Шрифтік сызбалар

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Шрифт өлшемдері

Шрифт өлшемі (h) деп бас әріптердің миллиметрмен есептелген биіктігіне тең шаманы айтады. Бас әріптердің биіктігі (h) жазу жолына перпендикуляр бағытта өлшенеді.

Сызба қаріпінің қабылданған  өлшемдері: 1,8 (ұсынылмайды, бірақ рұқсат етіледі); 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40. Қаріп  сызығының жуандығын d әріпімен белгілейді.

Сызба қаріптерінің төрт түрі белгіленген олар: тік және көлбеу А түріндегі (d ), тік және көлбеу Б түріндегі (d ) қаріптер. Көлбеу қаріптер жазу жолына 75 тең бұрыш жасап көлбейді. А түріндегі қаріптің өлшемдері 1- кестеде, ал Б түріндегі қаріптің өлшемдері 2- кестеде келтірілген.

Кіші әріптердің биіктігі (с) қаріп өлшемінің  (А түріндегі қаріптер үшін) немесе  (Б түріндегі қаріптер үшін) бөлігіне тең болады (1-сурет). Әріптің ерекшелігін көрсетіп, жазуды жеңілдету үшін көмекші тор (2-сурет) пайдаланылады. Көмекші тор сызықтарының арақашықтығын қаріп сызығының жуандығына тең етіп алады. Көмекші торды пайдаланып қаріп салу 3-суретте көрсетілген.

Көбіне Б түріндегі көлбеу қаріптер қолданылады. Қазақ алфавитінің әріптері 4-суретте көрсетілген.

Әріптердің ені де (g) қаріпінің өлшеміне байланысты анықталады: Г, З, С әріптері үшін g ; А, Д, М, Х, Ц, Ы, Ю әріптері үшін g Ж, Ф, Ш, Щ, Ъ әріптері үшін g қалған әріптер үшін g

Әріптердің арақашықтығын (а) қаріп сызығының жуандығынан екі есе үлкен етіп алады (а ). Бірақ көршілес сызықтары паралель болмайтын әріптердің арақашықтығын екі есе, яғни қаріп сызығының жуандығына азайтуға болады. Мысалы, Г әріпінен кейін А немесе Д әріптерінің біреуі жазылса, онда олардың аралығы үлкейіп көрінеді, сондықтан а-ны кемітеді.

Кіші әріптің биіктігі өлшемі кішірек келесі қаріптің өлшеміне тең. Мәселен, қаріптің өлшемі 14 болғанда, кіші әріптердің биіктігі 10, ал қаріптің өлшемі 10 болғанда, кіші әріптердің биіктігі 7 және с.с. болады.

                                                                                                         

                                                                                                 

 

 

                                                                                            1-кесте

Қаріптің параметрлері	Белгіленуі	Салыс-тырмалы өлшемі		Өлшемдері, мм есебімен
Қаріптің өлшемі – бас әріптерінің  биіктігі	h			2,5	3,5	5	7	10	14	20
Кіші әріптерінің биіктігі	C		10	1,8	2,5	3,5	5	7	10	14
Әріптердің арақашықтығы	a		2	0,35	0,5	0,7	1	1,4	2	2,8
Жазу жолдарының ең аз қадамы	b		22	4	5,5	8	11	16	22	31
Сөздердің ең аз арақашықтығы	e		6	1,1	1,5	2,1	3	4,2	6	8,4
Қаріп сызығының жуандығы	d		d	0,18	0,25	0,35	0,5	0,7	1	1,4

 

                                                                                                 2-кесте

Қаріптің параметрлері	Белгіленуі	Салыс-тырмалы өлшемі		Өлшемдері, мм есебімен
Қаріптің өлшемі – бас әріптерінің  биіктігі	h			2,5	3,5	5	7	10	14	20
Кіші әріптерінің биіктігі	C		7	1,8	2,5	3,5	5	7	10	14
Әріптердің арақашықтығы	a		2	0,5	0,7	1	1,4	2	2,8	4
Жазу жолдарының ең аз қадамы	b		17	4,3	6	8,5	12	17	24	34
Сөздердің ең аз арақашықтығы	e		6	1,5	2,1	3	4,2	6	8,4	12
Қаріп сызығының жуандығы	d		d	0,25	0,35	0,5	0,7	1	1,4	2