Қаржылық нәтижені анықтаудағы кірістер мен шығындар есебінің көрінісі

   Табыс салығы жалақыдан ұсталынғанда:

                                                      Дт – 5721-5723

                                                      Кт – 2851

   Басқа да жалақыдан ұстаулар:

                                                      Дт – 5721-5723

                                                      Кт – 2854

   Табыс салығын аударған кезде:

                                                      Дт – 2851

                                                      Кт – 1051

   Жалақыдан басқа да ұстаулар аударған кезде:

                                                      Дт – 2854

                                                      Кт – 1051

   Айдың екінші жартысына жалақы төленген кезде:

                                                      Дт – 2854

                                                      Кт – 1001

   Техника, байланыс қызметінің, кеңсе құралдарының шығынын төлеген кезде:

                                                      Дт – 5742

                                                      Кт – 2203, 1051

   Егер  алынған аванстан жұмсалған шығын сомасы аз болса, онда:

                                                      Дт – 5724, 5725 – шығын сомасына

                                                      Дт – 1001 – айырма сомасына 

                                                      Кт – 1854 – аванс сомасына

   Егер  жұмсалған шығын берілген аванс  сомасынан көп болса онда:

                                                      Дт – 5724, 5725 – шығын сомасына

                                                      Кт – 1001 – айырма сомасына 

                                                      Кт – 1854 – аванс сомасына

    5824-5826 – «Басқарма әкімшілік, қызметкерлер, жұмысшылар іс-сапр шығындары».

   Барлық  екінші денгейлі банктер табыс салығының  мүмкін бөлігін 33-ші нұсқауға сәкес, әр айдың 20-шы күнінен кешіктірмей аударуға міндетті болып табылады.  Бюджеттік жіктелу бойынша қай кезең үшін есеп айыру жүргізілетіндігі көрсетілген тапсырысына сәйкес табыс салығын аударады:

                                                      Дт – 1851

                                                      Кт – 1051

   Тоқсан  аяқталғанда бас банкте тоқсандық  табыс салығын есептеу бойынша  есеп айыру жүргізіледі және 1851 шот 5999 шотқа жабылады:

                                                      Дт – 5999

                                                     Кт – 1851

   Егер  үш ай үшін аванс түрінде тоқсандық  есеп айырудан көп болса, онда жағымсыз айырме мерзімінен бұрын төленген салық  болып табылады және 2857 шотта банк алдындағы салық инспекциясының берешегі ретінде есептеледі немесе 1857- «мерзімінен бұрын төленген табыс салығы» деген шотта есептелінеді:

                                                          Дт – 1857                                                 

                                                      Кт – 5999

   Егер  нақты төлемдер тоқсандық сомадан аз болса, онда жағымды айырма мерзімі ұзартылған салық болып табылады және банк берешегі ретінде 2857 – «мерзімі ұзартылған табыс салығы» деген шотта есептелінеді:

                                                      Дт – 5999

                                                      Кт – 2857 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Қорытынды 

    Қазіргі таңда ірі банктер кірістілігі  және сенімділігі мен айтарлықтай  жоғарғы рейтингті иеленген. Бұл  банктер қатарынада «Тұран Әлем»  банкі, «казкоммерцбанкі» , «Халық банкі» жатады. Болашақта Казкоммерцбанк Т23,8 млрд көтеруге, Халық банкі стратегиялық инвесторларды іздестіруде, ал Альянс банкі 2007 жылға дейін 100 млн доллар көтеруге ұмтылған т.б. банктер өзінің капиталын көбейтуге ұмтылады.

      Кәсіпорындардың бухгалтериясында негізгі қүралдар-дың  әрбір объектісіне типтік ведомостволық түгендеу карточка ашылады. Егер жеке бірінсіз-бірі қызмет ете алмайтын бірнеше бүйымдар, саймандар, аспаптар, тағы басқалары қосылып бір түгендеме объектіні қүрайтын болса, онда оның түгендеу карточкасына сол объектінің қүрамына кіретін барлық бүйымдардың тізімі жазылады. Егер үйымның бір бөлімшесіне қүралдың (инвентардың), аспаптың немесе басқа да негізгі қүралдардың бір түрінің (аты, техникалық сипаттамасы, бағасы бірдей болатын) бірнешеуі бір уақытта келіп кіріске алынса, онда олар түгендсу карточкаларында тобы бойынша есептеледі. Бірақ бүл жоғарыда айтылғандарға қарамастан ол негізгі қүрал-дардың әрқайсысына бөлек түгендеме нөмірі бсрілсді. Негізгі қүрадцардың барлық түрлерін, сондай-ақ үйымға күнтізбелік (календарлық) бір ай ішінде пайдалануға берілген біртектес өндірістік-шаруашылық қызмстінің бір түрін орындауга арналған жеке техникалық сипаттамасы мен бағасы бірдей негізгі қүралдарды есептеуге үлгілі түрі НҚ-6 ведомоствоаралық түгендеу карточкасы қолданы-лады. Түгендеу карточкалар үйымның бухгалтериясында тиісті топтары бойынша тіркеледі.

      Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі: негізгі  құралдардың келіп түсуін, кәсіпорын  ішінде орын ауыстыруын және шығуын, дұрыс  құжаттықрәсімделуін және бухгалтерлік есепте уақытылы көрсетілуін; олардың материалдық жауапты адамдарға бекітілуін және сақталуы мен ұтымды пайдаланылуын бақылайды; негізгі құралдардың есептелген амортизациясы мен тозу сомасының есепте дұрыс көрсетілуін, сондай-ақ есептелген амортизация сомасының есепте дұрыс көрсетілуін, негізгі құралдардың қор қайтарымын анықгауды, жаңа техниканың және оны қолданудың жаңа әдістерінің тиімділігін; негізгі құраддарды жөндеу бойынша шығындардың сенімді есебін; негізгі құраддарды түгелдеуді және қайта бағалауды мезгілінде жасауын және олардың нәтижесін есепте көрсетілуін; негізгі құралдарды сату және олардың басқаша шығу нәтижелерін есепте нақты көрсетелуін қамтамасыз етуі керек.  
 
 
 

 

Қолданылған әдебиеттер: 

1. ҚР-ның  “Бухгалтерлік есеп және қаржы есебі” туралы заңы. 24. 06. 2002.
2. ҚР-ның Қаржы министрлігінің 18. 09. 2002 жылғы №438 бұйрығымен (ҚР Қаржы министрлігінің өзгертулер енгізілген 21.10.2003 жылғы № 372 бұйрығымен) бекітілген Бухгалтерлік есеп типтік шот жоспары.
3. Ержанов М.С., Ержанова А.М. Основы бухгалтерского учета и новая корреспонденция счетов (с 1 января 2003г.). – А. : Ержанов и К, 2003.
4. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет на предприятии.- А. : Центраудит- Казахстан 2002.
5. Международные стандарты финансовой отчетности КМСФО/Пер. В.И. Тарусина/Ред. коллегия: А.С. Бакаев, Л.В. Горбатова, Т.Б. Крылов и др. – М., 1998.
6. Баймұханова С. Б., Балапанова Ә. Ж. Бухгалтерлік есеп.-

А. : Қазақ университеті, 2002.

     7. Баймұханова С.Б. Бухгалтерский учет хозяйствующих