Аудиторлық қорытынды

Есеп  беру жасаудың барлық жағдайларында  аудитор ескертулердің барлық маңызды  себептерін дәл бейнелеуге, сонымен  бірге кәсіпорын шегетін зардаптарды, егер оларды бағалау мүмкін болса, көрсетуге  тиісті.

     Ескертулері бар (шартты) Аудиторлық есеп беру жасауды  қажет ететін жағдайларды анықау және бағалау. Ескертулері бар Аудиторлық есеп беру ең болмаған жағдайда ғана жасалуға тиісті. Берілген қорытындының типі (түрі) жайында аудиторда күмән туындайтын болса, онда ол мәселені ескертулерсіз  шешуге мүмкіндік алу үшін кәсіпорын  басшылармен кеңесуге тиісті. Әдетте кәсіпорын басшылыры ескертулерден  аулақ болуға тырысады және сондықтан  көбінесе өзінің позициясын өзгерте  алады немесе аудитор кәсіпорын  тарапынан ешқандай шара қолданылмайтын болса ескертулер жасалынатындағы  туралы клиентке емеурін білдірген  жағдайда үлкен көлемде ақпараттар бере алады. Осы айтылғандардың негізінде  ескертулері бар қорытынды жасау  кезінде төмендегі тұжырымның пайдаланылатындығын  атап көрсетуге болады: келісе алмаушылықтардың болуынан туындағанды «қоспағанда».

      Арнайы  мақсатағы аудиторлық және теріс  аудиторлық есеп беру. Арнайы мақсаттағы келісімдер бойынша есеп беру –  бұл, аудитор (аудиторлық ұйым) мен клиенттің  арасындағы келісімшарттың міндеттеріне сәйкес арнайы дайындалған қорытынды.

       Арнайы мақсаттар төмендегілер  болуы мүмкін:

• қаржылық қорытынды есептің жекелеген көрсеткіштері жөніндегі қорытынды;
• корпоративтік табыс салығы бойынша қорытынды есеп беру жөніндегі қорытынды;
• кәсіпорынның төлей алу қабілеті және жарғылық капиталының құралуы жөніндегі қорытынды;
• келісім-шарттардың орындалуы және дебиторлық, кредиторлық борыштардың шын бар екендігі жөніндегі қорытынды;
• шоғырландырылған (біріктірілген) қорытынды есептің нақтылығы жөніндегі қорытынды және т.б.

       Арнайы мақсаттағы қаржылық қорытынды  есептің растау кезінде аудиторға  өзінің қорытындысында сілтеме  жасау және ереже-нұсқауларға  қайшы келмейтіндігіне көз жеткізу  керек. 

       Аудиттің отандық тәжірибесінде,  әдете, аудит жүргізіліп болғаннан  кейін орындалған жұмыстарды  қабылдау актісі жасалынады.

     Маңызды ескертулер тәжірибеде өте сирек  кездеседі, теріс аудиторлық есеп беру еш уақытта жасалынбайды, ал биржада  бағаланатын кезкелген компания үшін қандай да болмасын шарты қорытынды  ерекше жағдай болып табылады.

     Әдетте  кәсіпорын басшылыры ескертулерден  аулақ болуға тырысады және сондықтан  көбінесе өзінің позициясын өзгерте  алады немесе аудитор кәсіпорын  тарапынан ешқандай шара қолданылмайтын болса ескертулер жасалынатындағы туралы клиентке емеурін білдірген жағдайда үлкен көлемде ақпараттар бере алады.

                Аудитор қаржылық қорытынды есеп  бойынша теріс Аудиторлық есеп  беружасауға мәжбүр болған кезде,  қорытынды бөлімде төмендегілер  қарастырылуға тиісті :

       «Біздің пікіріміз бойынша, жоғарыда  бейнеленген фактілердің әсер  етуінен қаржылық қорытынды есеп 200_ жылғы 31 желтоқсанға кәсіпорынның  қаржылық жағдайының сенімді  және дәл көрінісін бере алмайды  (немесе дәл көрсете алмайды)». 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

3. ТƏУЕЛСІЗ  АУДИТОР ЕСЕБІ

      

     (Сəйкес  адресат) 

      

     Қаржылық  есептілік бойынша есеп

      

     Біз  АВС компаниясының  қаржылық  есептілігіне  аудит  жүргіздік, ол  20Х1  жылдың 31  желтоқсандағы  жағдай  бойынша  бір  жыл  ішіндегі  белгіленген  мерзіммен  аяқталған  бухгалтерлік  балансынан,  табыс  жəне  шығындар   есебінен,   капиталдағы   өзгерістер  есебінен  жəне  қаржы айналымының есебінен, сонымен қрса есеп саясаты мен  басқа да түсіндірмелі ескертудің маңызды  элементтерін қысқаша сипаттаудан  тұрады.

      

     Қаржылық  есептілікке  басшылықтың  жауапкершілігі

      

     Қаржылық  есептіліктің  дайындығы  мен  дұрыстығына  жауапкершілік  Қаржылық  есептіліктің  халықаралық  стандарттарына  сəйкес  басшылыққа  жүктеледі.  Бұл  жауапкершілік алаяқтық пен  қателерге байланысты маңызды бұрмалаулардан тұрмайтын қаржылық  есептіліктің  дайындығы  мен  дұрыстығына   байланысты   ішкі   бақылауды  дайындау, енгізуден жəне   сəйкес  есеп  саясатын  таңдау  мен   қолдану,  жағдайларға    сəйкес   бухгалтерлік   бағалаудан  тұрады.  

