Мемлекеттің пайда болу себептері, белгілері

Өтіп бара жатқан аптада ЕлбасыЕрболат Асқарбекұлы Досаевты Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі болып тағайындады. 42 жастағы ол Алматы қаласында туған. Алматы энергетика институтын, Бауман атындағы Мәскеу мемлекеттік техникалық университетін бітірген. Әр жылдары қаржы құрылымдарында басшылық қызметте болып, ҚР Премьер-Министрінің кеңесшісі, Қаржы, Денсаулық сақтау министрі,Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы лауазымдарын атқарған.

Мұхтар Құл-Мұхаммед ҚР Мемлекеттік хатшысы қызметімен қош айтысып, еліміздің Мәдениет және ақпарат министрі болып тағайындалды. Ал бұған дейін министрлік тізгінін ұстаған Дархан Мыңбай Елбасы өкімімен ҚР Ұлттық мұражайының директоры қызметіне кірісті.

Мұхтар Абрарұлы бұл қызметке осымен 3-ші рет келіп отыр. Ол әр жылдары ҚР Президентінің кеңесшісі, баспасөз хатшысы, ҚР Президенті Әкімшілігі басшысының орынбасары, Қызылорда облысының әкімі әрі «Байқоңыр» кешеніндегі Нұрсұлтан Назарбаевтың арнайы өкілі болды.

Дархан Қамзабекұлы  өз еңбек жолын Қазақ телеграф агенттігінен (қазіргі «ҚазАқпарат») бастаған. Оңтүстік Қазақстан облысы әкімінің орынбасары. ҚР Мәдениет және ақпарат вице-министрі қызметтерінде болған.

Сонымен қатар осы  аптада Қырымбек Көшербаев Қызылорда  облысының әкімі қызметіне кірісті.Қырымбек Елеуұлы Көшербаев – 1955 жылы 20 мамырда Қызылорда облысы Қазалы қаласында туған. В.Ленин атындағы Қазақ политехникалық институтын, КОКП Орталық Комитеті жанындағы Қоғамдық ғылымдар академиясының аспирантурасын бітірген, саясаттанушы.

Саяси ғылымдар докторы. 50-ден астам ғылыми еңбектер мен  мақалалардың авторы. 1978 жылдан – Қызылорда  қаласындағы «Главриссовхозстрой» ЖМК-112 инженері, өндірісті дайындау тобының бастығы. 1979 жылдан – Бүкілодақтық екпінді комсомолдық құрылыс -  Қызылорда облысы күріштік инженерлік жүйесі штабының бастығы. 1981 жылдан Қазақстан ЛКЖО Орталық Комитеті екпінді құрылыстардағы комсомол ұйымдары секторының меңгерушісі. 1982 жылдан -  Қазақстан ЛКЖО Орталық Комитетінің жауапты ұйымдастырушысы (Алматы қаласы). 1983 жылдан – Қазақстан ЛКЖО Қызылорда қалалық комитетінің бірінші хатшысы. 1986 жылдан – Қазақстан ЛКЖО Орталық Комитеті комсомол ұйымдары бөлімі меңгерушісінің орынбасары (Алматы қаласы). 1987-1988 жылдары – Қазақстан ЛКЖО Орталық Комитеті мәдениет бөлімінің меңгерушісі.  КОКП Орталық Комитеті жанындағы Қоғамдық ғылымдар академиясын (1988-1991) бітіргеннен кейін 1991 жылдан бастап Қазақ ССР Президенті Аппаратының Мәдениет және ұлтаралық қатынастар референтурасының референті болды. 1991 жылдан – ҚР Премьер-Министрі орынбасарының көмекшісі. 1994 жылдан – Алматы қаласындағы Калинин ауданының әкімі. 1995 жылдан – ҚР Министрлер Кабинеті Аппараты басшысының орынбасары – ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі. 1995 жылдан – ҚР Үкіметі Аппараты басшысының орынбасары – аумақтық даму бөлімінің меңгерушісі. 1996 жылдан – ҚР Президентінің Баспасөз хатшысы – Баспасөз қызметінің жетекшісі. 1997 жылдан – ҚР Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрі. 1999 жылдан – ҚР Денсаулық сақтау, білім және спорт министрі. 1999 жылдан – ҚР Білім және ғылым министрі. 2000 жылдан – Батыс Қазақстан облысының әкімі. 2003 жылдан – Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясындағы, оған қоса Финляндия мен Армениядағы Төтенше және Өкілетті елшісі. 2006 жылдан 2011 жылғы желтоқсанға дейін – Маңғыстау облысының әкімі. 2012 жылғы шілде-қыркүйек айларында -  Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі. 2012 жылғы 26 қыркүйекте Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен ҚР Премьер-Министрінің орынбасары қызметіне тағайындалды. «Парасат» (2003), «Достық» (РФ, 2006), ІІ дәрежелі «Барыс» (2009) ордендерімен, медальдарымен марапатталған.

