Тауарлы материалды қорлар

Қорытынды

              Сонымен, кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметі барысында өздерінің өндірген дайын бұйымдары, сату үшін сатып алған тауарлары, сатып алған бірақ әзір ұйымға келіп түспеген тауарлары (жолдағы тауарлар), аяқталмаған өндіріс, басқаларға көрсеткен қызметтері, сондай-ақ жұмыстарды орындау және қызметтерді көрсету барысында пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері, отындары, ыдыс және ыдыстық материалдары, жартылай фабрикаттар және басқа да материалдары сол ұйымның тауарлы-материалдық қоры түріндегі ағымдағы активі болып табылады.

Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел сақталуына, үнемді пайдаланылуына көмегін тигізеді. Материалдардың түгел және дұрыс сақталуы, сондай-ақ ұтымды пайдаланылуы, жұмсалуы үшін алдын ала тиісті түрде жабдықталған материалдық-қорларды сақтайтын қойма немесе бөлме болуы қажет және бөлмелердің әрқайсысы материалдардың белгілі бір түрін сақтауға арналған болуы керек; материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, сорттары, өлшемдері бойынша керекті кезінде тез алуға және босатқаннан кейінгі кезде қалдығын тексеруді қамтамасыз ететіндей етіп орналастырылуы керек.

Еңбек заттары бір тектес емес.  Олардың бір-бірінен өндірісте атқаратын міндеттеріне қарай, сондай-ақ физикалық және химимялық қасиеттеріне қарай өзара айырмашылықтары бар. Сондықтан да материалдар есебін дұрыс ұйымдастырудың ең басты мәселесі - оларға экономикалық жағынан дәлелденген жіктеу жасау болып табылады.

Материалдар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін материалдардың номенклатуралық тізімі мен баға көрсеткішін дайындаған дұрыс.

Материалдардың номенклатурасы  деп өндірісте пайдаланылатын материалдардың белгілі бір түрлеріне олардың аты, сапасы, мөлшері және т.б. көрсеткіштері бойынша жасалған жіктеу тізімін айтады.

Материалдық қорлар бухгалтерлік есепте мына әдістер негізінде бағаланады: арнайы сәйкестендірілген есептеу әдісі, орташа өзіндік құнын есептеу әдісі, ФИФО әдісі, ЛИФО әдісі.

Материалдар өздері сақталып тұрған жері бойынша, яғни кәсіпорын қоймасында және кәсіпорын бухгалтериясында есептелінеді. Материалдық қорлардың қоймадағы есебінің дұрысұйымдастырылуы олардың дұрыс сақталынуына, қоймадағы жұмыстың дұрыс жүргізілуіне және олардағы жұмыстың қалай қойылғандығына байланысты.

Материалдардың бухгалтерияда аналитикалық есебі сандық және ақшалай өлшемде жүргізіледі. Мұндай есепті ұйымдастырудың көп қиындығына байланысты бухгалтерияда талдамалы есепті ұйымдастыру жұмысы үздіксіз жетілдіріліп келеді.

Өндірістік қорларды кіріске алу және шығысқа шығарудың бастапқы құжаттары материалдар есебін ұйымдастыруға, өндірістік қорларға аудит жүргізуге негіз болатын есептік көрсеткішті жинақтауда маңызды рөл атқарады. Тікелей бастапқы құжаттары аралық материалдар ресурстарының қозғалысына, сақталуына, тиімді пайдалануына алдын ала, ағымдағы және күнделікті бақылауды жүзеге асырады.

Шаруашылық жүргізуші шаруашылықтың қаржы-шаруашылық қызметінің бухгалтерлік есеп бас жоспарының «Материалдар» бөлімшесінің синтетикалық шоттарында шикізаттардың, сатып алынған жартылай фабрикаттардың, құрастыру бұйымдарының, конструкциялардың, отындардың, ыдыстардың және ыдыстық материалдардың, қосалқы бөлшектредің, құрылыс материалдардың сақталуын, пайдалануын және есебінің ұйымдастырырлуын аудиторлық тексеруді қойма шаруашылыған тексеруден бастаудың  маңызы зор.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Абдиманапов А.А., Юсупжанова А.К. Организация учета том 3. // Бухгалтерский учет и аудит: - 2006 год. № 2. – стр. 44-54.

2. Әбдіманапов Ә.Ә. Есеп көрсеткіштерін өзара салыстру мен талдау принциптері. // Бухгалтерлік есеп және аудит. – 2006 жыл.

3. Әбдіманапов Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп счеттарының жаңа типтік жоспарымен қалай жұмыс істеу керек. // Бухгалтерлік есеп және аудит. – 2007 жыл.

4.              Әбдіманапов Ә.Ә. Қаржылық қорытынды есеп терминдері мен элементтерін тану. // Бухгалтерлік есеп және аудит. – 2007 жыл.

5.              Әбдіманапов Ә.Ә. Есеп саясатының концептуалды негіздері мен қалыптасуы. // Бухгалтерліқ есеп және аудит. – 2006 жыл.

6.              Әбдіманапов Ә.Ә. Есеп саясатының концептуалды негіздері мен қалыптасуы. // Бухгалтерліқ есеп және аудит. – 2007 жыл

7.     №2 Халықаралық қаржылық есеп стандарты. www.google.kz

8. "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы" заң 02.09.2009 жыл

Қосымша 1

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

«Үлбі металлургия зауыты» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген

2008 жылдың  аралығындағы пайда мен залал туралы біріктірілген есеп беруі

                                                  Қосымша 2

Қазақстан еспубликасы

Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

«Үлбі металлургия зауыты» АҚ тобының ҚЕХС-ға сәйкес әзірленген

2008 жылға қатысты негізгі кәсіпорын

БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