«Әділет СК» ЖШС – нің тіркелген құжаттарын жеке және заңды тұлғалары бойынша есепке алу және талдауға арналған бағдарламалық қамтама

 

     - TTable DataBaseName қасиеті арқылы МБ файлымен байланысады. Table компоненті МБ ену үшін қызмет етеді. Active қасиеті МБ байланысты іске асырады, ал false қасиеті байланыстарды үзеді. Table: First,Next,Last компонентінің әдісі мәлiмет жиыны бойынша жылысуға мүмкiндiк бередi. Edit әдісі редакциялау режиміне мәліметтер жиынтығын құрайды. 

     - TDataSource TDBGrid типі компоненттерін мәліметтер жиынтығымен байлаыстыру үшін қызмет етеді. DataSet қасиеті арқылы мәліметтер жиынтығының көздері анықталады.

     - TStatusBar негізгі форманың төменгі бөлігінде орналасқан қалып қатарын құру үшін тағайындалған. Компонент бірнеше панельдерге ие болуы мүмкін, сонымен бірге ол жайғасқан терезенің көлемін өзгерту кнопкасына ие. 

     Кесте 3.4

     TStatusBar компонентінің қасиеті 

 

     -  TTimer нақты уақыттың интервалдарының есептеуi үшiн қызмет көрсетедi. Оның қасиеті Interval милисекундтағы уақытты анықтайды, OnTimer уақиғаны көргенге дейін таймердің қосылуы аралық уақытты белгілейді. Таймер мәннiң қоюының жанында қосылады True оның қасиетiне Enabled.

     - TCheckBox – мәтіннің қасындағы кішкентай терезенің қатарын бейнелейді. Терезеде белгіні қоюға болады, бір нәрсе таңдалды дегенді білдіреді;

     -  TEdit – енгізудің бірқатарлы редакциялау немесе бейнелеуге енгізу үшін тағайындалған. Windows енгізу үшін стандартты басқару элеметі. Ол мәтіннің қысқа көрінісін бейнелеу үшін пайдалануы мүмкін және пайдаланушыға программаны атқару кезінде мәтінді шығаруға жол береді;

• TDBNavigator – таблицаның мәліметтер өрісінен қосу\жою мүмкіндігімен DBGrid таблицасының мәліметтері бойынша қозғалту үшін арналған;
• TMainForm – компонент басқа қажетті компоненттерді сыйғызу үшін арналған;
• TRadioButton -  айырып-қосқыштардың бір не бірнеше өзара қосылатын шешімдерді таңдау үшін арналған. Ол Checked қасиетін анықтайтын екі қалыпқа ие болуы мүмкін.

     Кез келген қайтадан түзілген класс секциялардан тұруы мүмкін, қосарланған создермен  published (жария етілген), private (жабық), protected (қорғалған), public (ашық) және automated (автоматтанған) анықталатын. Әрбір секцияның ішінде бастапқыда өріс анықталады, сонан соң әдістері мен қасиеттері бейнеленеді.

     Компонентке қарапайым қасиеттердің қосылуын қарастырамыз.

     Мұндай  қасиеттер арнайы ену механизмдерін  талап етпейді. Мысалы, компонентке  екі қарапайым қасиеттерді қосуға болады:

     Type

     TmyComp = class(TWinControl)

     Private

     //Қасиеттер  үшін өрістің жабылуы

     FintegerProp:Integer;

     FstringProp:String;

     Published

     //Қарапайым қасиеттер

     property IntegerProp:

     Integer read FintegerProp write FintegerProp;

     Property StringProp:

     String read FstringProp write FstringProp;

     End;

     Әдетте  қасиеттер үшін барлық өрістер F префиксімен аталады және private секциясына сыйғызылады. 

     3.2 Ақпараттық модульдер мен жалпы бағдарламаны алып қою 

     Delphi-де қуатты қойылған бөліп алып қойғыш бар, программаларды қарапайым ететін. Алып қосудын негізгі саймандары бақылау терезелері мен қадағалау нүктелері болып табылады.