Ал Маңғыстау  облысына Алик Айдарбаев әкім болды. 1963 жылы Алматы облысында дүниеге келген ол Қазақ политехникалық институтын бітірген. Техника ғылымының кандидаты. Өмір бойы мұнай саласында жұмыс істеп келе жатқан А.Айдарбаев «Құмкөл-Лукойл», «Маңғыстаумұнайгаз», «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» компанияларының бас директоры қызметтерін атқарған.

Осы аптада еліміздің  билік партиясы «Нұр Отан» ХДП Төрағасының бірінші орынбасары тағайындалды. Бұл қызметке бұған дейін ҚР Президенті Әкімшілігі басшысының орынбасары болған Бауыржан Байбек келді. 1974 жылы Алматы қаласында дүниеге келген ол Германияда білім алған. 2002-2006 жылдары ҚР Президенті Әкімшілігінде түрлі қызметтер атқарған. 2009 жылдың тамызында Елбасы Жарлығымен ҚР Президенті Әкімшілігі басшысының орынбасары болып тағайындалған.

Талғат  Амангелдіұлы  Ермегияев  «Астана ЭКСПО – 2017» Ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының басқарма төрағасы қызметіне тағайындалды. Алматылық Т.Ермегияев Алматы сәулет-құрылыс институтын, АҚШ-тың Джорджтаун университетін, Қазақ көлік және коммуникация академиясын бітірген.  Біраз жыл «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясында лауазымды қызметтер атқарған. 2008 жылы ҚР Туризм және спорт министрі болып тағайындалып, кейіннен осы ведомствоны басқарған.

ҚР ІІМ Көліктегі ішкі істер департаменті бастығының  орынбасары қызметіне Әлібек Жарылғапұлы Оразғалиев тағайындалды. Әлібек Оразғалиев 1960 жылдың 27 қарашасында дүниеге келді. Ол 1983 жылы Семей педагогикалық институтын, 1996 жылы ҚР Мемлекеттік тергеу комитеті  Қарағанды жоғары милиция мектебін  бітірген. Осы лауазымға тағайындалғанға дейін ҚР ІІМ кадр жұмысы департаментінің бастығы қызметін атқарды.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасында да бірқатар тағайындаулар болды.

Атап айтқанда, ҚМДБ төрағасы, Бас мүфти, шейх Әбсаттар қажы Дербісәлі хазреттің бұйрығымен:Құлмұхаммед  Маханбет өз өтініші бойынша Алматы Орталық мешітінің Бас имамы  қызметінен босатылып, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының діни істер бөлімінің  меңгерушісі әрі қоғамдық негізде Дінбасының кеңесшісі, Нұрбек Есмағанбет Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы жанындағы «Зекет» қайырымдылық қорының атқарушы директоры қызметінен босатылып, Алматы Орталық мешітінің Бас имамы, Әлішер Спанов Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының қажылық бөлімінің меңгерушісі қызметінен босатылып, діни басқарма жанындағы «Зекет» қайырымдылық қорының атқарушы директоры болып тағайындалды. Ербол ҚосбағарҚазақстан мұсылмандары діни басқармасы діни істері бөлімінің меңгерушісі қызметінен босатылды.

