Кассадағы және есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттар есебі

     Аудиттің  ең негізгі принциптері: тәуелсіздік, кәсіпқойлылық, объективтілік, шыншылдық, қүпиялылық.

     Кәсіпорын құжаттарымен жұмысты бастаудан бұрын аудитор аудиторлық тексерудің бағдарламасын жасайды.

     Аудиторлық  тексерудің жоспары

     1.   клиент қызметі жүнінде білім  алу;

     2.   есеп саясаты мен ішкі бақылау  жүйесімен танысу;

     3.   ішкі аудитке деген күтімді  сенімді анықтау;

     4.   қызмет көлемі жүнінде дүрыс  мағлүмат алып, олардың еңбек  сыйымдылығына баға беру;

     5.  Аудит жүргізу үшін мамандарды  жинау;

     6.  Шынайы ақпарат алу;

     7.  Аудиторлық тәуекелді бағалау;

     8.  Аудит бағдарламасын жасау;

     Өндірістік  іс - тәжірибе үлкен кәсіпорында ішкі аудит жүйесі дұрыс жолға қойылған. Оның заңды мәртебесі тексеруші комиссия ретінде анықталған және серіктестік жарғысымен белгіленген.

     Тексеруші комиссия Серіктестіктің Қатысушыларының  Серіктестіктің атқарушы органдарының қызметіне бақылау жасау мақсатында тексеруші комиссиясын құруға немесе тексерушіні сайлауға қүқығы бар.

     Тексеруші комиссияның Серіктестіктің атқарушы органының қызметіне тексеру  жасаған кезде атқарушы органнан барлық қажетті материалдарды, бухгалтерлік және басқа да құжаттарды және жеке түсінік берулерін талап етуге құқығы бар. Тексеруші комиссия жасалған тексерулердің нәтижелерін Серіктестіктің Қатысушыларына ұсынады.

     Тәжірибе үткен кәсіпорында (серіктестік) ішкі аудит 2003ж. ақпан айында жүргізілген. Аталмыш кәсіпорында бухгалтерлік есеп соның ішінде ақша қаражаттар есебі дұрыс жолға қойылған. Бірақ, кәсіпорын қызметкерлерімен не қаржылық талдауы, не басқару талдауы жүзеге аспайды. Менің айтатын ұсынысым осы талдау мэселесін реттеп, дүрыс жолға қойу керек, яғни қызметкерлерді қосымша арнайы мамандандырып немесе жаңа мамандарды шақырып, бүл мәселені шешу керек. Әрине, бүл қосыша шығындарға алып келеді, бірақ бұл міндетті түрде өз-өзін ақтайтын шығындар. Себебі, қаржылық талдау, басқару талдауы кәсіпорын қызметінің дұрыс жолға қойылып басқарылуының негізі болып табылады.

     Жалпы айтқанда, мен қойған мақсатыма жеттім, яғни ақша қаражаттар есебі мен ішкі аудитінің теориялық мәселелерін тәжірибе принциптерімен үштастырып, алған білімімді нығайта түстім. 
 
 
 

     Пайдаланған нормативті - құқықтық актілер және арнайы

     әдебиеттер:

     1.    Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы» Заңы. 26.12.1996ж. (үзгертулер мен толықтырулар енгізілген)

     2.    Қазақстан Республикасының «Аудиторлық  қызмет туралы» 20.11.1998ж. Заңы

     3.    Бухгалтерлік   есептің   Типтік   жоспары,   Қазақстан   Республикасының  Қаржы министрлігі, Алматы 2002ж.

     4.    Бухгалтерлік есептің стандарттары. Алматы, 1996ж.

     5.    Қаржылық есеп берудің халықаралық  стандарттары, 2001ж.

     6.    Қазақстандағы Аудиттіңхалықаралықстандарттары,2001ж.

     7.    Қазақстан Республикасының Азаматтық  кодексі (Негізгі бүлім, 1996ж.)

     Арнайы  әдебиеттер:

     1.    Айтжанова Ж.Н. «Бухгалтерский  учет, отчетность и аудит устойчивого  экономического развития». Алматы 2002, 205с.

     2.    Абдыкалыков Т.А., Сатмурзаев А.А., «Основы бухгалтерского учета и аудита» Алматы 2001, 236с.

     3.    «Аудит». Под редакцией профессора  В.И. Подольского Москва 1997г. 432с.

     4.    Әбдіқалықов Т.Ә. «Бухгалтерлік  есеп және аудит». Алматы 2000ж. 1686.

     5.    Баймұханова   С.Б.,   Балапанова   Ә.Ж.   «Бухгалтерлік   есеп»,   Алматы 2001ж., 2366.

     6.    Балапанова Ә.Ж. «Аудиттің теориялық  негіздері». Алматы 2003ж. 936.

     7.    Бернстайн Л.А. «Анализ финансовой  отчетности». Москва 2002г. 623с.

     8.    Дюсембаев  К.Ш.   и др.   «Аудит и анализ  финансовой  отчетности». Алматы 1998г. 432с.

     9.    Дюсембаев   К.Ш.,   Түлегенов   Ә.Т.   т.б.   «Кэсіпорынның   қаржылық жағдайын талдау» Алматы 2001ж. 3296.

     10.  Дюсембаев К.Ш., «Аудит и анализ  в системе управления финансами» Алматы 2000г., 293с.

     11.   Кеулімжаев Қ.Қ., Әжібаев З.М. т.б.  «Қаржылық есеп». Алматы 2001г. 3306.

     12. Кодекс  РК  о  налогах   и  других обязательных  платежах  в  бюджет. Алматы2003г. 238с.

     13.  Международные стандарты финансовой  отчетности 2001г. 1242с.

     14.  Нидяз Б., Андерсон X. Принципы бухгалтерского учета Москва 2000ж., 495с.

     15.  Радостовец В.К. и др. «Бухгалтерский  учет на предрприятиях». Алматы 2002г. 728с.33

     16.  Савицкая Г.В.  «Анализ хозяйственной  деятельности предприятия». Москва 1999г.   686с.

     17.  Сейдахметова Ф.С. «Современный  бухгалтерский учет». Алматы 2000г. 335с.

     18.  Стандарты бухгалтерского учета  и методические рекомендации 1999г., 609с.

     19.  Тасмағамбетов Т.А., Омаров А.Ш.  т.б. «Қаржы есебі» Алматы 1998ж. 475 б.

     20.  Шуванова В.М.,  Абдилсанапов  А.А.  «  Организация  бухгалтерского учета и формирование учетной политики предприятия». Алматы 2001 г., 398с.

     21.  «Бухгалтерский учет - Аудит» №7  февраль, №3 март 1999г.

     22.   http//www.buhgalter.kz