Yзақ мерзімді міндеттемелер аудиті

Түсіндірме 7. Дебитрлық  және кредиторлық қарыздардың аудиті (таңдалған) 

Дебиторлық қарыз  – 18 336 827 мың  теңге, кредиторлық  қарыз – 2009 жылғы  – 30 321 273 мың  теңге. Дебиторлық және кредиторлық  қарыздар уақытысында төленіп отырған, олардың мерзімін ұзарту болмаған. 

Түсіндірме 8. Негізгі  құралдардың және материалдық емес активтердің аудиті (таңдалған) 

Негізгі құралдар есебі ХҚЕС және салық есебіне  сәйкес жүргізілген. Амортизациялық аударым  бекітілген норма бойынша тікелей  әдіспен жүргізілген. Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен шығындарды акт құжаты арқылы есептен шығарған. Негізгі құралдар 2009 жылы 169 577 853 мың теңгені құрады. 

  

  

  

Түсіндірме 9.Тауарлы  –материалдық қорлардың аудиті (таңдалған) 

Тауарлы – материалдық  қорлардың есебі орташа есептелген құн әдісі бойынша жүргізіледі. Сатып алынған материалар, отын, құрал жабдықтар кәсіпорынның орталық қоймасына кірістеледі. 

Онда қоймалық карточка есебі ұйымдастырылады.Тауарлы  – материалдық қорлардың түсуі, кіру актісі арқылы ұйымдастырылады. Тауарлы – материалдық қорларды алуға сеніхат құжаты негізінде тіркеу журналы жасалған. Басшының шешімі бойынша тапсырыс арқылы тауарлы – материалдық қорлардың  түгендеу жылына бір рет жүргізіледі. Дайын өнім қойма арқылы алынады. Ай сайын қоймада дайын өнім түгенделеді. 

Түсіндірме 10. Бюджетпен  есеп айырысу (таңдалған) 

Бұл компанияны тексеру барысында 2009 жылғы мәліметінде  мынадай капитал мен міндеттемелер  анықталған:

Үлестірілмеген  пайда (өтелмеген залал) - 163 384 264 мың  теңге.

Ақша қаражаты – 23 612 567 мың теңге

Негізгі құралдар –169 577 853 мың теңге

Капитал – 199 164 269 мың теңге

Дебиторлық қарыз  – 18 336 827 мың  теңге 

кредиторлық қарыз  – 30 321 273 мың  теңге Тексеру барысында  ешқанай ауытқулар анықталмаған. Субъектінің шаруашылық барысының  тапсырушысы шартында көрсетілген объектілері тексерілді. Нақты айтқанда, жалпы мәлеметтер, үздіксіз қызметті қадағалау, есеп саясаттың негіздері, меншікті капитал аудиті,касса аудиті (таңдалған), банктік шоттардағы қолма – қол есеп айырысу аудиті (таңдалған), дебитрлық және кредиторлық қарыздардың аудиті (таңдалған), негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің аудиті (таңдалған), тауарлы –материалдық қорлардың аудиті (таңдалған), бюджетпен есеп айырысу (таңдалған) тексерілді. Тапсырушының қаржылық есебі 30.06.2009 жыл аралығындағы барлық бөлімдердің қаржылық жағдайын толық дұрыс көрсеткен. Аудит ҚР-ның халықаралық бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру стандарттарына сәйкес жүргізілді 

ҚОРЫТЫНДЫ 

  

Нарықтық заманда  ұйым тұрақты қызмет атқару үшін бәсекеге тұра алатын өнім шығаруы керек. Бұл өте қиынға соғады, себебі қазіргі заманда ғылыми техникалық прогресстің даму деңгейі өте жоғары. 

Техника мен  технологияны жаңартып отыру  үлкен  қаржыны талап етеді. Бұған ұйымдардың қаржылары жете бермейді. Сондықтан ұйымдар банктерден несие алады немесе инвестиция тартады. Ұйымдардың инвестицияны сырттан да тартуына құқ берілген. Сырттан инвестицияның келуіне Қазақстан Республикасында жағымды жағдайлар жасалған. Олар Қазақстан Республикасының тиісті нормативтік құжаттардың қабылдануы, инвестицияның келуінің  жолындағы қажетсіз кедергілердің алынуы, бухгалтерлік есеп жүргізудің халықаралық стандарттарға көшуі, Типтік шоттар жоспарын енгізуі және тағыда басқа. 