Сондай-ақ осы аптада Қазақстан Республикасының дін  істері агенттігінің бұйрығымен Павлодар облысының дін істері департаменті директорының орынбасары болып Ержан  Рахымжанов тағайындалды.Рахымжанов Ержан Мэлсұлының жоғары білімі бар, Павлодар педагогикалық институтын, Инновациялық Еуразиялық университетін «мемлекеттік және жергілікті басқару» мамандығы бойынша тәмамдады. Қазақстан Республикасы Журналистер Одағының мүшесі. Павлодар облысындағы жергілікті мемлекеттік басқару органдарында жұмыс істеді. Бұл қызметке тағайындалуға дейін Павлодар облыстық ішкі саясат басқармасы бастығының орынбасары болып қызмет атқарды.

Лондон олимпиадасынан кейін спорттық мансап жолының тәмамдалғанын  жария еткен Серік Сәпиев  Қазақстан бокс федерациясының спорттық директоры қызметіне ресми кірісті.

ҚР Ішкі істер министрі Қ.Қасымовтың бұйрығымен полиция полковнигі Махамбет Қайыржанұлы Абисатов БҚО Ішкі істер департаментінің бастығы болып тағайындалды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Мемлекеттің қоғамдағы орны мен ролі қай кезеңде  болмасын, ойшылдарды ойландырғаны белгілі. Қоғам мемлекет арасындағы байланысты жақсартуға бағытталған ұмтылыстар ежелгі заманнан бері белгілі. Саяси-құқықтық ой тарихында мемлекеттің қоғам үшін қандай роль атқару керектігі мәселесінде әр түрлі пікір-таластың да орын алғаны белгілі. Тарихи тәжірбие көрсетіп отырғандай, сан ғасыр өтсе де, мемлекет қоғам мүшелерінің әл-ауқатын көтеру үшін қоғамда қорғалуды қажет ететін топқа қызмет етуге міндетті екендігін өмір көрсетіп отыр. Сонымен қатар ежелгі грек ойшылдарынан бастап, қазіргі кезеңге дейінгі аралықта қоғамдық белесте мемлекеттің пайда болуы туралы сан түрлі пікірлер айтылды.

Саяси-құқықтық ой тарихында мемлекеттің қоғамдағы атқаратын ролін, алым-салықты қалай жұмсау мәселесімен көп ойшылдар байланыстырды.

Мемлекеттің пайда  болу турасында туындаған ой-пікірлер Ресейдің саяси-құқықтық ой тарихында да белгілі дәрежеде көрініс тапты, оның ішінде Ресейдің зиялы қауымы, бұл мәселені қоғамдық қажеттілікпен де байланыстырады. Саяси-құқықтық ой әлемдік мемлекеттік құқықтық тәжірбиенің дамуының нәтижесін, теориялық негізін көрсетеді, мемлекеттің пайда болуы сол әлемдік өмір тәжірбиесі дәлелдеген қоғамдық келісім мен қажеттіліктің бірі болып табылады. Сонымен қатар мемлекеттің мәніне терең бойлайтын болсақ, мемлекеттің негізгі мақсаты да қоғамдағы әлеуметтік теңдікті қамтамасыз етуге жұмылдырылған қызмет ету тұғырнамасын алға тартады.

Мемлекеттің шығу тегін тап күресінің аясында ғана қарастыру Маркс ілімінің ең осал тұсы. Ал түбегейлеп зерттесек, бұл көзқарас та батыстық, яғни отырықшылық өркениет туғызған әдістемелік өpic. Көшпенділер тұрмысында өзара кереғар әлеуметтік таптардың күресін сипаттау өзіндік жат құбылыс, бұл қоғамның өзегі генеологиялық-рулық байланыстарда жатыр.