      

     Аудитор  жауапкершілігі

      

     Біздің  жауапкершілік  жүргізілген  аудит  негізінде  қаржылық   есептілік  бойынша  пікір  білдіру.  Аудит  аудиттің  халықаралық  стандарттарына  сəйкес  өткізілді.  Аталған  стандарттар  əдептану  талаптарын  орындауды,  жоспарлауды  талап  етеді  жəне  аудит қаржылық  есептіліктің  маңызды  бұрмалаулардан  тұрмайтындығына  сенім  білдіру 

мақсатында  жүргізілді.

      

     Аудит  қаржылық  есептіліктегі  сомалар  мен  анықтауларды  растайтын  аудиторлық дəлелдер алуға қажет  шараларды орындайды. Таңдалған  шаралар алаяқтық пен  қателерге  қатысты   маңызды  бұрмалаулар   тəуекелділігін   бағалау   жөніндегі   аудитор  пікіріне  байланысты. Мұндай тəуекелділіктерді  бағалауда аудитор жағдайларға  сəйкес субъектінің қаржылық есептілігінің  дайындығы мен нанымдылығына  қатысты аудиторлық шараларды дайындайды.Аудит  сондай-ақ  қолданылған  есеп  саясаты  мен  басшылық  жасаған  бухгалтерлік бағалардың сенімділігін, сондай-ақ қаржылық есептілікті жалпы  бағалаудан  тұрады.   

       Біз  жасаған  дəлелдер   пікірді  білдіруге   жеткілікті  жəне  нанымды   деп  есептейміз.

       

     Пікір

       Біздің  пікіріміз  бойынша   қаржылық  есептілік  АВС   компаниясының  20Х1  жылғы  31 желтоқсандағы  жағдайы бойынша қаржылық жағдайын, сондай-ақ қаржылық  есептіліктің  халықаралық  стандарттарына  сəйкес  көрсетілген  күнмен  аяқталған  жылдық  қаржы   айналымы  мен  қаржы  нəтижелерін  нанымды жəне  сенімді  көрсетті  деп ойлаймыз. 

      

     Басқа заңдар мен реттеуші талаптар  бойынша  есеп

      

     (Бұл  тараудың  мазмұны  мен  үлгісі  аудитордың басқа  есептер  жөніндегі есебінің 

     cипатына   байланысты.)

      

     (Аудитордың  қолы)

      

     (Аудиторлық  есеп  күні)

      

     (Аудитор  мекен - жайы)

        
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     ҚОРЫТЫНДЫ 

       Бухгалтерлік баланстың дұрыстығына  аудиторлық тексеру жаппай әдіспен  жүргізілді.

       Аудитті жүргізудің жалпы қабылданған  әдістері, пайдаланушының күтуі  және бизнесті жүргізу практикасы  аудитордың процедураны «қаржылық  есеп беру бойынша пікірі шындыққа  сәйкес келмейді» деген минималды  тәуекелмен білдіретіндей жоспарлауы  мен орындауын талап етеді.

     Аудиторлық  тексеру кезінде айтылған пікір  пайдаланушы үшін кәсіби стандарт сақталды, елеулі мәліметтер жинақталды және осы  пікірді дәлелдеу үшін бағаланды  дегенді білдіреді.

     Аудиторлық  тексерістер  тек  олар  қоғамдық  мүддені  білдіретін  жəне  ол  үшін мүмкіндіктер  болған (қысқа  мерзімді  перспективада)  жағдайда  міндетті  болуға тиіс:  Аудиторлық  тексерістер  заңнаманың  негізінде  міндетті  тəртіпте  жүргізілетін ұйымдардың  саны  қолда  бар  білікті  аудиторлардың  санымен  шамалас  болуға  тиіс. Экономикалық  саясатты  əзірлеушілер  аудиттың  заңнамалық  белгіленген  талаптарын, олар  Қазақстандық  аудиторлардың  мүмкіншіліктерінен  асып  кетпейтіндей,  біртіндеп енгізуге тиіс.

     Аудиторлық  қорытынды Қазақстан Республикасының  бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиясына үш беттен тұратын 3 дана етіп дайындалды.

       Аудиторлық қорытындының әрекет  ету мерзімі – берілген күннен  бастап үш ай. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
 

     

1. «Аудиторлық қызмет туралы» Қазақстан Республикасы
2. «Халықаралық аудит стандарттары»
3. Балапанова А.Ж. Аудиттің теориялық негіздері: Оқу құралы. – Алматы
4. Ержанов М.С. Аудит-1: (базовый учебник). – Алматы:
5. «Стандарттар мен кодекстерді сақтау туралы есептеме»
6. 6.  Әжібаева З.Н., Байболтаева Н.Ә., Жұмағалиева Ж.Ғ. Аудит: Оқулық.-   Алматы

     7.   «Қаржы жүйесін тұрақтандыруда кәсіби бухгалтерлер мен аудиторлардың рөлі» тақырыбына өткізілген бухгалтерлер мен аудиторлардың ІІ Халықаралық құрылтайының (форумының) баспасөз – релизі, 18 қыркүйек 2009 жыл

     8. Абленов Д.О. Аудит негіздері.- Алматы,

     9. Ажибаева З.Н. Аудит. – Алматы: Экономика,