Сот шығындарының түрлері

 
 

Іс бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар – іске мүдделі тұлғалармен сотта іс қарау және соттың шешімімін орындау жөнінде төленетін шығындар.

 Іс бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар қатарына мыналар жатады.             

• Куәгерлерге, срапшыларға және мамандарға төленуге тиісті сомалар (ҚР АІЖК – нің 108,109 – баптары);
• Сол жерде қарау жүргізілуге байланысты шығындар;
• Заттай дәлелдемелерді сақтауға байланысты шығындар;
• Жауапкерді іздестіру жөніндегі шығындар;

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

               2.Сот шығындарын бөлу тәртібі 

Пайдасына шешім шығарылған тарапқа, бұл тарап сот шығындарын төлеуден босатылса да, басқа тараптан іс бойынша жұмсалған барлық шығындарды сот алып береді.Егер талап қою ішінара қанағаттандырылса, онда шығындар талап қоюшыға қойылған талаптардың сот қанағаттандырған мөлшеріне барабар, ал жауапкерге – талап қою талаптарының талап қоюшыға бас тартылған бөлігіне барабар беріледі.

  Егер жоғары  сатыдағы сот істі жаңадан  қарауға берместен шығарылған  шешімді өзгертсе немесе жаңа  шешім шығарса, ол тиісінше сот шығыстарын бөлуді де өзгертеді (ҚР АІЖК – нің 110 бабы).

  Сотқа басқа тұлғалар мен мемлекеттің құқықтарын, бостандықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін қорғау туралы өтініштермен жүгінген тұлғаларға талап қоюдан толық немесе ішінара бас тартылған кезде, жауапкерге республикалық бюджеттің қаражатынан олар жұмсаған сотшығындары толық немесе қойылған талаптардың талап қоюшыға бас тартылған бөлігіне барабар өтеледі.

  Пайдасына  шешім шығарылған тарапқа сот  процеске қатысушы өкілдің көмегіне  ақы төлеу жөніндегі өзіне екінші талап келтірген шығындарды іс жүзінде өзі шеккен шығындар мөлшерінде басқа тараптан алып береді, сондай – ақ егер тараптар бітімгершілік келісімін жасау кезінде өкілдің көмегіне ақы төлеу жөніндегі шығындарды бөлу тәртібін көздемесе.Ал ақшалай талап бойынша бұл шығындар қойылған талаптың қанағаттандырылған бөлігінің 10 пайызынан аспауға тиіс (ҚР АІЖК – нің 111 – бабы).

  Талап қоюшы талап қоюдан бас тартқан кезде оның шығарған шығындардан жауапкер не мемлекет өтемейді. Егер талап қоюшы талап қоюдан кейін оларды жауапкердің ерікті түрде қанағаттандыруы нәтижесінде өзінің талаптарын қолдаудан бас тартса, сот талап қоюшының өтінуі бойынша жауапкерден талап қоюшы шеккен бүкіл сот шығындарын және өкілдің көмегіне ақы төлеу жөніндегі шығындарды өндіріп алады.

  Екінші тараптың  пайдасына іс жүзінде уақыт  ысырабынан келтірілген өтемақыны  мына жағдайда өндіріп алуы  мүмкін:

• көрінеу теріс пиғылмен негізсіз талап қойылғанда;
• қойылған талапқа қарсы негізсіз дау білдіргенде;
• істі дұрыс жіне тез қарап, шешуге үнемі қарсы әрекет жасағанда.     

 
 
 
 

Жоспар: 

  1. Сот шығындарының түрлері

2. Сот шығындарын бөлу тәртібі 

Пайдаланылған әдебиеттер. 
 
 

                     

  

   

     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
 

1.ҚР  Конституциясы 30 тамыз 1995 ж 

2.ҚР  Азаматтық іс жүргізу кодексі 13 шілде 1994 ж. 

3.ҚР  Азаматтық құқығы  А.Е.Егембердиев

4. Азаматтық іс жүргізу құқығы Абдулина .Т.К. Алматы 2001ж 

5. Нормативтік  құқықгық актілер 

6. Гражданское процессуальное право. Учебник под ред. М.С.Шакарена М., 1996.