Мемлекет дегеніміз  — eкi түрлі тап, екі түрлі мәдениет деп тану адамзат баласы туғызған тоқсан тарау тіршіліктің мағынасына қатысты өріс алады.. Батыс Еуропа елдерінің жаңа дәуірдегі тарихының кейбір қырлары қоғамдық тіршіліктің қай саласын қарастырса да мемлекеттің пайда болу тұрғысында еуропалық ілімдер материализмге негізделеді. Бұл Батыс елдерінің даму ерекшеліктері туғызған зандылық. Ф. Энгельс мемлекеттің шығу тарихы мен себептерін қарастыра келе үш кезеңге арнайы тоқталады: Афин, Рим және ежелгі Германдық мемлекеттердің дүниеге келуі. Бұл аталған үш кезеңге де тікелей себеп болған қоғамның iшкі дамуындағы әлeyмeттiк қарама-қайшылықтар. Батыс қоғамы әуел бастан материалдық құндылықтарға тым бағыныштылығымен ерекшеленеді. Tіпті көне демократиялық мемлекеттің ең әдемі үлгісі саналатын Афинның өзі де алғашқы рулық қауымның ыдырауы барысында, оның бүкіл iшкі қарама - қайшылығының асқынуы арқасында дүниеге келді. Ру ішіндегі аристократиялық әулеттердің әлсіз топтарды барынша қанауы, одан кейін құлдануы Ежелгі Грек мемлекеттepiнің құл иеленушілік бағытын анықтап берді. Еңбек бөлінісіндегі осы дәстүр, үстеме пайданы бөлу және оның бip қолға шоғырлануы — Батыс мемлекетінің түпкілікті себептері. Одан бepi бірнеше мың жыл өтсе де iшкі, сыртқы қанау Еуропа мемлекеттік билігінің нақты көpiнici болып келеді.

Мемлекеттің пайда  болуы тек материалистік түсінікке  яғни марксизммен ғана шектеліп қалмайды. Тіпті көне заманның өзінде Платон сияқты ғұламалардың ілімдерінде де мемлекеттен құл иеленушілік құрылымның тоталитарлық сипаты анық аңғарылады. Платоннан бастап орта ғасырлық Томазо Кампанеллаға дейінгі аралықта Еуропа ойшылдарының қиялынан туған мемлекеттерде үстеме байлыққа, материалдық құндылықтарға иелік жасайтын аристократиялық топтар басшылық жасайды. Т. Кампанелланың «Күн қаласының» Сталин тұсындағы тоталитарлық кеңестік империядан айырмашылығы шамалы. Халықтың бәрі де бip белгілі тәртіппен іс-әрекет етіп, олардың тууы, уйленуі, балалы болуы, дүниеге аттануы — бәpi-бip топ аристократтардың қолында.

Гоббс, Руссо сияқты ағартушылардың шығармаларында материалистік ілімге бағынбайтын көзқарастар бар. Бірақ олардың түпкі ceбeбi ғалымдардың өз шығармаларына Батысты емес, Шығысты, немесе табиғи адамды басты кейіпкер етуі тікелей байланысты.

Егер де адамдар  арасында тең дәрежелі және еркін  қарым-қатынас қамтамасыз етілсе, меншік түрлеріне және көзқарастарға тиым салынып, қудалауға ұшырамаса, қоғам мемлекеттік басқару жүйесін толық бақылап, жауапқа шақырып отырса, ол қоғам мемлекеттің идеалды үлгісі деп танылады. Қазіргі уақытта саясаттану мұндай қоғамды - азаматтық қоғам деп те атайды. Азаматтық қоғам туралы Батыс елдерінде Т. Гоббс шығармаларынан бастау алады. Адамзат көшін басқарып келе жатқан елдердің арасында осы идеалды талғамға айналдырып келеді.

«Қоғамдық келісім» — мемлекеттің негізгі арқауы. Бұл теория бip жағынан мемлекет қайдан пайда болды деген сұраққа, екінші жағынан мемлекет болашақта қандай болуы керек деген мәселеге жауап береді. Гоббс, Руссо ілімдеріндегі «жеке тұлға», «жеке адам», «табиғи адам» еуропалық елдердің қажеттілігі туғызған түсініктер. Феодалдық қоғамнан капитализмге, рационализмге ұмтылған Еуропаға «тұлға» қажет болды. Осылай бо-ла тұра «тұлға» туралы түсініктердің мемлекеттің пайда болуын зерделеуге де өз көмегі тиеді. Мемлекет белгілі дәрежеде азаматтардың өзара келісімінің нәтижесі. Егер қоғамдық топтар мен олардың өкілдерінің арасында келісім (шартты, не шартсыз) болмаса кез келген мемлекет құлап қалары анық еді. Бұл әcіpece мемлекеттің ерте кезеңіне қатысты болса керек.

