Бұлшық еттің жиырылу механизмі

АТФ   (энергия көзі ) - 90% энергия Са – насосының жұмысына кетеді, фибрилярлы аралық кеңістіктен Са² ионын қайтымды саркоплазмалық ретикулумға қарсы градиент концентрациясына айдайды. Нәтижесінде Са² мөлшері фибрилярлы аралық кеңістікте төмендейді. АТФ биологиялық "смазка " болып табылады. Фосфорлық молекулярлық бұлшықет серпінділігіне әсер ететін қабілеті бар. Бұлшықеттердің маужырауына Морея – Бендалла факторы әсер етеді , саркоплазмалық ретикулумға кіруіне қабілеті бар. Саркоплазмалық ретикулум бұрылғанда Морея – Бендалла факторы ешқандай әсер етпейді.

      Биомеханикалық  факторлар  әсерінен серпімділік  қасиеті бұлшықет жиырылу кезінде  жіңішке протофибрилдер қайтадан  өз орнына келуге тырысады.

     Қаңқа бұлшықеті  құрылымдық деңгейде  талшықтан  бастап саркомерге дейін бұлшықет  жиырылу механизмінің зерттеу объектісі болып табылады.  Олар актиндік миозиндік өзара байланыстар, бұлшықет беткейінде орналасқан. Бұлшықеттер – бұлшықет клеткасынан тұрады немесе талшықтардан тұрады, олар бір – біріне параллель жатады. Әрбір талшық екі құрғақ соңынан бітеді. Талшық диаметрі әртүрлі жануарларда диапазоны – 50-200мкм , олардың бұлшықеттердегі саны бірнеше жүзден бастап бірнеше мыңдыққа дейін барады. Әрбір талшық өз кезегіне бірнеше мыңдаған миофибрилдерден диаметрі 1 мкм тұрады. Монофибрил бойының ұзындығы регулярлық сегментке – саркомерге бөлінген, Z- сызығымен шектелген, бақаның бұлшықетінің ұзындығы- 2,2 мкм, ал қояндарда – 24мкм .Z –ішкі линияда саркомерлердің жіңішке жіпшелері өтеді немесе жіңішке филаменттер, бұлар актиннің спираль белогын қалыптастырады

 

 

 

 

 

                                              Қортынды.

Қазіргі замандағы тарихтың  басында бұл зеріттеулер ХХ ғасырдың соңына таяу пайда болған.  Ал шынайы түрдегі процесс бұлшықеттердің жиырылу механизімі туралы түсінік ХХ ғасырдың 30 – 50 жылдардың басында ғана пайда болды. Бұл түсінік А.В. Хилл және А. Хаксли  сияқты ғалымдардың есімімен тығыз байланысты.

    Сонымен, ұзын суперспиральданған миозин молекуласы жуан баған миозиндік жіпшелерден тұрады. Олардың диаметрі – 15нм.  Олардың қаңқа бұлшықетінің құрылымына келетін болсақ , яғни молекулалық механизмінің зерттелуі бойынша , бұлшықеттердің жиырылу генерациясының негізінде жатыр – бұл биофизиканың және бұлшықет физиологиясының қызықты да маңызды проблемаларының бірі болып табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

1. www.google.ru.
2. А.М. Ливенцев. Курс физики.1978г.
3. А.Н.Ремизов. Курс физики. 1982г.
4. В.А.Хитун. Практикум по физике. 1972г.
5. Ю.А.Владимиров. Д.И. Рощупкин.А.И.Деев. А.Я. Потапенко. Биофизика.1983г.
6. Ж. Абдулаев. Жалпы физика курсы. 1997 ж.