

6 «Қазақстан  Республикасының қаржы полициясы  органдары туралы» 2002ж. 4 шілдедегі  №336 Заңы. //Егемен Қазақстан. –  2002ж. 12 шілдедегі. - №158 - 159.

7 Қазақстан  Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа  қарсы күрес туралы» 1998 ж. 2 шілдедегі  №267 - 1 Заңы. //Казахстанская правда. - 1998 ж. 9 шілдедегі. - №132.

8 Өзгерістер  мен толықтырулар еңгізілген  Қазақстан Республикасының «Сыбайлас  жемқорлыққа қарсы күрес туралы»  2007 ж. 21 шілдедегі - №308 Заңы. //Казахстанская  правда. – 2007 ж.- 27 шілдедегі .- №315.

9 Қазақстан  Республикасының «Біріккен Ұлттар  Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа  қарсы конвенциясын ратификациялау  туралы» 2008ж. 4 мамырдағы №31 –  Заңы. //Егемен Қазақстан. – 2008ж.- 6 мамырдағы .- №130-131.

10 Қазақстан  Республикасы Президентінің «Қазақстан  Республикасы Президентінің жанынан  Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес  мәселелері жөніндегі комиссия  құру туралы» 2002 ж. 2 сәуірдегі  - № 839 Жарлығы. //Қазақстан Республикасының  ПҮАЖ - ы, 2002 ж. - №10, 92 - құжат

11 Қазақстан  Республикасы Президентінің «Сыбайлас  жемқорлыққа қарсы күресті күшейту,  мемлекеттік органдар мен лауазымды  адамдар қызметіндегі тәртіп  пен реттелікті нығайту жөніндегі  шаралар туралы» 2005 ж. 14 сәуірдегі  - № 1550 Жарлығы. //Казахстанская правда. – 2005 ж. 15 сәуірдегі - №87 – 88.

12 Қазақстан  Республикасы Президентінің «Сыбайлас  жемқорлыққа қарсы күрестің 2006 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік  бағдарламасы туралы» 2005 ж. 23 желтоқсандағы  №1686 Жарлығы. //Егемен Қазақстан.  – 2005 ж. 30 желтоқсандағы - № 292 - 295.

13 Қазақстан  Республикасы Президентінің «Қазақстан  Республикасы Экономикалық қылмысқа  және сыбайлас жемқорлыққа қарсы  күрес агентігін (қаржы полициясы)  қайта ұйымдастыру туралы» 2005 ж. 25 ақпандағы - №1521 Жарлығы. //Қазақстан  Республикасының ПҮАЖ-ы, 2005 ж. №9,76 – құжат.

14 Қазақстан  Республикасы Президентінің «Қазақстан  Республикасы мемлекеттік қызметшiлерiнiң  ар-намыс кодексі туралы» 2005 ж. 3 мамырдағы - №1567 Жарлығы// Егемен  Қазақстан. - 2005 ж. 5 мамырдағы - №  94.

15 Қазақстан  Республикасы Үкіметінің «Қазақстан  Республикасы Үкіметі мен Польша  Республикасының Үкіметі арасында  Ұйымдасқан қылмысқа және қылмыстардың  өзге де түрлеріне қарсы күрестегі  ынтымақтастық туралы келісім  жасау туралы» 2002ж. 24 мамырдың - №566 Қаулысы //ПҮАЖ-ы, 2002ж. - №576, 172 – құжат.

16 Қазақстан  Республикасы Үкіметінің «Норма  шығармашылығы қызметін жетілдіру  жөніндегі шаралар туралы» 2002 ж. 30 мамырдағы №598 Қаулысы.//Қазақстан  Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007ж. - №16, 172 – құжат. Өзгертулер енгізілумен  2007 ж. 20 наурыздағы - №217 Қаулысымен.

17 Қазақстан  Республикасы Үкіметінің «Экономикалық  және сыбайлас жемқорлық қылмысқа  қарсы күрес жөніндегі агентігінің  (қаржы полициясы) Ережесі туралы»  2004ж. 29 қаңтардағы - №100 Қаулысы. //Қазақстан  Республикасының ПҮАЖ-ы, 2004ж. - №4, 56 – құжат.

18 Қазақстан  Республикасы Үкіметінің «Қолданыстағы  заңнаманы сыбайлас жемқорлыққа  қарсы іс-қимыл бөлігінде жетілдіру  мәселелері жөнінде ведомствоаралық  комиссия құру туралы» 2007 ж. 14 наурыздағы - №193 Қаулысы. //Қазақстан  Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007ж. - №8, 92 – құжат.

19 Қазақстан  Республикасы Үкіметінің «Қазақстан  Республикасы Үкіметінің кейбір  шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар  енгізу туралы 2007 ж. 20 наурыздағы - №217 Қаулысы //Қазақстан Республикасының  ПҮАЖ-ы, 2007ж. - №9, 105 – құжат.

20 Қазақстан  Республикасы Жоғарғы Сотының  «Соттардың сыбайлас жемқорлыққа  байланысты қылмыстар жөніндегі  қылмыстық істерді қарау практикасы  туралы» 2001ж. 13 желтоқсандағы - №18 Нормативтік қаулысы //Егемен  Қазақстан. – 2001ж. 4 қаңтардағы - №2-3.

21 қаңтардағы - №4 бұйрығы //Қазақстан Республикасы орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілер Бюллетені - 2004 ж. - №13-16, 915-құжат

¹ Состояние преступности в России. – М., 1994. – С. 14.

² Максимов С.В. Коррупция. Закон. Ответственность. Москва:2000. - С. 44.

³ Максимов С.В. Коррупция. Закон. Ответственность. Москва:2000. - С. 44.

⁴ Сонда. – Б. 44 - 45.

⁵ Еуропа Кеңесінің «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы» Страсбург, 1999 ж. 27 қаңтардағы Конвенциясы.

 

⁶ Наукенов М.О. Коррупционные преступления: Криминологический и уголовно-правовой анализ. Автореф. Дис...к.ю.н. – Алматы: 1999. - С. 19

⁷ Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). Материалы международной научно-практической конференции. Астана: Акмолинская полиграфия, 1999. – С.269.

⁸ Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998 ж. 2 шілдедегі №267 - 1 Заңы //Казахстанская правда. - 1998 ж. 9 шілдедегі №132, 2-бап.

⁹ Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической конференции. Астана: Акмолинская полиграфия, 1999. – С.3.

¹⁰ Ағыбаев А.Н Ответственность должностных лиц за служебные преступления. Алматы: Жеті жарғы, 1997. – С. 179.

¹¹ Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической конференции. Астана: Акмолинская полиграфия, 1999. – С. 44.