     Талқылау  – программалар командаларының қадамдап атқарылуы. Бұл режимде кодтың әрбір қатары команда бойынша атқарылады және сол атқарылған соң ғана Delphi өзінің жұмысын тоқтатып, келесі команданы күтеді.

     Атқарудың белгілі қадамында программа  тоқтағанда, сіз ауыспалылардың мағынасын қарап олардың кейбір мағыналарын өзгертуіңіз де мүмкін.

     Талқылау  нүктесі – кодтың жаңа жолы, онда программа өзінің орындалуын тоқтатып Delphi-ге өтуі қадамдық режимде орындалуын жалғастыру үшін.

     Ажырату нүктесін қою үшін жолды бөліп  алып, «Ғ5» пернесін басу қажет. Бұл жол қызыл түске боялуы керек. Егер ол бірден немесе компиляциядан кейін басқа түске ауысса, онда бұл жолда программа тоқтай алмайды.

     Жолдың  сол жағында көк нүкте тұруы  мүмкін. Бұл жол ажырату нүктесі  болуы мүмкін жағдайда жаңарады. Егер мұндай нүкте болмаса, онда ажырату іске аспайды. Олар жоғалып және программаның келесі кезекті компиляциясында ғана пайда болуы мүмкін.

     Егер  сіз кодқа қандай да бір өзгертулер енгізсеңіз немесе жаңа жол қоссаңыз, онда керісінше бұл жолдың ешқандай нүктесі болмайды, егер мұнда программа өзінің атқарылуын тоқтатқан жағдайдың өзінде. Delphi қабықшасы бұл код не істеп жатқанын білмейді. Кезекті тексеру тек келесі компиляция кезінде ғана болады, және содан соң ғана дұрыс ажырату нүктелері қойылады.

     Бақылау аялдамасының нүктесін программадағы оператор анықтайды, оны атқарудан бұрын программа өзінің жұмысын үзеді, ал басқару Delphi ортасында беріледі.

     Нүктелердің терезелері жобадағы барлық қабылданған  нүктелердің тізбегін алады, өңдеуден бұрын программаның жұмысы үзіледі және басқаруды Delphi ортасы алады.

     Программалық  қамтамассыз етуді өңдеу барысында  элементтердің алып қойылуы модульді түрде іске асады, программаның өзіндегі листинг қателерін тиімді түрде  шығаруға жол береді. Модульге аяқталған  программалық кодты қосқаннан кейін оны жинақтау керек, көрсетілген жолында қате пайда болған жағдайда компилятордың хабарламасы бойынша өңдеген жөн. 

     3.3 Бақылау мысалында  тестілеу 

     «Kaz_Strah»  программасының бақылау мысалын  қарастырамыз.

     Программа жіберілген соң терезеде пайдаланушының авторландыруыпайда болар, 3.3 сурет.

     Пайдаланушының  сәйкестендіруінің аяқталуынан  кейін экранда программаның басты  терезесі пайда болар, 3.4 сурет.

     Бұл терезеде меню бар, оның көмегімен анықтамалардың формалары ашылар.

     Барлық  анықтамалар толтырылғаннан кейін келісім-шарттар бойынша есеп берулерді көруге болады, 3.10 суретте бейнеленген. 

 

     Сурет 3.10 – Келісім-шарт бойынша есеп беру 

 

     Сурет 3.11– Клиенттердің төлемдері бойынша есеп беру 

 

      3.4 Құжаттандыру 

     3.4.1 Пайдаланушыға нұсқаулама 

     Егер  программа мәліметтер базасымен  біріккен бола программа жіберілгенде пайдаланушының тіркеу сұранысының  терезесі енгізіледі. Пайдаланушының аты-жөні үшін аталмаған жағдайда User1 және бос пароль пайдаланылады.

     Сәйкестендіру өткеннен соң басты терезе ашылады. 3.4 суретте бейнеленген.

     «Анықтамалар  – пайдаланушылар» команда менюі  таңдалған соң мәліметтер базасына ену үшін пайдаланушылар параметрлерінің  қою формасы жасалады. Мұнда пайдаланушының таңдауы үшін бағытты өзгертіп, жаңа пайдаланушы қосуға болады.