Бірақ Руссо алғашқы  қоғамдық келісімнен тез арада деспо-тизм өciп шығатынын жасырмайды. Билік иелерінің мемлекетке өз меншігіндей қарауы, ал мемлекеттің халқын қара тобыр есебінде қабылдауы қоғамның ішінде бітіспес кереғарлық барын көрсетсе керек. Қандай да бip қоғам мүддесі материалдық байлықпен байланысты болса, ол жерде теңсіздік epiп жүреді. Бұл қарама-қайшылықтан тек азаматтық құндылықтарға негізделген көшпелілер ғана аман қалады. Көшпелі қазақ қоғамының ішкі дамуына қатысты үйлесім мен адамгершілікті қашан да алға шығады.

Бұл дипломдық жұмыста мемлекеттің пайда болу алғы шарттары жан-жақты қарастырылады. Оның ішінде мемлекеттің белгілері және оның түсінігі тереңнен сарапталып, ондағы мемлекеттің пайда болу себептері мен ерекшеліктері айқындалады. Зерттеушілердің пікірінше мемлекеттің пайда болуына не-гізгі себеп — екі өмір салтының арасындағы айырмашылык,. Осы мәселеге аса көңіл бөлген Л. Фробениуас көшпелі — малшылардың өмip салтына жоғары баға береді: "дала мен шөлдің адамы тіпті басқаша. Оның мәдениеті бойында, дүниетанымы әлеуметтік күштердің тепе-тендігіне, дамылсыз ой-қимылына, білімге негізделген. Олардың арасында жүріп мен өмірімде бірiншi рет орман адамына тән топастықты кездестіргенім жоқ. Аз — көп уақыт өткен соң мен олармен тіл табысатынмын, тілін тапқан уақытта көзі жадырап, не туа біткен, не мұраға қалған, не өзінің бақылауынан туған көсем ойларды түйдек-түйдек шығарады ..." Бұл ғылыми жарқын ойлардың соңғы қозғаушысы атақты шығыстанушы В. В. Бартольд болды.

Әр ғылым саласының пәні өзіне ғана тән құбылыстарды зерттеп, мемлекеттің өмірге келуі туралы теориялар негізін ашуды қажет етеді. Бұл дипломдық жұмыста мемлекеттің пайда болуы және оның объективтік заңдары мен мемлекеттің өмірге келуі туралы негізгі теориялар қарастырылады. Қоғамдағы мемлекеттің орны мен мәні және мемлекеттің қоғамдық саясатты орындаудағы ерекшеліктері талданады. Мемлекетке саяси сипат тән, соған қарай ол қоғамның саяси жүйесінің құрамына кіреді. Алайда мемлекет — оның мемлекеттік емес буындарына ұқсас саяси жүйесінің, әдеттегіден тыс бөлігі. Ол — оның белгілі бір мөлшерде ондағы шоғырландырушы және үйлестіруші рольді орындайтын өзегі.

Оның ішінде қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің  алатын орны да ерекше. Қоғам дамуындағы мемлекетті кейіптеу мәселелері де бүгінгі  таңда теория жүзінде байыптап зерттеуді  қажет етеді. Мұнда қоғам дамуындағы мемлекетті формациялық және мәдениеттілік  тұрғысынан кейіптеу негізгі орынға шығады және бүгінгі күннің талабына орайлы айшықты мәселе.

 Дипломдық жұмыс  негізгі үш тараудан тұрады. Олар: «Мемлекеттің пайда болу алғы шарттары», «Мемлекеттің өмірге келуі туралы теориялар», «Қоғамдағы мемлекеттің орны мен мәні» деп аталады. Сонымен бірге кіріспе, қорытынды және әдебиеттер тізімінен тұрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасының Президенті — Қазақстан Республикасының мемлекеттік басшысы және республиканың атқарушы өкімет билігінің біртүтас жүйесін басқарушысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға; сондай-ақ республика азаматтарының құқығы мен бостандықтарының, Конституциясы мен заңдарының сақталуына кепіл болады; ҚР Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы болып табылады.