Жалпы қорыта келе диплом жұмысын орындау үшін материалдары пайдаланылған “ҚазАвтоКөлік” Акционерлік Қоғамы №4 филиалындағы бухгалтерлік есеп жұмысы, соның ішінде ұзақ мерзімді активтерді есептеу дұрыс жолға қойылған деп айтуға болмайды. Өйткені 2007-жылғы 28-ақпандағы №234-III Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңның 1-тарау, 2-бабында ірі кәсіпорындар қаржылық есептілігін халықаралық қаржылық есептілік стандартына сәйкес жүргізуге тиіс деп белгіленіп көрсетілген болса “ҚазАвтоКөлік” Акционерлік Қоғамының №4 филиалы бұл заңға әзірге назар аудара қоймаған. Яғни акционерлік қоғамның бухгалтер лік есеп жұмысы әзірге Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарына (күші жойылған) сәйкес жүргізілуде. Сонымен қатар Қазақстан республикасы қаржы министірінің 23-мамыр 2007-жылығы №185 бұйрығымен бекітілген Бухгалтер лік есептің тип тік шоттар жоспарында әзірге пайдаланбай отыр. 

“ҚазАвтоКөлік”  Акционерлік Қоғамы №4 филиалы да негізгі құралдарын жаңарту мақсатында несие алған. Осы акционерлік  қоғамның  2006 жылы негізгі құралдарының баланстық құны 241649619 теңге құраса, 2007 жылы 248965010 теңге құрап, 7315391 теңгеге өскен, өнім өткізуден түскен табыс 2006 жылы 299862200 теңге құраса, 2007 жылы 382993311 теңге құрап,  83131111 теңгеге  немес 27,32 % - ға өскен. Бұл мәліметтерге қарай отырып “ҚазАвтоКөлік” Акционерлік Қоғамының №4 филиалы атқарған жұмыстары, көрсеткен қызеттері өте жоғары дәрежеде адепте айтуға болады. Дегенмен, кәсіпорын басшылары бүгінгі күнгі алынып отырған табыс көзін ғана ойлап отырғанға ұқсайды. 

Бұл кәсіпорынның атқарушы директоры мен акционерлердің арасында байланыстың болмағандығын  немесе акционерлердің бұл ұйым туралы ұзақ уақытқа жоспар жасап осы  қоғамның алдағы уақытта өз пайдасын жоғарылатып және өнімнің сапасын  жоғарылату үшін стратегиялық жоспар жасамағандығын байқатады. Сонымен қатар кәсіпорын басшыларының бухгалтерлік есепке деген немқұрайлы көзқарасын көруімізге болады. 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 

  

1. “Бухгалтерлік  есеп және қаржылық есептілік”  деп. Аталатын 2007- жылдың 28-ақпанындағы  №234-III Қазақстан Республикасының  Заңы; 

2. Қазақстан  Республикасы Президентінің “Қазақстан  Республикасындағы аудиторлық қызмет  туралы” 2006 жыл; 

3. «Аудиторлық қызметтi лицензиялау ережесi» - 2007 жыл 11 қаңтар 

4.  «Салық  және бюджетке төленетін басқа  да міндетті төлемдер» Астана, 

      Ақорда, 2010 жыл 

5. “Аудит”, под  редакцией доктора экономических  наук, профессора     В.И.Подольского,  М.,”Юнити”, 2000г. – 234 бет 

6. Кеулімжаев  Қ.К., Құдайбергенов Н.А. “Бухгалтерлік  есеп: теориясы және негіздері”, Алматы, ”Экономика”, 2006 ж. – 156 бет 

7. КеулімжаевҚ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.А.    “Қаржылық  есеп”, Алматы, ”Экономика”, 2001 ж.  – 78 бет 

8. Дюсембаев  К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева  Ж.Г. “Кәсіпорынның қаржылық жағдайын  талдау”. Алматы,   “Экономика”, 2001 ж. – 187 бет 

9. Төлегенов  Э.Т. “Бухгалтерлік ақпарат жүйелері”.  Алматы, “Экономика”, 2001ж. – 289 бет 

10. Дюсембаев  К.Ш. “Аудит и анализ в системе управления финансами” 

     Алматы, “Экономика”, 2000 ж. – 40      бет      

11. Абденов Д.О.  «Аудит негізері» - Алматы, 2006 –  30 бет 

12. ӘжібаеваЗ.Н.  «Аудит» - Алматы, 2006 – 274 бет