     3.13 суретте пайдаланушылардың параметрлерін  бағыттаудың формалары бейнеленген,  онда қосуға, редакциялауға пайдаланушылар  мүмкіндік ала алады. 

     

 

     Сурет 3.13– Пайдаланушылардың тізімінің терезесі 

     Анықтамаларды толтыру үшін 3.4 суретте бейнеленген терезенің басты формасынан «Анықтама» менюіне кіру қажет, анықтамалардың тізімі шығатын. Қажетті анықтаманы таңдап алғаннан кейін, осы анықтамалардың тізімі бейнеленген терезе ашылады. Осы терезеде қосу, редакциялау, сонымен бірге осы тізімнің мағынасын кетіру мүмкіндіктері болады.

     Келісім-шарт пен төлемдер бойынша мәліметтерді қарау үшін, кейін басып шығару үшін «Есеп беру» менюіне программаның басты терезесімен кіру қажет, ары  қарай есеп берулердің тізімі шығады.

     Қажетті есеп беруді таңдағаннан кейін оның басып шығару формасы ашылады (3.11, 3.12 суреттер). 
 

     3.4.2 Программалаушыға  нұсқаулама 

     «Сақтандыру»  бағдарламасын қондыру үшін 3.14 суретте  бейнеленген файлдарды көшірмелеу қажет. 

     

 

     Сурет 3.14 – Программаның жұмысы үшін қажетті файлдар 

     Программалық  файл KAZ_STRAH.exe файлы болып табылады. .db кеңітілген файлдар мәліметтер базасының файлдары болады.

 

      4 ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ 

     Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырда  қабылданған №251 Еңбек кодексі, соның  ішінде, нормаларды кеңейту мен саралау бөлігінде еңбек қатынастарын реттейтін, еңбек заңын реформалау бағытында маңызды қадам жасады [16].

     Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы заң Қазақстан Республикасындағы  еңбекті қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және еңбек қызметі процесінде еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, қызметкерлердің өмірі мен денсаулығын сақтауға бағытталған, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптерін белгілейді.

     Қазақстан Республикасының еңбек қорғау саласының  заңдары Қазақстан Республикасының  Конституциясына негізделеді және осы Заңнан қызметкерлердің жекелеген  санаттарының еңбек қатынастарын реттейтін, нормалары осы заңның нормаларынан кем бола алмайтын өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады.

     Еңбекті қорғау қорғау саласы туралы заң қызметкерлердің  еңбекті қорғау құқығын қамтамасыз етуге бағытталған, өндірістегі  жазатайым жағдайлар мен денсаулыққа  зақым келтірудің алдын алу, қауіпті  және зиянды өндірістік факторларды барынша кеміту мақсатында бұл саладағы ұлттық саясаттың негізгі принциптерін белгілейді және меншікті түріне қарамастан шаруашылық қызметі мен кәсіпорындардың барлық түрін қамтиды.

     Тіршілік  қауіпсіздігі бөлімі қызметкердің құқығын, еңбек күзетін қамтамасыз етуіне бағытталған облыстарда ұлттық саясатшыларды, өндірісте денсаулыққа жазатайым зақым келу оқиғаларын ескерту мақсаттарында, негізгі принциптерді орнатады, қауіпті өндіріс факторлардың минимумын мәлімдейді және кәсіпорында меншік түрлерінің және барлық шаруашылық қызмет түрлерін таратады.

     OHSAS 18001

     Ұйым  өнеркәсіп қауіпсіздігі мен қызмет бірлігіне қатысы барлардың денсаулығы аймағында құжаттық мақсаттарды  енгізіп, қолдау қажет.

     Ескерту: шешілетін мәселелерді сандық түрде  анықтау керек.

     Ұйым өзінің мақсаттарын енгізе және қайта қарай отырып технологиялық мүмкіншіліктерді, қаржылық, операциялық талаптарды, екі жақтың ойларын ескеру қажет. Бұл мақсаттар өнеркәсіп қауіпсіздігі мен денсаулығы аймағында саясат арызымен сәйкес келуі қажет және әрдайым аталғандарды жақсарту қажет.